Οι θρύλοι, οι παραδόσεις, ακόμα και οι προλήψεις γύρω από το κυνήγι, δεν είναι τίποτα άλλο από ένα “καταφύγιο” για τις επιθυμίες και τις αγωνίες των ανθρώπων της υπαίθρου…

Κάθε τι που έρχεται από τα παλιά κουβαλάει μαζί του την ιστορία και τον μύθο του. Πόσο μάλλον το κυνήγι, που έχει αφετηρία την χαραυγή του κόσμου μας.nΣτο διάβα των αιώνων κυνηγοί και θηράματα συνδέθηκαν με τα έθιμα και τις παραδόσεις όλων των λαών, ενώ στη δική μας πατρίδα αρκετά από αυτά διατηρούνται μέχρι και σήμερα στις τοπικές κοινωνίες της υπαίθρου.

Υπέφεραν το Πάσχα οι πέρδικες

Βέβαια, υπήρξαν και έθιμα ή συνήθειες που ξεθώριασαν και λησμονήθηκαν στην δίνη των ραγδαίων αλλαγών, με την υποβάθμιση των βιοτόπων και την αστικοποίηση… Ένα τέτοιο έθιμο, με καταγωγή από τα χρόνια της τουρκοκρατίας, ήταν το μάζεμα των… αυγών της πέρδικας από τις φωλιές, τις μέρες της μεγαλοβδομάδας του Πάσχα.

-“…αλλά και τα τσοπανόπουλα και τα άλλα πιτσιρίκια του χωριού, μήπως δεν μαζεύουν κι αυτά αυγά πέρδικας κάθε άνοιξη για την Πασχαλιά;”, γράφει το 1968 ο Γιανιώτης κυνηγός με το ψευδώνυμο “Κασσωπαίος”. Ο “Κασωπαίος” θεωρεί το έθιμο της συλλογής των αυγών, σαν μία από τις αιτίες της μείωσης του πληθυσμού της πέρδικας στα βουνά της Ηπείρου.

Πάντως, εκεί που τα αυγά της πέρδικας… υπέφεραν πιο πολύ κάθε Πάσχα, ήταν στα Κυκλαδονήσια και στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου: τα νεαρούδια των χωριών συναγωνίζονταν ποιο θα φέρει πρώτο τα αυγά στην νοικοκυρά, που ζύμωνε τις πασχαλινές κουλούρες, αγνοώντας την ζημιά που προκαλούσαν με αυτόν τον τρόπο στην πανίδα. Όχι πολλές δεκαετίες πριν, ισχυρό στα χωριά της στεριανής Ελλάδας ήταν και το έθιμο… της περιφοράς του κάθε σκοτωμένου λύκου: οι ντόπιοι κυνηγοί γυρνούσαν τον σκοτωμένο λύκο στα μαντριά, στις στάνες και στα χωριά της περιοχής, για να εισπράττουν τα συγχαρίκια, τα κεράσματα και τις αμοιβές σε χρήμα ή σε είδος από βοσκούς και χωρικούς, που είχαν υποφέρει από τον μεγάλο “άρπαγα”.

Ένα ολόκληρο “πανηγύρι” στηνόταν γύρω από το κουφάρι του κάθε σκοτωμένου ζώου, στα χωριά της Ρούμελης, της Ηπείρου και της Μακεδονίας, που υπέφεραν περισσότερο από τις επιδρομές των λύκων. Ήταν ένα να έθιμο που διατηρήθηκε μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ‘50, ενώ οι “λυκοκυνηγοί” δεν αμοίβονταν μόνο από τους τσελιγκάδες και τους κατοίκους των χωριών, αλλά και από το ίδιο το κράτος που είχε επικηρύξει τον λύκο (η “επικήρυξη” ίσχυσε μέχρι και το 1980). 

“Κυνηγοί” της Σαρακοστής

Στα χωριά της Μάνης και στην διάρκεια της Σαρακοστής, συνήθειο ήταν τα παιδιά να βγαίνανε το σούρουπο για κυνήγι, “οπλισμένα” με φανάρια και φακούς! Γυρίζανε στα χαλάσματα, στα δέντρα, ακόμα και σε σπηλιές, για να πιάσουνε τους “γουργουγιάννηδες”, τα μικρά πουλάκια που κούρνιαζαν εκεί… Τα θαμπώνανε με το φως για να τα πιάσουνε και, αν ήταν ψηλά, τα σημάδευαν με τις λαστιχιέρες (σφεντόνες). Η μάνα και οι αδελφές στο σπίτι, τα καθάριζαν και τα πάστωναν (όπως τα ορτύκια), βάζοντάς τα σε πήλινα βάζα. Ήταν ένας εκλεκτός μεζές για τις γιορτές και τους επισκέπτες, όποτε το απαιτούσαν οι ανάγκες του σπιτιού…

Οι παγίδες του Αγ. Λουκά

Μία από τις “παραδόσεις” που διατηρούνται και στις μέρες μας, αλλά διώκεται από τον νόμο, είναι αυτή που αναβιώνει κάθε Οκτώβρη στην περιοχή Αφάντου της Ρόδου, λίγο πριν τον εορτασμό του Αγ. Λουκά (18/10). Πολλοί κάτοικοι των χωριών της περιοχής επιδίδονται στην σύλληψη των σπουργιτιών, που ερχόμενα από την Αφρική σταθμεύουν για λίγο στην Ρόδο. Οι ρίζες του εθίμου βρίσκονται στην εποχή που τα σμήνη των αιγυπτιακών σπουργιτιών (φλιτζούνια), προκαλούσαν σοβαρές ζημιές στις καλλιέργειες των σιτηρών. Σήμερα, το έθιμο έχει ακόμα φανατικούς οπαδούς και έχει… εξελιχθεί σε “μπίζνα”: τα τέσσερα σπουργίτια πιάνουν 10 ευρώ στην αγορά, καθώς αποτελούν εκλεκτό πιάτο στις Ροδίτικες ταβέρνες. Γι’ αυτό και οι θηροφύλακες του κυνηγετικού συλλόγου είναι πάντα σε “συναγερμό” κάθε Οκτώβρη, εντείνοντας τις περιπολίες τους για να αποθαρρύνουν τους επίδοξους “πουλοπιάστες”!