Τα πρώτα ακούσματα από τις πρώιμες τσίχλες
Τα πρώτα μηνύματα για την άφιξη των τσιχλών ή πιο σωστά για τις κελαηδότσιχλες, ήρθαν από τις 20 Σεπτέμβρη, αλλά ήταν μόνο… ακουστικά
Τα τρυγόνια μας αποχαιρέτησαν, τα ορτύκια όχι όλα ακόμα, αλλά οι τσίχλες έχουν αρχίσει να φτάνουν στη χώρα, εναλλάσσοντας και κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον των κυνηγών.
Κάπως έτσι περιγράφεται η κατάσταση με τους πληθυσμούς των αποδημητικών πουλιών στις αρχές του Οκτώβρη. Καθώς τα τρυγόνια έχουν εγκατασταθεί στις αφρικανικές δεύτερες πατρίδες τους, τα ορτύκια ακολουθούν από κοντά, ενώ οι πρώτες τσίχλες έχουν ήδη φανεί στη χώρα.
Ο ήχος που και νεκρούς ανασταίνει
Τα πρώτα μηνύματα για την άφιξη των τσιχλών ή πιο σωστά για τις κελαηδότσιχλες, ήρθαν από τις 20 Σεπτέμβρη, αλλά ήταν μόνο… ακουστικά. Πρόκειται για εκείνο το χαρακτηριστικό «τσιικ… τσιικ»της τσίχλας που συνεννοείται με τις άλλες στη διάρκεια της πτήσης. Το τσιικ που προκαλεί ανατριχίλα στον τσιχλοκυνηγό και ας το έχει ακούσει εκατοντάδες φορές στην κυνηγετική διαδρομή του.
Η αλήθεια είναι, ότι από το 3ο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη, οι κελαηδότσιχλες ή αλλιώς οι κοινές τσίχλες, περνούν τα βόρεια σύνορα της χώρας. Έρχονται από τα κεντρο-ανατολικά του ευρωπαϊκού βορρά, που πλέον έχουν γίνει αφιλόξενα, για να ξεχειμωνιάσουν στον μεσογειακό νότο.
Στις γενέτειρες πατρίδες των τσιχλών, η θερμοκρασία αυτή τη περίοδο είναι χαμηλή τη νύχτα, το ημερήσιο φως έχει μειωθεί αισθητά και η τροφή ελαττώνεται δραματικά. Έτσι, οι τσίχλες περιμένουν το “σύνθημα”, τον ευνοϊκό βόρειο άνεμο που θα τις ταξιδέψει στα νότια, εκεί που οι συνθήκες, καιρικές και διατροφικές, εξακολουθούν να είναι ιδανικές.
Οι πρώτες έχουν άλλη χάρη
Μέχρι πριν 15 χρόνια, ίσως και λιγότερα, τα πρώιμα μπασίματα της τσίχλας αποτελούσαν το γεγονός του Οκτώβρη. Ημερομηνίες, όπως 6, 7 και 9 του μήνα, έδιναν καρπώσεις που συχνά ήταν απίστευτα μεγάλες.
Όπως συνέβαινε στα πρωινά καρτέρια του Οξύλιθου και στα Θαρούνια της Εύβοιας, που αυτές τις ημερομηνίες ήταν αδύνατο να μη σηκώσει πολλές φορές το τουφέκι του ο κυνηγός. Και στο Ζέλι όμως και στην Αρκίτσα της Φθιώτιδας και πιο κοντά στα Δερβενοχώρια της Βοιωτίας και στην Πάρνηθα, οι τουφεκιές ακούγονταν από την πρώτη εβδομάδα του Οκτώβρη.
Τότε που επιτρεπόταν το κυνήγι στην Μακρόνησο, το ακατοίκητο ιστορικό νησάκι απέναντι από το Λαύριο και πηγαίναμε αυτή την περίοδο, τέλη Σεπτέμβρη -αρχές Οκτώβρη για τα διαβατάρικα ορτύκια, ήταν σπάνιο να μη δούμε 1-2 τσίχλες που τις σήκωναν τα σκυλιά.
Το μπέρδεμα µε τις µόνιμες και τις µπασιάρες
Ήρθε όμως η κλιματική αλλαγή και ανέτρεψε όλα τα “στάνταρ”, με το ημερολόγιο των αφίξεων να γέρνει προς τα εμπρός.
Σήμερα, τα μπασίματα ακόμα και τις καλές χρονιές, όπως ήταν η περυσινή, καθυστερούν και είναι ζήτημα αν μέχρι τις 10 του μήνα ακούσει ο κυνηγός τη φωνή της τσίχλας.
Καθυστερούν λοιπόν τα μπασίματα, γεγονός που τείνει να γίνει κανόνας, χωρίς να γνωρίζει ο κυνηγός πότε θα υπάρξει η εξαίρεση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μειώνεται η διάρκεια της μεταναστευτικής περιόδου.
Τα μπασίματα, ενώ σε προηγούμενες χρονιές έφθιναν στο τέλος του Οκτώβρη, τώρα εισχωρούν
αρκετά μέσα στον Νοέμβρη για να έχουμε καλές αφίξεις στις 10 και στις 12 Νοέμβρη, όπως έγινε τις δύο τελευταίες χρονιές. Όταν οι κυνηγοί είχαν να αντιμετωπίσουν δύο καταστάσεις, με τη μία να αφορά το κυνήγι στα εγκατεστημένα πουλιά (Μόδι Φθιώτιδας 30 και 31 Οκτώβρη 2021) και την άλλη στα μπασίματα (Τιθρώνι Φθιώτιδας 12 Νοέμβρη 2021).
Η ανεμελιά δεν είναι γνώρισμα των πουλιών
Οι πρώτες τσίχλες που θα φανούν, οι πρώιμες, δεν είναι κοπαδιαστές και σπάνια σε μπουλούκι, αλλά συνήθως σε ζευγάρια ή μονές. Ούτε θα φανούν από το χάραμα, αλλά την ώρα που ο ήλιος έχει ανέβει. Είναι τα πουλιά που ξεκίνησαν το ταξίδι λίγες ώρες πριν να τελειώσει η νύχτα και αναζητούν με το φως της μέρας τόπο να πιάσουν προσωρινά ή και μόνιμα.
Οι τσίχλες αυτές είναι πολύ επιφυλακτικές και αποφεύγουν ό,τι αντιλαμβάνονται σαν κίνδυνο, όπως τη φιγούρα του κυνηγού, τα σκυλιά ή το κινούμενο όχημα. Αρκετές μάλιστα, αυτές που έχουν τουφεκιστεί σε προηγούμενη χρονιά, κάνουν σαν “παλαβές” με τον ήχο της τουφεκιάς, κάτι που ξαφνιάζει τους κυνηγούς, καθώς πιστεύουν, ότι οι τσίχλες που έχουν περάσει ένα πολύμηνο διάστημα ηρεμίας, θα πετούν χαμηλά και ανέμελα.
Για τον λόγο αυτό έχει μεγάλη σημασία η κάλυψη στο καρτέρι (φυλάχτρα) και η ακινησία την ώρα που πλησιάζει το θήραμα. Υπάρχουν βέβαια και οι άμαθες τσίχλες, τα φετινάρια πουλιά, που όμως δεν ταξιδεύουν μόνες, αλλά μαζί με τις ενήλικες που τις οδηγούν. Και στον κίνδυνο, όταν είναι μπουλούκι, έχουν τον αυτοματισμό του κοπαδιού και κινούνται προς τα εκεί που πάει ο οδηγός.
Η ζέστη ακυρώνει την κάρπωση
Ο Οκτώβρης είναι μήνας που η θερμοκρασία διατηρείται σε καλά επίπεδα. Συχνά μάλιστα, οι ηλιόλουστες μέρες είναι υπερβολικά ζεστές. Αυτό έχει συνέπεια στο αποτέλεσμα της βολής μας, καθώς τα τραύματα από τα σκάγια προκαλούν μικρότερο σοκ στο θήραμα, με την αιμορραγία να του επιτρέπει να απομακρυνθεί πριν την τελική πτώση. Με την προτροπή λοιπόν να μη τουφεκάμε σε οριακές ή μακρινές αποστάσεις κάνοντας χρήση της δικαιολογίας του ενθουσιασμού, να ευχηθώ σε όλους τους τσιχλοκυνηγούς καλό ξεκίνημα στις μπασιάρες τσίχλες.
Για όλα υπεύθυνη η κλιματική αλλαγή;
Χρησιμοποιούμε συχνά τον όρο “κλιματική αλλαγή” για να ερμηνεύσουμε τη διαφορετική συμπεριφορά, εν προκειμένω των τσιχλών, σχετικά με τις ημερολογιακές αποκλίσεις στις αφίξεις και τις αναχωρήσεις των πουλιών.
Τι σημαίνει όμως αυτό… Ότι το κλίμα στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη που βρίσκονται οι πατρίδες των τσιχλών, γίνεται ολοένα πιο θερμό, με αποτέλεσμα να συντηρείται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα η τροφή, ο ισχυρότερος παράγοντας για την παραμονή των πουλιών σε έναν τόπο.
Παράλληλα, το θερμότερο κλίμα ευνοεί τις καλλιέργειες φυτών και δέντρων (ελιά) που ήταν άγνωστα στα βόρεια γεωγραφικά διαμερίσματα μέχρι πριν δύο 10ετίες.
