Ο υπερπληθυσμός των αρκούδων στις ΗΠΑ
Η υπερπροστασία των γκρίζλις στις ΗΠΑ αποδείχθηκε πως δεν είναι λύση, αφού «οδηγεί» στον υπερπληθυσμό τους που εγκυμονεί κινδύνους για τον ίδιο τον άνθρωπο και τις δραστηριότητες του
Πέρασε καιρός από τότε που οι αρκούδες γκρίζλι ήταν είδος υπό εξαφάνιση στις ΗΠΑ. Στις μέρες μας έχουν αυξηθεί τόσο πολύ, που πλέον τα Εθνικά Πάρκα είναι… μικρά για να χωρέσουν τους πληθυσμούς τους, κι έτσι επεκτείνουν συνεχώς τους βιοτόπους τους. Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα οι κτηνοτρόφοι, οι καλλιεργητές αλλά και διάφοροι φορείς της αχανούς περιοχής του Γελοουστόουν και των δυτικών Πολιτειών, να παρακολουθούν ανήσυχοι τα όσα συμβαίνουν και ν’ αναρωτιούνται αν άνθρωποι και αρκούδες μπορούν να συνυπάρξουν.
Ο Ντιν Πίτερσον είναι κτηνοτρόφος τέταρτης γενιάς στη μεγάλη κοιλάδα Μπιγκ Χόλ. Τα προβλήματα που είχε μάθει από τους προγόνους του να αντιμετωπίζει ήταν, κυρίως, οι μεγάλες πυρκαγιές κατά τη διάρκεια του θέρους και οι βαρείς χειμώνες που μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή των κοπαδιών του.
Εδώ κι ένα χρόνο, όμως, έχει έρθει αντιμέτωπος με μία ακόμα πρόκληση: Οι αρκούδες γκρίζλι που είχαν κυνηγηθεί μέχρι εξαφάνισης στα τέλη του 18ου αιώνα, έχουν επανεμφανιστεί, έχοντας μάλιστα αυξηθεί τόσο που πλέον συναντώνται στους δρόμους και τα δάση πέριξ των οικισμών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των βιολόγων, οι αρκούδες έχουν επεκτείνει την επικράτειά τους προς τη νοτιοδυτική Μοντάνα. Από το 1975, όταν το συγκεκριμένο είδος περιλαμβανόταν στα απειλούμενα στην αμερικανική δύση, οι πληθυσμοί τους έχουν τετραπλασιαστεί, τουλάχιστον, στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου Γελοουστόουν. Στα βόρεια, στο Εθνικό Πάρκο Γκλέσιαρ, οι πληθυσμοί των γκρίζλι ακολουθούν τους ίδιους ρυθμούς ανάπτυξης.
Οι βιολόγοι άγριας ζωής εκτιμούν πως είναι θέμα χρόνου οι δύο πληθυσμιακές ομάδες να ενωθούν, καθώς επεκτείνονται και γεωγραφικά, κάτι που θα έχει από τη μία οφέλη, καθώς το είδος θα αναζωογονηθεί γονιδιακά, από την άλλη, όμως, κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε πολλά προβλήματα στην περιοχή.
Συν τοις άλλοις, ο ρυθμός ανάπτυξής τους μαρτυρά πως σύντομα οι γκρίζλις θα αλώσουν και το Αϊντάχο.
Ένας παράγοντας που προκαλεί ανησυχία από την εξέλιξη των πραγμάτων είναι οι ενδεχόμενες επιθέσεις σε ανθρώπους, πέραν των καταστροφών σε καλλιέργειες και κτηνοτροφικές μονάδες.
Στην κοινή γνώμη των ΗΠΑ είναι νωπές, ακόμα, οι μνήμες από την επίθεση που δέχθηκε ένας φύλακας του Γελοουστόουν, πριν δύο χρόνια, από μία γκρίζλι που τον κατασπάραξε. Συγχρόνως, την τελευταία 5ετία έχουν καταγραφεί δεκάδες επιθέσεις σε περιπατητές, κυνηγούς, πεζοπόρους, ποδηλάτες και εργαζόμενους στο Πάρκο.
Η αμερικανική κοινή γνώμη εμφανίζεται διχασμένη για το θέμα. Οι πολίτες γνωρίζουν πως έχουν ξοδευτεί εκατομμύρια δολάρια σε πολιτειακό επίπεδο για να μπορέσουν ν’ «αναστηθούν» οι πληθυσμοί των αρκούδων, όμως τώρα, που αναβίωσαν για τα καλά, δημιουργούν προβλήματα που κοστίζουν περισσότερο.
Ο Φρανκ βαν Μάνεν, βιολόγος ερευνητής και επικεφαλής της κυβερνητικής ομάδας μελέτης για τη διασπορά των αρκούδων γκρίζλι, εξηγεί πως το οικοσύστημα του Γελοουστόουν έχει φτάσει στα όριά του:
«Το γεγονός πως το Εθνικό Πάρκο δεν μπορεί να θρέψει και να φιλοξενήσει πλέον τον υπερπληθυσμό των αρκούδων, είναι ο λόγος που αναγκάζονται να αναζητήσουν περισσότερο χώρο, κάτι που φυσικά δημιουργεί νέες προκλήσεις».
Ο ίδιος αναγνωρίζει πως το να αφαιρεθεί το είδος από τον κατάλογο των προστατευόμενων –όσον αφορά στη θήρα- θα ήταν μία λύση στο πρόβλημα.
Το να επιτραπεί το κυνήγι των γκρίζλι σε Γουαϊόμινγκ, Μοντάνα και Αϊντάχο σε μόνιμη βάση και θέτοντας ένα όριο καρπώσεων φυσικά, είναι, σύμφωνα με τους επιστήμονες που εργάζονται για την κυβέρνηση, μία βιώσιμη λύση καθώς, όπως εξηγούν, μία τέτοια εξέλιξη θα έθετε σε έλεγχο τους πληθυσμούς χωρίς να τους βλάψει.
Ωστόσο υπάρχουν και στις ΗΠΑ επικριτές της ορθής διαχείρισης που χαρακτηρίζουν το κυνήγι ως μία «επιπρόσθετη, μη αναγκαία απειλή για το είδος».
Οι ειδικοί προειδοποιούν πως το να εθελοτυφλούν οι οικολόγοι απέναντι στα προβλήματα που δημιουργούν οι αρκούδες στους ανθρώπους, μπορεί μόνο να χειροτερέψει τη μοίρα των αρκούδων και όχι των ανθρώπων, λέγοντας χαρακτηριστικά:
«Όσες φορές έχουν κοντέψει να εξαφανιστούν οι γκρίζλι, ήταν επειδή κανείς δεν διαχειρίστηκε ορθά τους πληθυσμούς κι έγινε δύσκολο για τους ανθρώπους να συνυπάρχουν μαζί τους. Αν συμβεί το ίδιο και τώρα, ο κίνδυνος εξαφάνισης θα ξαναγίνει ορατός».
Τρανό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός πως στην Αλάσκα των 32.000 γκρίζλι, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μετρήσεις, το είδος δεν συγκαταλέγεται στα προστατευόμενα και θηρεύεται κανονικά, ενώ η αύξηση στο Yellowstone οδήγησε πρόσφατα στην αφαίρεση του είδους από τον αντίστοιχο κατάλογο.
Ο θάνατος «στήνει» καρτέρι στους δρόμους…
Η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού των αρκούδων έχει δραματικές επιπτώσεις και στα ίδια τα μεγάλα σαρκοβόρα ζώα, καθώς τουλάχιστον 58 γκρίζλις έχασαν τη ζωή τους το 2016 κι άλλες 51 από την αρχή του 2017 έως τον Νοέμβριο. Στην πλειονότητά τους αυτοί οι θάνατοι προκλήθηκαν από τροχαία, καθώς οι αρκούδες στην προσπάθειά τους να επεκταθούν, προκειμένου να επιβιώσουν, βγαίνουν στους δρόμους προκαλώντας τροχαία ατυχήματα, πολλές φορές θανατηφόρα και για τους οδηγούς των αυτοκινήτων που εμπλέκονται σε αυτά. Η δεύτερη συνηθέστερη αιτία θανάτου είναι οι πυροβολισμοί που δέχονται από ανθρώπους, που βλέπουν να απειλούνται τα κοπάδια τους ή να κινδυνεύει η σωματική τους ακεραιότητας, καθώς οι αρκούδες έχουν φτάσει ως τις αυλές των σπιτιών.
