Γρίπη των πτηνών: Συναγερμός στα ελληνικά σύνορα
Nέα απειλή μετά την Αφρικανική Πανώλη των Χοίρων
Μετά την Αφρικανική Πανώλη των Χοίρων που από τη Βουλγαρία πέρασε στη χώρας μας, ανησυχία επικρατεί στις ελληνικές αρχές για τη νέα εστία γρίπης των πτηνών που εμφανίστηκε στα βόρεια σύνορά μας.
Συναγερμός σήμανε την προηγούμενη εβδομάδα στη Βουλγαρία, όταν έγινε γνωστό πως εντοπίστηκε εστία της γρίπης των πτηνών σε αγρόκτημα βιομηχανικής εκμετάλλευσης κοντά στην Σόφια. Η αντίδραση της κυβέρνησης ήταν άμεση και αποφάσισε τη θανάτωση περίπου 25.000 ορτυκιών εκτροφής και την καταστροφή των αυγών τους.
Δεν μπορούν να ελεγχθούν
– “Το ξέσπασμα γρίπης των πτηνών στο αγρόκτημα αυτό που βρίσκεται στην πόλη Ετροπόλ, περίπου 80 χιλιόμετρα ανατολικά της βουλγαρικής πρωτεύουσας, εντοπίστηκε έπειτα από αναφορές για υψηλή θνησιμότητα μεταξύ των πτηνών”, διευκρίνισε η υπηρεσία ασφάλειας των τροφίμων σε ανακοίνωσή της.
Το πρόβλημα σαφώς δεν έχει πάρει ακόμα γιγαντιαίες διαστάσεις, όμως δεν απέχει πολύ από αυτό καθώς οι μετακινήσεις των άγριων πτηνών, όπως έχει δείξει η πρόσφατη ιστορία στην Ευρώπη, δεν μπορούν να ελεγχθούν.
Και τα Βαλκάνια φαίνεται πως μπαίνουν τώρα στη δίνη της γρίπης των πτηνών, ενώ μέχρι τώρα την είχαν γλιτώσει.
Φόβοι για πανδημία
Στο μεταξύ οι επιστήμονες ανησυχούν για την επέλαση του άκρως παθογόνου στελέχους της γρίπης των πτηνών, καθώς το βλέπουν να μολύνει κι άλλους πληθυσμούς άγριων ζώων, αυξάνοντας τις πιθανότητες να μετατραπεί η κατάσταση σε πανδημία.
Πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η επιδημία γρίπης των πτηνών που ξέσπασε σε ισπανικό εκτροφείο μινκ “δημιουργώντας ιδανικές συνθήκες για να μεταλλαχθεί ο ιός και να προκαλέσει πανδημία”, προειδοποιούν κορυφαίοι ειδικοί.
– “Είναι άκρως ανησυχητικό”, σχολιάζει στον ιστότοπο του Science ο Τομ Πίκοκ, ιολόγος του Imperial College στο Λονδίνο.
– “Είναι ξεκάθαρα ένας μηχανισμός μέσω του οποίου μπορεί να ξεκινήσει πανδημία γρίπης Η5”, συμφωνεί και η Ιζαμπέλα Μόνε του ευρωπαϊκού Εργαστηρίου Αναφοράς Γρίπης των Πτηνών στην Ισπανία, όπου εξετάστηκαν δείγματα από το ισπανικό εκτροφείο.
Αναφορικά με αυτό το περιστατικό, μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Eurosurveillance περιγράφει, πώς τα μινκ ενός μεγάλου εκτροφείου στη Γαλικία άρχισαν να πεθαίνουν μυστηριωδώς τον περασμένο Οκτώβριο.
Η αρχική υποψία ότι επρόκειτο για επιδημία του κορονοϊού SARS-CoV-2, όπως είχε συμβεί πέρυσι και πρόπερσι σε άλλα εκτροφεία μινκ στην Ευρώπη, τελικά διαψεύστηκε. Τα 50.000 ζώα του εκτροφείου θανατώθηκαν όταν διαπιστώθηκε ότι είχαν προσβληθεί από γρίπη H5N1.
Αυτή η νέα εστία στα μινκ , ανησύχησε τους επιστήμονες ιδιαίτερα, καθώς μέχρι τώρα ο Η5Ν1 δεν μεταδιδόταν εύκολα μεταξύ θηλαστικών. Κάτι που σημαίνει πως δεν περνούσε εύκολα και στους ανθρώπους. Αυτό όμως, τονίζουν, θα μπορούσε τώρα να αλλάξει λόγω της επιδημίας στα μινκ, η οποία δίνει στον ιό το περιθώριο να προσαρμοστεί καλύτερα στον οργανισμό των θηλαστικών.
Κρούσματα και σε αρκούδες
Οι ιοί γρίπης των πτηνών συνδέονται σε υποδοχείς που υπάρχουν σε αφθονία στο αναπνευστικό σύστημα των πτηνών αλλά σπανίζουν στα θηλαστικά.
Όμως τα πράγματα φαίνεται πως αλλάζουν με ραγδαίο ρυθμό καθώς το συγκεκριμένο στέλεχος του Η5Ν1, με την ονομασία 2.3.4.4b, έχει προκαλέσει ως τώρα σποραδικά κρούσματα σε αρκετά είδη θηλαστικών, από αρκούδες και αλεπούδες μέχρι φώκιες και δελφίνια.
Σύμφωνα με τη δρ. Μόνε, τα εκτροφεία μινκ πρέπει να λάβουν αμέσως έκτακτα μέτρα βιοασφάλειας, όπως η χρήση μάσκας από το προσωπικό και η αποτροπή της επαφής των ζώων με άγρια πτηνά, ενώ ορισμένοι ειδικοί όπως ο Πίκοκ του Imperial College λένε τώρα, ότι η εκτροφή θα πρέπει να εγκαταλειφθεί οριστικά λόγω κινδύνου ζωονόσων.
Ακόμα κι αυτό όμως, αν και θα περιορίσει, δεν πρόκειται να εξαφανίσει το πρόβλημα. Μόλις τον περασμένο μήνα, τρεις αρκούδες γκρίζλι θανατώθηκαν στη Μοντάνα των ΗΠΑ, όταν βρέθηκαν θετικές στον ιό της γρίπης των πτηνών “υψηλής παθογονικότητας”, σύμφωνα με το Τμήμα Αλιείας, Άγριας Ζωής και Πάρκων της πολιτείας.
– “Είναι τα πρώτα καταγεγραμμένα κρούσματα γρίπης των πτηνών σε αρκούδες γκρίζλι στη Μοντάνα και τα πρώτα σε εθνικό επίπεδο για το τρέχον ξέσπασμα του ιού της γρίπης”, σύμφωνα με τη δρα Τζένιφερ Ράμσεϊ, κτηνίατρο του τμήματος Άγριας πανίδας.
Οι νεαρές αρκούδες εντοπίστηκαν σε τρεις διαφορετικές τοποθεσίες στο δυτικό τμήμα της πολιτείας, ανέφερε σε ανακοίνωσή του το Τμήμα Αλιείας, Άγριας Ζωής και Πάρκων.
Νευρολογικά προβλήματα στα θηλαστικά
Οι αρκούδες “ήταν σε κακή κατάσταση, αποπροσανατολισμένες και με μερική τύφλωση, μεταξύ άλλων νευρολογικών προβλημάτων”, αναφέρεται στην ανακοίνωση.
– “Τους έγινε ευθανασία λόγω της ασθένειας και της κακής κατάστασής τους”.
Κρούσματα της γρίπης των πτηνών καταγράφηκαν πέρυσι σε ένα κουνάβι και μία αλεπού στη Μοντάνα και ο ιός έχει επίσης εντοπιστεί σε ρακούν, μαύρες αρκούδες και ένα κογιότ σε άλλες πολιτείες και χώρες, σύμφωνα με την υπηρεσία της Μοντάνα.
– “Ο ιός μεταδίδεται από το ένα πτηνό στο άλλο”, εξήγησε η Δρ Ράμσεϊ στο CNN εκτιμώντας πως τα θηλαστικά πιθανότατα μολύνθηκαν “από την κατανάλωση πτωμάτων μολυσμένων πτηνών”.
– “Ευτυχώς, σε αντίθεση με τα πτηνά, έχουν αναφερθεί λίγες περιπτώσεις μολυσμένων θηλαστικών στη Βόρεια Αμερική”, δήλωσε η Ράμσεϊ.
– “Προς το παρόν, συνεχίζουμε να εξετάζουμε όλες τις αρκούδες που εκδηλώνουν νευρολογικά συμπτώματα και εκείνες για τις οποίες η αιτία θανάτου είναι άγνωστη”.
Ενώ ο εντοπισμός τριών αρκούδων γκρίζλι με γρίπη των πτηνών μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα μπορεί να προκαλέσει ήδη αρκετές ανησυχίες, η Ράμσεϊ πιστεύει ότι πιθανότατα υπάρχουν περισσότερα κρούσματα που δεν έχουν εντοπιστεί, όμως ο εντοπισμός τους είναι δύσκολος.
– “Όταν πολλά πουλιά βρεθούν νεκρά στο νερό, αυτό γίνεται αντιληπτό και αναφέρεται… όταν όμως κάποιος βλέπει ένα νεκρό κουνάβι, μπορεί να μην το σκεφτεί και να μην το αναφέρει”.
Οι κίνδυνοι για τον άνθρωπο
Σύμφωνα με τους επιστήμονες οι ιοί της γρίπης των πτηνών (γρίπη τύπου Α) συνήθως δεν μολύνουν τους ανθρώπους, όμως έχουν υπάρξει μερικές περιπτώσεις με έκβαση ιδιαίτερα απρόβλεπτη καθώς οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν από καθόλου ως ήπια συμπτώματα μέχρι και σοβαρή ασθένεια που οδηγεί σε θάνατο.
Το ασιατικό στέλεχος H7N9 και η επίσης ασιατικής προέλευσης ιδιαίτερα παθογόνος H5N1, που κυριαρχεί σήμερα ανάμεσα στα πουλιά, είναι υπεύθυνα για τις περισσότερες ανθρώπινες ασθένειες από ιούς της γρίπης των πτηνών παγκοσμίως μέχρι σήμερα, συμπεριλαμβανομένων των πιο σοβαρών ασθενειών με την μεγαλύτερη θνησιμότητα.
Συνήθως αυτοί που πλήττονται είναι όσοι εργάζονται στη βιομηχανία ορνιθοτροφίας, αν και έχουν υπάρξει και περιπτώσεις μολύνσεων σε ανθρώπους που ήρθαν σε επαφή με μολυσμένο άγριο πτηνό.
Τα μολυσμένα πτηνά αποβάλλουν τον ιό της γρίπης μέσω του σάλιου, των βλεννογόνων και των κοπράνων τους και οι ανθρώπινες λοιμώξεις από τους ιούς της γρίπης των πτηνών μπορεί να συμβούν όταν ο ιός εισέλθει στα μάτια, την μύτη ή το στόμα ενός ατόμου ή όταν εισπνευστεί.
Αυτό μπορεί να συμβεί όταν ο ιός βρίσκεται στον αέρα (σε σταγονίδια ή πιθανώς σε σκόνη) και ένα άτομο τον εισπνέει, ή πιθανώς όταν ένα άτομο αγγίζει κάτι που έχει ιό πάνω του και στη συνέχεια αγγίζει το στόμα, τα μάτια ή τη μύτη του.
Η εξάπλωση των ιών της γρίπης των πτηνών από ένα μολυσμένο άτομο σε μία στενή επαφή είναι πολύ σπάνια και όταν έχει συμβεί, έχει εξαπλωθεί μόνο σε λίγα άτομα.
