Έθιμα του Πάσχα των Ελλήνων
Το Πάσχα, η μεγαλύτερη γιορτή του Χριστιανισμού, ορίστηκε με απόφαση της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου το 325 μ.Χ, να γιορτάζεται τη πρώτη Κυριακή μετά τη Πανσέληνο της εαρινής ισημερίας.
Είναι πληθώρα τα πασχαλινά έθιμα από τα βυζαντινά χρόνια μέχρι σήμερα με πολλά να ανήκουν στο παρελθόν, με άλλα να συνεχίζονται αδιάλειπτα και κάποια να αναβιώνουν. Σταχυολογούμε μόνο μερικά από το πάνθεον των εθίμων.
Η κυρά-Σαρακοστή
Σαράντα μέρες κράταγε η νηστεία πριν το Πάσχα, γιατί τόσες νήστεψε ο Χριστός στην έρημο. Τις πρώτες τρείς μέρες κάποιες γυναίκες δεν έβαζαν στο στόμα τους ούτε μπουκιά, μα για όλες η κυρά-Σαρακοστή ήταν το ημερολόγιό τους.
Με ζωγραφιά την παρίσταναν με καλογριά χωρίς στόμα, γιατί νήστευε, με τα χέρια σταυρωμένα και με επτά πόδια, όσες και οι επτά εβδομάδες της Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν και από ένα πόδι, με το τελευταίο το Μ. Σάββατο.
Τα βάγια
Την Κυριακή των Βαϊων σε ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, οι εκκλησίες στολίζονται με κλαδιά από βάγια (νεαροί βλαστοί), από φοίνικες ή από άλλα νικητήρια φυτά, όπως δάφνη, μυρτιά, ιτιά και ελιά, που μετά τη λειτουργία μοιράζονται στους πιστούς. Το έθιμο καθιερώθηκε από τον 9ο αιώνα.
Οι κουλούρες (τσουρέκια) της Μ. Πέμπτης
Από το πρωί της Μ. Πέμπτης οι γυναίκες σε όλη την Ελλάδα καταπιάνονταν με το ζύμωμα. Ζυμώνουν τις κουλούρες της Λαμπρής και τις στολίζουν με λουρίδες από ζυμάρι και ξηρούς καρπούς. Ανάλογα μάλιστα με το σχήμα τους έδιναν παλιότερα και ονόματα, όπως ¨κοφίνια¨, ¨καλαθάκια¨, ¨δοξάρια¨, ¨αυγούλες¨, ¨κουζουνάκια¨.
Τα κόκκινα αβγά
Πολλοί πιστεύουν ότι τα αβγά βάφονται κόκκινα σε ανάμνηση του αίματος του Χριστού. Κόκκινο όμως είναι το χρώμα της χαράς, της χαράς για την Ανάσταση του Χριστού. Σε πολλά μέρη κρεμούσαν κόκκινες βελέντζες (κουβέρτες) στα μπαλκόνια και κόκκινα μαντήλια στα παράθυρα.
Το πρώτο αβγό που έβαφαν ήταν της Παναγιάς και το έβαζαν στο εικονοστάσι και με αυτό σταύρωναν τα παιδιά για να φύγει το κακό μάτι.
Ο Επιτάφιος
Η Μ. Παρασκευή είναι ημέρα πένθους, μέρα αργίας και μεγάλης νηστείας. Κοντά στο μεσημέρι στολίζεται με λουλούδια ο Επιτάφιος, με λουλούδια ανοιξιάτικα, βιολέτες, τριαντάφυλλα και μενεξέδες, ενώ ταυτόχρονα ψέλνεται το μοιρολόγι της Παναγιάς. Σε κάποια μέρη της χώρας στολίζουν τον Επιτάφιο το βράδυ της Μ. Πέμπτης μετά τα Δώδεκα Ευαγγέλια.
Η Ανάσταση
Το βράδυ του Μ. Σαββάτου, λίγο πριν χτυπήσουν οι καμπάνες για το κάλεσμα στην εκκλησία, οι πιστοί φορούν τα καλά τους ρούχα, παίρνουν τις άσπρες λαμπάδες που θα τις ανάψουν με το Άγιο Φως και πηγαίνουν για τη λειτουργία της Ανάστασης. Γυρίζοντας σταυρώνουν με τη λαμπάδα το πάνω μέρος της εξώπορτας.
