Η πρώτη φάση της αναπαραγωγικής διαδικασίας έχει πλέον ολοκληρωθεί. Οι καρποί της πρώτης γέννας αποτελούν γεγονός. Και τα μικρά τρυγόνια και ορτύκια είναι η καλύτερη φτερωτή απόδειξη…
Τα φετινάρια κάνουν τώρα τις πρώτες αναγνωριστικές πτήσεις και μαθαίνουν τον κόσμο που θα περάσουν το μισό της ζωής τους.
Για το υπόλοιπο, το μάθημα θα συνεχιστεί στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, στις δεύτερες πατρίδες τους.
Μεγάλωµα µε ασφάλεια
Για να φθάσει όμως η ώρα που τα φετινάρια θα ανοίξουν φτερά, προηγήθηκε επίπονη προσπάθεια από τους γεννήτορες, για να αντιμετωπιστούν και να ξεπεραστούν τα πολλαπλά εμπόδια στη διάρκεια της επώασης και της εκκόλαψης.
Κατ’ αρχάς να προστατευτούν τα αβγά από τα έντονα καιρικά φαινόμενα (άνεμος, χαλάζι) και από τα αρπακτικά, με την προστασία να επεκτείνεται και στο διάστημα του μεγαλώματος των νεοσσών, που μένουν μόνα στη φωλιά, καθώς το ενήλικο ζευγάρι αναζητά τη τροφή που θα θρέψει τα ίδια και τα μικρά.
Είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος που το τρυγόνι προστατεύει τα αβγά ή τα μικρά του από την έντονη βροχή.
Τα καλύπτει με τα φτερά του και με το κεφάλι να γέρνει στο στήθος, ώστε να σχηματίζεται μία αδιάβροχη “ομπρέλα”.
Όσο για το χαλάζι και τον άνεμο, το πρόβλημα έχει ήδη αντιμετωπιστεί με τη θέση της φωλιάς, που φτιάχνεται στα χαμηλά κλαδιά του δέντρου ή του ψηλού θάμνου.
Έτσι που το χαλάζι να θρυμματίζεται πριν φθάσει πάνω τους και οι ριπές του ανέμου να μην τα ενοχλούν ιδιαίτερα. Άλλωστε, σε όλους είναι γνωστό, ότι τα ύψη ανεμοδέρνονται.
Το ορτύκι σαν εδαφόβιο πουλί που είναι, φτιάχνει τη φωλιά του σε μία μικρή κοιλότητα του εδάφους, σε μία λακκούβα, που όμως κινδυνεύει από τη βροχή.
Το ορτύκι λοιπόν, σαν καλός προγνώστης, αλλά και γονιός, μεταφέρει τα μικρά του στα πρανή των κοντινών λόφων ή των βουνών, που δεν συγκρατούν το νερό της βροχής.
Τρυγόνια και ορτύκια – Το στάδιο της εκπαίδευσης
Όταν τα φετινάρια πτερώσουν, θα αρχίσουν δειλά τα πρώτα βήματα-πεταρίσματα, στο ίδιο κλαδί της φωλιάς τα τρυγονάκια και στο χείλος της λακκούβας τα ορτυκάκια.
Με την πρόοδο των ημερών πηδούν από το ένα κλαδί στο άλλο, προσπαθώντας να ισορροπήσουν και λίγο αργότερα θα μιμηθούν τον γονιό και θα επιχειρήσουν την πρώτη και πολύ κοντινή πτήση.
Κάπως ανάλογο είναι και το πρώτο πέταγμα των νέων ορτυκιών.
Θυμάμαι έντονα σε ένα αυγουστιάτικο κυνήγι στον Σοχό Θεσσαλονίκης, τη σπασμωδική φέρμα του σκύλου και το ταυτόχρονο ξεπέταγμα 5-6 ορτυκιών, λίγο μεγαλύτερα από ένα… καρύδι.
Αφού λοιπόν περάσουν με επιτυχία το σημαντικό πτητικό στάδιο, τα τρυγονάκια θα παραμείνουν για μία περίπου εβδομάδα με τους γεννήτορες για το πολύ σπουδαίο μάθημα που ακολουθεί.
Να γνωρίσουν δηλαδή τα είδη τροφής και τις κατάλληλες καλλιέργειες, αλλά και να μάθουν να αποφεύγουν τα φτερωτά αρπακτικά, καθώς όταν πετούν γίνονται ορατά από τα γεράκια που περιπολούν.
Έτσι μαθαίνουν τις εναλλακτικές διαδρομές διαφυγής, αυτές μέσα από τα πυκνόφυλλα δέντρα που τις βλέπουν και οι κυνηγοί, όταν τα τρυγόνια πολυ-τουφεκιούνται.
Αυτός είναι βασικά ο λόγος που η καλλιέργεια που συνορεύει με δασωμένη ρεματιά και διαθέτει τροφή, είναι ιδανική για καρτέρι.
Με “όπλο” την ταχύτητα ή την παραλλαγή
Από τις αποσιταριές το τρυγόνι διαλέγει εκείνες με κοντό καλάμι, ώστε να έχει καλό πεδίο ορατότητας και να διαφύγει, αξιοποιώντας την μεγάλη του ταχύτητα, όταν απειληθεί.
Σε πλήρη αντίθεση με το ορτύκι που επιλέγει την ψηλή καλαμιά (30εκατ.), καθώς το μικρό του μέγεθος σε συνδυασμό με τα γήινα χρώματά του το καθιστούν αόρατο.
Δεν παύει όμως να κινδυνεύει από τα εδαφόβια αρπακτικά, τις αλεπούδες, τις νυφίτσες και τις αδέσποτες γάτες και στην περίπτωση αυτή θα ζαρώσει κολλημένο στο έδαφος για να αποβάλει λιγότερη μυρωδιά ή θα αναγκαστεί να πετάξει.
Σε πολύ σύντομο διάστημα, τα φετινάρια θα αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους και δεν θα αποτελούν πλέον οικογένεια. Τα μαθήματα τελείωσαν και η ζωή τους είναι στα…φτερά τους.
Η ισχύς εν τη ενώσει
Τα νέα τρυγόνια, όταν απογαλακτιστούν, σχηματίζουν μικρά μπουλούκια ή καλύτερα μικρές ομάδες, ώστε να δίνουν κουράγιο το ένα στο άλλο και να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν καλύτερα τον κίνδυνο, από όπου κι αν προέρχεται.
Τα κοπαδιάζει όμως και η… φοβέρα του καιρού, το μολυβί χρώμα του ουρανού και η βροχή.
Και είναι συχνό το φαινόμενο να βλέπουμε τις πρώτες μέρες του κυνηγιού και όταν ο καιρός είναι “μουντός” και υπάρχει απειλή βροχής, να σχηματίζονται κοπαδάκια των 10-12, ακόμα και 20 πουλιών, σαν και αυτό που είχα δει την παραμονή της έναρξης στον Πεντάλοφο Έβρου, λίγο πριν ξεκινήσει η βροχή.
Σε αντίθεση με τα τρυγονάκια, τα φετινάρια ορτύκια δεν μπουλουκιάζουν.
Δεν έχουν την πολυτέλεια της συγκέντρωσης για ευνόητους λόγους. Αντίθετα, τα ευνοεί η αποκέντρωση, γιατί έτσι δίνουν μικρότερο στόχο.
Τ α φετινάρια κάνουν τώρα τις πρώτες αναγνωριστικές πτήσεις και μαθαίνουν τον κόσμο που θα περάσουν το μισό της ζωής τους.
Για το υπόλοιπο, το μάθημα θα συνεχιστεί στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, στις δεύτερες πατρίδες τους.
Τρυγόνια και ορτύκια – Μεγάλωµα µε ασφάλεια…
Για να φθάσει όμως η ώρα που τα φετινάρια θα ανοίξουν φτερά, προηγήθηκε επίπονη προσπάθεια από τους γεννήτορες, για να αντιμετωπιστούν και να ξεπεραστούν τα πολλαπλά εμπόδια στη διάρκεια της επώασης και της εκκόλαψης.
Κατ’ αρχάς να προστατευτούν τα αβγά από τα έντονα καιρικά φαινόμενα (άνεμος, χαλάζι) και από τα αρπακτικά, με την προστασία να επεκτείνεται και στο διάστημα του μεγαλώματος των νεοσσών, που μένουν μόνα στη φωλιά, καθώς το ενήλικο ζευγάρι αναζητά τη τροφή που θα θρέψει τα ίδια και τα μικρά.
Είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος που το τρυγόνι προστατεύει τα αβγά ή τα μικρά του από την έντονη βροχή.
Τα καλύπτει με τα φτερά του και με το κεφάλι να γέρνει στο στήθος, ώστε να σχηματίζεται μία αδιάβροχη “ομπρέλα”.
Όσο για το χαλάζι και τον άνεμο, το πρόβλημα έχει ήδη αντιμετωπιστεί με τη θέση της φωλιάς, που φτιάχνεται στα χαμηλά κλαδιά του δέντρου ή του ψηλού θάμνου.
Έτσι που το χαλάζι να θρυμματίζεται πριν φθάσει πάνω τους και οι ριπές του ανέμου να μην τα ενοχλούν ιδιαίτερα. Άλλωστε, σε όλους είναι γνωστό, ότι τα ύψη ανεμοδέρνονται.
Το ορτύκι σαν εδαφόβιο πουλί που είναι, φτιάχνει τη φωλιά του σε μία μικρή κοιλότητα του εδάφους, σε μία λακκούβα, που όμως κινδυνεύει από τη βροχή.
Το ορτύκι λοιπόν, σαν καλός προγνώστης, αλλά και γονιός, μεταφέρει τα μικρά του στα πρανή των κοντινών λόφων ή των βουνών, που δεν συγκρατούν το νερό της βροχής.
Το στάδιο της εκπαίδευσης
Όταν τα φετινάρια πτερώσουν, θα αρχίσουν δειλά τα πρώτα βήματα-πεταρίσματα, στο ίδιο κλαδί της φωλιάς τα τρυγονάκια και στο χείλος της λακκούβας τα ορτυκάκια.
Με την πρόοδο των ημερών πηδούν από το ένα κλαδί στο άλλο, προσπαθώντας να ισορροπήσουν και λίγο αργότερα θα μιμηθούν τον γονιό και θα επιχειρήσουν την πρώτη και πολύ κοντινή πτήση.
Κάπως ανάλογο είναι και το πρώτο πέταγμα των νέων ορτυκιών.
Θυμάμαι έντονα σε ένα αυγουστιάτικο κυνήγι στον Σοχό Θεσσαλονίκης, τη σπασμωδική φέρμα του σκύλου και το ταυτόχρονο ξεπέταγμα 5-6 ορτυκιών, λίγο μεγαλύτερα από ένα… καρύδι.
Αφού λοιπόν περάσουν με επιτυχία το σημαντικό πτητικό στάδιο, τα τρυγονάκια θα παραμείνουν για μία περίπου εβδομάδα με τους γεννήτορες για το πολύ σπουδαίο μάθημα που ακολουθεί.
Να γνωρίσουν δηλαδή τα είδη τροφής και τις κατάλληλες καλλιέργειες, αλλά και να μάθουν να αποφεύγουν τα φτερωτά αρπακτικά, καθώς όταν πετούν γίνονται ορατά από τα γεράκια που περιπολούν.
Έτσι μαθαίνουν τις εναλλακτικές διαδρομές διαφυγής, αυτές μέσα από τα πυκνόφυλλα δέντρα που τις βλέπουν και οι κυνηγοί, όταν τα τρυγόνια πολυ-τουφεκιούνται.
Αυτός είναι βασικά ο λόγος που η καλλιέργεια που συνορεύει με δασωμένη ρεματιά και διαθέτει τροφή, είναι ιδανική για καρτέρι.
Τρυγόνια και ορτύκια – Με “όπλο” την ταχύτητα ή την παραλλαγή
Από τις αποσιταριές το τρυγόνι διαλέγει εκείνες με κοντό καλάμι, ώστε να έχει καλό πεδίο ορατότητας και να διαφύγει, αξιοποιώντας την μεγάλη του ταχύτητα, όταν απειληθεί.
Σε πλήρη αντίθεση με το ορτύκι που επιλέγει την ψηλή καλαμιά (30εκατ.), καθώς το μικρό του μέγεθος σε συνδυασμό με τα γήινα χρώματά του το καθιστούν αόρατο.
Δεν παύει όμως να κινδυνεύει από τα εδαφόβια αρπακτικά, τις αλεπούδες, τις νυφίτσες και τις αδέσποτες γάτες και στην περίπτωση αυτή θα ζαρώσει κολλημένο στο έδαφος για να αποβάλει λιγότερη μυρωδιά ή θα αναγκαστεί να πετάξει.
Σε πολύ σύντομο διάστημα, τα φετινάρια θα αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους και δεν θα αποτελούν πλέον οικογένεια. Τα μαθήματα τελείωσαν και η ζωή τους είναι στα…φτερά τους.
Η ισχύς εν τη ενώσει
Τα νέα τρυγόνια, όταν απογαλακτιστούν, σχηματίζουν μικρά μπουλούκια ή καλύτερα μικρές ομάδες, ώστε να δίνουν κουράγιο το ένα στο άλλο και να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν καλύτερα τον κίνδυνο, από όπου κι αν προέρχεται.
Τα κοπαδιάζει όμως και η… φοβέρα του καιρού, το μολυβί χρώμα του ουρανού και η βροχή.
Και είναι συχνό το φαινόμενο να βλέπουμε τις πρώτες μέρες του κυνηγιού και όταν ο καιρός είναι “μουντός” και υπάρχει απειλή βροχής, να σχηματίζονται κοπαδάκια των 10-12, ακόμα και 20 πουλιών, σαν και αυτό που είχα δει την παραμονή της έναρξης στον Πεντάλοφο Έβρου, λίγο πριν ξεκινήσει η βροχή.
Σε αντίθεση με τα τρυγονάκια, τα φετινάρια ορτύκια δεν μπουλουκιάζουν.
Δεν έχουν την πολυτέλεια της συγκέντρωσης για ευνόητους λόγους. Αντίθετα, τα ευνοεί η αποκέντρωση, γιατί έτσι δίνουν μικρότερο στόχο.
Ο κύκλος της ζωής
Στις αρχές του Ιούνη, οι καλλιέργειες που έλκουν τα πουλιά, ιδιαίτερα τα φετινάρια που η τροφή τους είναι 90-95% φυτική, είναι τα κηπευτικά, τα πρώιμου θερισμού σιτηρά, τα όσπρια και πλήθος σπόρων από αγριόχορτα.
Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα και μετά τον θερισμό θα καταφύγουν στις αποσιταριές και τις βικαριές, στον πεσμένο θρεπτικό καρπό του σιταριού και του βίκου. Και εδώ χρειάζεται προσοχή από τους κυνηγούς της έναρξης, ώστε να μην πιάνονται… κώτσοι και καρτερεύουν στις κριθαριές που μοιάζουν με τις σταριές. Τα τρυγόνια δεν τρώνε το κριθάρι, μόνο οι φάσσες και τα κορακοειδή.
Έτσι λοιπόν θα πορευτούν από εδώ και πέρα τα φετινάρια. Γιατί έτσι τα προστάζει η φύση μέχρι να ενηλικιωθούν, να ζευγαρώσουν και να γεννήσουν τον επόμενο Απριλο-Μάη. Όσο για τα ενήλικα πουλιά, έχουν βρει το παλιό ή το νέο ταίρι τους και έχουν ξαναπιάσει… δουλειά, ετοιμάζοντας τις φωλιές για τη δεύτερη γέννα.
