Η καρδιά του φθινοπώρου χτυπάει τον Οκτώβρη. Η μέρα μικραίνει, η πρωινή δροσιά χρειάζεται αμπέχονο, τα φυλλώματα των δέντρων αλλάζουν χρώμα και η βροχούλα ποτίζει το διψασμένο χώμα και τα ζωντανά.
Είναι οι μέρες που ο κοκκινολαίμης σημαίνει το χάραμα και οι πρωτόφερτες μπεκάτσες ξαφνιάζουν με την παρουσία τους. Τα μεγάλα κοπάδια με τις φάσσες προκαλούν το δέος και στα τσιχλοκάρτερα η αδημονία κορυφώνεται και η αναμονή περισσεύει.
Ψηλά στο «χρηματιστήριο» θηραμάτων
Από τις πρώτες μέρες του Οκτώβρη τα μάτια των κυνηγών είναι καρφωμένα στον ορίζοντα πασχίζοντας να δούν τις μπασιάρες τσίχλες, τα μικρόσωμα, αλλά «δαιμόνια» φτερωτά. Οι προσδοκίες είναι πάντοτε μεγενθυμένες και αν το μπάσιμο είναι καλό, τότε ο απόηχός του ευφραίνει τις καρδιές των κυνηγών.
Γιατί πώς να το κάνουμε. Η τσίχλα είναι το μοναδικό θήραμα που η παρουσία της αποτελεί το δείκτη για τη θετική ή αρνητική εξέλιξη της χρονιάς. Είναι το φτερωτό που επηρεάζει, όσο κανένα άλλο, την κυνηγετική ψυχολογία και παράλληλα την κυνηγετική οικονομία.
Το βάρος της… χρυσάφι
Η τσίχλα εκτός από τη γοητεία που εκπέμπει, γιατί είναι ένα πανέξυπνο, ταχύτατο και ευέλικτο θήραμα, απαιτεί πολλές τουφεκιές και μπόλικα φυσίγγια για να φιάξει ένα αξιοπρεπές «μπουκέτο», κατά τη συνηθισμένη έκφραση του Γιώργου Τσαγκανέλια. Οι χιλιάδες «πιστοί» στη δυτική, στη νότια και στη νησιωτική χώρα, αλλά και στο μεγάλο αστικό κέντρο των Αθηνών, είναι οι μεγάλοι καταναλωτές φυσιγγίων και οι καλύτεροι πελάτες των καταστημάτων ειδών κυνηγίου.
Και εκτός της άμεσης ωφέλειας υπάρχουν και οι δευτερεύουσες, αλλά λίαν σημαντικές, που μεταφράζονται στο μεγάλο αριθμό εξορμήσεων, μικρών, μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων και στη ευρωβόρα δαπάνη των πολυάριθμων κυνηγών για καύσιμα, διόδια, εστίαση και διανυκτέρευση.
Κοντολογής η τσίχλα είναι ο μοχλός που κινεί, σε μεγάλο βαθμό, τον φθινοπωρινό και τον χειμωνιάτικο εσωτερικό τουρισμό.
Πιάστε τα καρτέρια
Ο ερχομός του Οκτώβρη σηματοδοτεί την απαρχή των μπασιμάτων. Οι ανυπόμονες τσίχλες, οι πρώιμες, έρχονται από τις αρχές του μήνα για να κατοπτεύσουν και να επιλέξουν την περιοχή που θα πρωτο-εγκατασταθούν.
Ο Ραμνούντας, το Γραμματικό και το Δήλεσι στην Αττική, τα Δερβενοχώρια, ο Αγ. Θωμάς, η Ξηρονομή και το Μαυρομάτι στην Βοιωτία, ο Οξύλιθος, τα Βίταλα και οι Καθενοί στην Εύβοια, το Ζέλι, η Παναγίτσα, το Τιθρώνι και οι Λιβανάτες στην Φθιώτιδα, είναι μερικοί μόνο από τους κυνηγότοπους που θα δεχτούν από το πρώτο Σαββατοκύριακο ένα σημαντικό αριθμό κυνηγών, και πιθανά ένα ικανοποιητικό αριθμό τσιχλών.
Μικρο-μεσαία μπασίματα σημειώνονται συνήθως από τις 6-7 του μήνα στην ανατολική Στερεά και στην Εύβοια, χωρίς να αποκλείεται ένα μεγάλο μπάσιμο, όπως αυτό που συνέβη στις 9 Οκτωβρίου του 2010 στην Αμφιθέα της κεντρικής Εύβοιας.
Με την πρόοδο του Οκτώβρη τα μπασίματα θεριεύουν, με το διάστημα 19-28 του μήνα να θεωρείται το πλέον κρίσιμο.
Βοριάς: ο άνεμος των μετακινήσεων
Τα μπασίματα της κοινής τσίχλας ή κελαηδότσιχλας, γιατί αυτή προηγείται από την οικογένεια των τσιχλών, έχουν ένα εύρος 40 περίπου ημερών, που αρχίζει από τις 25 του Σεπτέμβρη και τελειώνει στις 5 του Νοέμβρη.
Οι ημερομηνίες είναι ενδεχόμενο να έχουν αποκλίσεις λίγων ημερών μπρος-πίσω, λόγω των καιρικών συνθηκών που επικρατούν στο κέντρο-βορειο-ανατολικό τμήμα της Ευρώπης, από όπου και έρχονται στη χώρα μας, αλλά και λόγω των συνθηκών στην ελληνική επικράτεια, αυτών που είναι κατάλληλες ή ακατάλληλες για την υποδοχή των τσιχλών.
Ο άνεμος που ταξιδεύει τις τσίχλες είναι πάντοτε βορείων διευθύνσεων, κάτι που πρέπει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη του ο κυνηγός πριν πιάσει τα καρτέρια. Ο νοτιάς, η βροχή και η μεγάλη υγρασία είναι αρνητικοί παράγοντες για να ταξιδέψει. Μπασίματα δεν γίνονται με «ανάποδο» καιρό και χρειάζεται λίγη υπομονή ώσπου να γυρίσει.
Η επιλογή καρτεριού
Οι τσίχλες όταν «προσγειώνονται» διαγράφουν τοξοειδή πορεία και θα τις δούμε να μπαίνουν στα καρτέρια από νότια κατεύθυνση, κόντρα στο βόρειο ρεύμα. Αυτή η γνώση της «αεροδυναμικής» τακτικής των πουλιών αποτελεί βασικό παράγοντα στην επιλογή του σωστού καρτεριού.
Στα μπασίματα το ιδανικό πόστο είναι αυτό που στήνεται στις παρυφές ή στο διάσελο μεγάλης χούνης, που έχει προσανατολισμό βορρά-νότου και το υψόμετρο της στην κορυφή κυμαίνεται από 250-400 μέτρα, από το επίπεδο της θάλασσας.
Τα πουλιά που περνούν σε ύψος τουφεκιάς ή και λίγο ακόμα ψηλότερα, θα σταθμεύσουν κοντά μας, αναζητώντας ξεκούραση και τροφή. Μέσα στην ημέρα θα «περπατήσουν» και το σούρουπο θα ταξιδέψουν και πάλι, αν ο καιρός τα ευνοεί. Θα ταξιδέψουν όμως μόνο τα πουλιά που κρατάνε λίπος στο σώμα τους. Τα υπόλοιπα, τα άλιπα, θα παραμείνουν στην ευρύτερη περιοχή, τουλάχιστον για ένα μικρό διάστημα.
Κυνήγι πεντάμηνης διάρκειας
Το ενδιαφέρον για τις τσίχλες παραμένει αμείωτο μέχρι και τη τελευταία μέρα που επιτρέπεται το κυνήγι τους, στις 28 Φεβρουαρίου.
Στη χώρα μας έρχονται μόνο πέντε (5) από τα μέλη της μεγάλης οικογένειας των τσιχλών, με πολυαριθμότερη τη κελαηδότσιχλα. Τα υπόλοιπα μέλη είναι η δενδρότσιχλα, η γερακότσιχλα, η κοκκινότσιχλα και ο κότσυφας.
Υπάρχει όμως ημερολογιακή ιεράρχηση στην άφιξη των τσιχλών. Πρώτες και με διαφορά θα εμφανιστούν οι κελαηδότσιχλες. Ακολουθούν οι δενδρότσιχλες (κιργιαρίνες ή τσαρτσάρες) και τα κοτσύφια. Τελευταίες θα μπούν οι κοκκινότσιχλες και οι γερακότσιχλες, που θα κλείσουν και τα μπασίματα.
Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν το φθινόπωρο στις εκτός βορείων συνόρων περιοχές, τα μπασίματα μπορεί να ολοκληρωθούν εντός του Οκτώβρη ή να επεκταθούν μέχρι τις 10-15 του Νοέμβρη. Κάτι που επανηλειμμένα έχει συμβεί την τελευταία 10ετία, ιδιαίτερα όταν ο Οκτώβρης αποδεικνύεται εξαιρετικά άνυδρος.
Το ανηλεές “ιταλικό” κυνήγι
Η περυσινή χρονιά (2019-2020) παρά τα ικανοποιητικά μπασίματα του Οκτώβρη, ήταν συνολικά κάτω του μετρίου, αλλά μόνο για τους ημεδαπούς κυνηγούς.
Το γεγονός οφείλεται, κατά γενική ομολογία όσων ασχολούνται συστηματικά με το κυνήγι της τσίχλας, στο ανηλεές (επτά μέρες την εβδομάδα και από το χάραμα μέχρι το σούρουπο), αλλά και στο ανήθικο (παγάνες, κράχτες) κυνήγι που υπέστησαν τα τσιχλοκότσυφα, για περισσότερο από ένα τρίμηνο, από τους Ιταλούς κυνηγούς.
Οι τσίχλες άλλαξαν ωράρια, άλλαξαν συμπεριφορά, σκόρπισαν και… κρύφτηκαν.
Με τις φάσσες τίποτα δεν είναι σίγουρο
Δεν έρχονται όμως μόνο οι τσίχλες το φθινόπωρο. Δύο ακόμα εκλεκτά θηρεύσιμα είδη, οι φάσσες και οι μπεκάτσες, περνούν αυτό το μήνα… το κατώφλι.
Οι φάσσες, που εισέρχονται κοπαδιαστά στη χώρα, αναμένονται κοντά στο τρίτο δεκαήμερο του Οκτώβρη και αργότερα. Οι πολλοί θιασώτες του κυνηγίου της έχουν ήδη καταστρώσει τα πλάνα για τις ημερομηνίες και τους τόπους που θα τις περιμένουν.
Οι αυχένες (λαιμοί) σε ολόκληρη την Ήπειρο, την ανατολική Μακεδονία, τα Γρεβενά και σε πολλές περιοχές της νότιας Πίνδου και της Στερεάς, είναι μερικοι από τους τόπους που θα στηθούν τα καρτέρια. Σε κάποιες περιοχές θα σημειωθεί για μία ακόμα φορά το αδιαχώρητο, από τη σύναξη των κυνηγών και σε κάποιες άλλες τα καλά καρτέρια θα καπαρωθούν από τις 15 του μήνα.
Τα μπασίματα της φάσσας τηρώντας πιστά τον κανόνα των περιστεροειδών, όπως γίνεται με τα τρυγόνια, είναι από τα πλέον αναπάντεχα. Δεν γνωρίζει ο κυνηγός των μπασιμάτων, όχι μόνο τη μέρα, αλλά και την ώρα που θα φανούν. Τα «σιδερένια» πουλιά ταξιδεύουν με όλους τους καιρούς και τους ανέμους. Προτιμούν τον βόρειο άνεμο και τη καθαρή ατμόσφαιρα, που όμως σβήνει τις ελπίδες των κυνηγών, καθώς η πτήση τους γίνεται σε ύψος… απυρόβλητο.
“σαν πηγαίνεις για φάσσες, κοίτα το καλάθι σου να είναι μικρό. Αν δεν περάσουν, μικρό το κακό. Αν όμως τις πετύχεις, θα το χαρείς με το παραπάνω” ήταν η συνταγή που έδιναν οι βετεράνοι στους νέους φασσοκυνηγούς.
Η βασίλισσα του δάσους
Αθέατες με βραδυνές μακρινές πτήσεις έρχονται στη χώρα μας οι μπεκάτσες. Πάντοτε η πρώτη εμφάνιση, αλλά ακόμα και το άκουσμα του ονόματός της, προκαλεί ρίγη συγκίνησης στους πολλούς φίλους του κυνηγίου της.
Οι συναντήσεις μαζί της είναι ελάχιστες μέχρι τις 15-20 του μήνα, αλλά στον προχωρημένο Οκτώβρη πυκνώνουν, με τους κυνηγούς της βόρειας χώρας να τις αποκαλούν «αγιοδημητριάτικες». Τα πουλιά με τα βελούδινα μάτια θα εγκατασταθούν και θα παραμείνουν όλο το φθινόπωρο στα ψηλά βουνά της πατρίδας μας, από το επίπεδο του ελατιά και πάνω. Είναι από τα πλέον συναρπαστικά κυνήγια που απαιτούν όμως μεγάλες δεξιότητες από σκύλους και κυνηγούς.
