Από γρίπη των πτηνών προσβλήθηκε κοριτσάκι 9 ετών
Οι επιστήμονες ανησυχούν ιδιαίτερα για το ενδεχόμενο ευρείας εξάπλωσης της νόσου στους ανθρώπους
Έναν από τους χειρότερους υγειονομικά χειμώνες των τελευταίων πολλών ετών περνούν η Ευρώπη και οι ΗΠΑ, καθώς η Covid-19 έχει συμπέσει με την εποχική γρίπη και τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό, κι όλα αυτά έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια απομόνωσης που έχουν αποδυναμώσει το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα.
Η κατάσταση είναι δύσκολη σε όλο τον δυτικό κόσμο και οι επιστήμονες διαβεβαιώνουν πως μπορεί να γίνει ακόμα δυσκολότερη. Άλλωστε, ο ρόλος των ζώων στο καταστροφικό αυτό παζλ δεν έχει ακόμα μελετηθεί πλήρως!
Σαν να μην έφταναν όλοι οι υπόλοιποι ιοί από τους οποίους ταλαιπωρείται η Δύση αυτή την περίοδο, το υπουργείο Υγείας του Ισημερινού έβαλε πριν από λίγες μέρες το κερασάκι στην τούρτα, ανακοινώνοντας το πρώτο -ιδιαίτερα σπάνιο- κρούσμα της γρίπης των πτηνών σε άνθρωπο στη χώρα, μερικές εβδομάδες μετά την κήρυξη έκτακτης υγειονομικής κατάστασης στη χώρα της Λατινικής Αμερικής, μετά τον εντοπισμό εστιών της νόσου σε πολλά πτηνοτροφεία.
Στην καρδιά των Άνδεων
– “Το πρώτο κρούσμα της γρίπης A-H5 (της γρίπης των πτηνών) επιβεβαιώθηκε σε κοριτσάκι εννέα ετών στην επαρχία Μπολίβαρ”, στην καρδιά των Άνδεων, επιβεβαίωσε το υπουργείο σε δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησε.
– “Η υπόθεση εργασίας που κάνουμε είναι πως η ασθένεια μεταδόθηκε εξαιτίας της άμεσης επαφής με πτηνό-φορέα του ιού”, εξήγησε το υπουργείο Υγείας χωρίς να δώσει στοιχεία για την κατάσταση του παιδιού.
Ο Ισημερινός, που μέχρι πρότινος δεν είχε καταγράψει κρούσματα γρίπης των πτηνών, αισιοδοξούσε πως μπορεί και να την γλιτώσει, αφού ο πτηνοτροφικός τομέας είναι πολύ σημαντικός για τη χώρα: στις φάρμες του εκτρέφονται περίπου 263 εκατομμύρια κοτόπουλα, ο ετήσιος τζίρος φτάνει τα 1,8 δισεκ. δολάρια και απασχολεί περίπου 300.000 εργαζόμενους.
Όμως στις 30 Νοεμβρίου, οι αρχές του Ισημερινού κήρυξαν κατάσταση υγειονομικής έκτακτης ανάγκης για 90 ημέρες, μετά τον εντοπισμό εστίας της γρίπης των πτηνών σε μονάδα εκτροφής στην επαρχία Κοτοπάξι των Άνδεων, που γειτονεύει με την Μπολίβαρ. Την προηγούμενη Δευτέρα, εντοπίστηκε νέα εστία σε αυτή την τελευταία επαρχία σημαίνοντας συναγερμό για εξάπλωση.
Πέραν του σημαντικού πλήγματος που έχει υποστεί ο πτηνοτροφικός τομέας σε όλο τον κόσμο τον τελευταίο χρόνο, οι επιστήμονες ανησυχούν ιδιαίτερα για το ενδεχόμενο ευρείας εξάπλωσης της νόσου στους ανθρώπους. Σήμερα, με χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής να βρίσκονται στη μέση της χειρότερης επιδημίας γρίπης των πτηνών που έχει καταγραφεί, μία ομάδα ερευνητών από διάφορες χώρες του κόσμου παρακολουθεί προσεκτικά την κατάσταση, ανησυχώντας για τον αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει η ασθένεια στο δικό μας είδος.
Χαμηλού κινδύνου
– “Υπάρχει ανησυχία για το ενδεχόμενο πανδημίας”, λέει η Γουέντι Μπλέι Πούργιαρ, μοριακή ιολόγος στο Πανεπιστήμιο Tufts.
– “Πριν ο Covid βρεθεί στο ραντάρ όλων, η γρίπη των πτηνών ήταν που μας θορυβούσε περισσότερο από κάθε άλλη ζωονόσο”.
Ο ιός θεωρείται επί του παρόντος χαμηλού κινδύνου για τον άνθρωπο, εξηγεί η ειδικός, “αλλά οτιδήποτε έχει την ικανότητα να αναπαράγεται και να εξελίσσεται τόσο γρήγορα, και οτιδήποτε έχει αυτή την ικανότητα να μολύνει πολλούς διαφορετικούς ξενιστές, είναι κατά κάποιο τρόπο ‘’καταδικασμένο’’ να εξαπλωθεί”.
– “Όσο περισσότερο εξαπλώνεται ο ιός, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να διαχυθεί στους ανθρώπους”, λέει και ο Θιγς Κουίκεν, καθηγητής στο τμήμα ιολογίας στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Erasmus στο Ρότερνταμ.
– “Από τη στιγμή που ο ιός μολύνει τον άνθρωπο, η ανησυχία είναι ότι θα μπορούσε να προσαρμοστεί περαιτέρω για να επιτρέψει τη μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο. Δεν μπορώ να πω με ακρίβεια ποια είναι η πιθανότητα να συμβεί αυτό αλλά ο αντίκτυπος – αν συμβεί – θα είναι πολύ μεγάλος, γιατί σημαίνει ότι θα έχουμε μία νέα πανδημία γρίπης”, προσθέτει, φέρνοντας ως παράδειγμα τη γρίπη του 1918, που πιστεύεται ότι σκότωσε ως 50 εκατομμύρια ανθρώπους και έχει και αυτή συνδεθεί με τη γρίπη των πτηνών μιας και προήλθε από αυτά.
Οι προσπάθειες ελέγχου
Αξίζει να σημειωθεί πως το ιδιαίτερα παθογόνο στέλεχος H5N1 μεταξύ 2003 και 2022, έχει εντοπιστεί σε 865 ανθρώπους σε 21 χώρες και είχε ως αποτέλεσμα 456 θανάτους.
– “Αν και το διάστημα είναι μεγάλο, το ποσοστό θνησιμότητας είναι αυτό που θα έπρεπε να μας ανησυχεί. Αναλογικά είναι μεγαλύτερο”, προσθέτει ο Κουίκεν.
– “Οι προσπάθειες να σταματήσει η εξάπλωση αυτού του στελέχους του ιού έχουν δυσκολέψει λόγω της επικράτησής του στα άγρια πτηνά”, λέει η Ρεμπέκα Πούλσον του Κολλεγίου Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου της Τζόρτζια.
– “Και καθώς τα πουλιά κινούνται σε απίστευτα μεγάλες αποστάσεις, είναι πολύ εύκολο να μεταδώσουν τον ιό αρκετά μακριά και ευρέως σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα”.
–Η Covid στα ζώα
Μεγάλης κλίμακας μελέτη του National Geographic καταδεικνύει πως ο νέος κορονοϊός είναι πολύ πιο διαδεδομένος στα ζώα από όσο πιστεύαμε.
Από λιοντάρια και τίγρεις μέχρι μεγάλους τριχωτούς αρμαδίλους, ένας αυξανόμενος αριθμός ζώων έχουν μολυνθεί από τον κορονοϊό, τον οποίο πρέπει να πάψουμε να σκεφτόμαστε μόνο σαν μία πανδημία των ανθρώπων.
Ο ιός SARS-CoV-2, έχει ανιχνευθεί μέχρι στιγμής σε περισσότερες από εκατό οικόσιτες γάτες και σκύλους, καθώς και σε αιχμάλωτες τίγρεις, λιοντάρια, γορίλες, λεοπαρδάλεις του χιονιού, ενυδρίδες και ύαινες, σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ.
Το προσωπικό ζωολογικού κήπου στις ΗΠΑ κατέγραψε επίσης θετικά κρούσματα σε έναν πίθηκο, σε ένα νάσουα, σε κούγκαρ, σε κουνάβι, σε λύγκα, σε αγιρόγατες και σε μικρούς πιθηκοσκίουρους. Αναφορικά με τα άγρια είδη, η νόσος έχει εντοπιστεί σε μινκ και σχεδόν σε όλα τα είδη ελαφιών που διαβιούν στις ΗΠΑ.
Σε άλλες χώρες του κόσμου κρούσματα του κορονοϊού έχουν εντοπιστεί σε μαρμότες, αρμαντίλο, διάφορα μαρσιποφόρα, αρουραίους και άλλα τρωκτικά και λεοπαρδάλεις. Οι ειδικοί συμφωνούν πως η εξάπλωση ανάμεσα στα άγρια ζώα δεν απεικονίζεται επαρκώς, καθώς είναι δύσκολο να τεσταριστούν.
– “Νομίζω ότι η εξάπλωση στα άγρια ζώα είναι πολύ ευρύτερη από ό,τι πιστεύαμε”, λέει ο Τζόσεφ Χόιτ, περιβαλλοντολόγος με ειδικότητα στις ασθένειες, από το Πολυτεχνικό ινστιτούτο και
πολιτειακό πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, Virginia Tech και τονίζει πως με αυτόν τον ρυθμό που κινείται η νόσος σε τόσο διαφορετικούς ξενιστές, μάλλον η ανθρωπότητα δεν θα ξεμπερδέψει εύκολα με την πανδημία.
Οι Κινέζοι επανέρχονται στις αγορές
Μετά την αιφνιδιαστική χαλάρωση των αυστηρών περιορισμών που επέβαλε το Πεκίνο για την πανδημία του κορονοϊού, οι Κινέζοι δείχνουν έτοιμοι, παρά τα χιλιάδες κρούσματα ημερησίως, να επιστρέψουν στη βιομηχανία εμπορίας και εκτροφής άγριων ζώων, γεγονός που εγείρει εκ νέου κινδύνους για τη δημόσια υγεία και τη βιοποικιλότητα, προειδοποιούν οι επιστήμονες.
Πριν από την πανδημία, η κινεζική κυβέρνηση προωθούσε την εκτροφή άγριων ζώων ως μέσο για να ανακουφίσει από τη φτώχεια τους πληθυσμούς της επαρχίας.
Ωστόσο, τον Φεβρουάριο του 2020, αναγκάστηκε να απαγορέψει πλήρως το κυνήγι, το εμπόριο και την κατανάλωση άγριων ζώων, αφού οι ειδικοί σε θέματα δημόσιας υγείας υπέδειξαν ότι ο κορονοϊός θα μπορούσε να έχει προέλθει από την αλυσίδα εφοδιασμού.
Λίγο καιρό μετά την απαγόρευση, οι μονάδες εκτροφής άγριων ζώων και οι υπαίθριες αγορές σε όλη την Κίνα αναγκάστηκαν να κλείσουν, με αποτέλεσμα εκατομμύρια άνθρωποι να χάσουν τη δουλειά τους. Ωστόσο, είχαν το δικαίωμα να εκτρέφουν σε αιχμαλωσία έναν μικρότερο αριθμό ζώων με τη σχετική άδεια από την κυβέρνηση. Τώρα όμως, με την ευρύτερη χαλάρωση των μέτρων, συμπαρασύρονται και οι περιορισμοί στην εκτροφή άγριων ζώων.
– “Ανησυχούμε ότι οι αλλαγές αυτές θα αποδυναμώσουν την εποπτεία και την προστασία των ζώων με τις τρεις αξίες, επηρεάζοντας έτσι τους άγριους πληθυσμούς”, αναφέρεται στην ανακοίνωση ΜΚΟ και εμπειρογνωμόνων, επισημαίνοντας πως η πιο πρόσφατη επικαιροποίηση έχει επίσης αφαιρέσει τη φράση “πρόληψη των κινδύνων για τη δημόσια υγεία”, αποδυναμώνοντας τη σύνδεση μεταξύ της προστασίας της άγριας ζωής και της διασφάλισης της δημόσιας υγείας.
– “Ας μην ξεχνάμε ότι έχουν ήδη υπάρξει τρεις μεγάλες επιδημίες που προκλήθηκαν από κορονοϊούς από την αρχή του 21ου αιώνα: Sars, Mers και Covid-19. Αυτές οι επιδημίες θεωρήθηκε ότι συνδέονται στενά με την άγρια ζωή. Θα πρέπει να πάρουμε το μάθημά μας και να θεσπίσουμε πολιτικές που καθοδηγούν τους εργαζόμενους στον κλάδο να βρουν εναλλακτικές λύσεις”, τονίζει ο Ζου Τζινφενγκ, γενικός γραμματέας του Ιδρύματος για τη Διατήρηση της Βιοποικιλότητας και την Πράσινη Ανάπτυξη της Κίνας.
