Αμπελοπούλι: Ακόμα ένα κυνήγι που χάθηκε…
Αφορμή για να γράψω όλα τα παρακάτω, αποτέλεσε το πρόσφατο άρθρο του Λεωνίδα Καραμαούνα για τους συκοφάγους (κλωρκούς τους λέμε στην Κύπρο)
Το συγκεκριμένο άρθρο, πέραν του ότι μας υπενθυμίζει ένα ακόμα θήραμα που χάσαμε στην πορεία των χρόνων, προσωπικά με πήγε 40 χρόνια πίσω, όταν έφηβος τότε κυνηγούσα με τον νονό μου το συγκεκριμένο πουλί στα πλαίσια ενός παραδοσιακού κυνηγιού που επίσης χάθηκε, αυτό του αμπελοπουλιού (συκαλλίδα, επιστημονικά – Sylvia atricapilla).
Το αμπελοπούλι είναι ένα μικροπούλι μικρότερο σε μέγεθος από το σπουργίτι. Παρά το όνομά του, το σταφύλι δεν αποτελεί διατροφική του προτίμηση. Τρέφεται κυρίως με τους καρπούς της μυρτιάς, της τρεμιθιάς, του σχίνου, αλλά και με άγρια φρούτα όπως μούρα και αντρούκλια (είδος κούμαρου). Την περίοδο όμως που ψήνονται τα σύκα τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με αυτά και καταλήγει να γίνει… βόμβα λίπους.
Το αμπελοπούλι αποτελούσε για τους Κύπριους εκλεκτό έδεσμα εδώ και χρόνια. Τότε λοιπόν, το κυνηγούσαν τα μικρά παιδιά με σφεντόνες και οι μεγαλύτεροι με ξόβεργα. Χαρακτηριστικά θυμάμαι τον αείμνηστο πατέρα μου να μου διηγείται πώς με τον αδελφό του κτύπησαν με τις σφεντόνες τους μια μέρα 16 αμπελοπούλια και τη χαρά της μακαριστής γιαγιάς μου όταν τα σέρβιρε στην πολυμελή οικογένεια.
Θα μου πείτε 16 αμπελοπούλια, μια μπουκιά το ένα, για 7 άτομα; Την τότε εποχή που έτρωγαν κρέας μερικές φορές τον χρόνο έστω και η μικρότερη ποσότητα ζωικής πρωτεΐνης εκτιμάτο τα μέγιστα.
Αργότερα και με την έλευση των πρώτων φλομπέρ, το κυνήγι του αμπελοπουλιού έγινε η ευχάριστη ενασχόληση των μεγαλύτερων σε ηλικία κυνηγών με προβλήματα στην κίνηση, αφού απλά πάρκαραν το αυτοκίνητό τους κοντά σε κάποια συκιά και χώνονταν κάτω από τον ίσκιο της περιμένοντας τα αμπελοπούλια. Και μαζί με τα αμπελοπούλια, κτυπούσαν και 1-2 κάποτε ίσως και περισσότερους συκοφάγους.
Δεν ήταν επίσης σπάνιο για τους κυνηγούς των τρυγονιών να αφήνουν το δίκαννο και να παίρνουν το φλόμπερ κατά τις 9 ή 10 όταν τέλειωναν τα καρτέρια και να επιδίδονται στο κυνήγι του αμπελοπουλιού.
Τα φυσίγγια που έβρισκες τότε στα κυνηγετικά καταστήματα δεν προσφέρονταν για αυτό το κυνήγι. Η κοντινή απόσταση στην οποία κτυπιούνταν τα πουλιά απαιτούσε λίγα γραμμάρια και λίγα σκάγια. Γι’ αυτό και οι κυνηγοί γέμιζαν τα δικά τους, μισοριξιές τις λέγαμε.
Θυμάμαι να βοηθώ τον νονό μου να γεμίζει τέτοια φυσίγγια με μια χειροκίνητη μηχανή. Από τις πολλές φορές και τον μεγάλο αριθμό φυσιγγίων που γεμίσαμε γίναμε ειδικοί και σε χρόνο μηδέν ετοιμάζαμε τα φυσίγγια της επόμενης εξόρμησης. Ωραίες εποχές!
Η σφεντόνα, τα ξόβεργα και τα φλομπέρ δεν αποτελούσαν απειλή για το είδος, ούτε και προκαλούσαν αντιδράσεις από τους λογής λογής «προστάτες» της πανίδας εκείνα τα χρόνια. Η κάρπωση ήταν λογική (συνήθως μέχρι 30 πουλιά) αλλά αρκετή για να βγει ο μεζές.
Η μεγάλη ζήτηση του θεσπέσιου εδέσματος οδήγησε την τιμή του στα ύψη (το χαβιάρι συγκριτικά ήταν φτηνόπραμα) και μετάτρεψε το αμπελοπούλι από θήραμα σε αντικείμενο εμπορίας. Παράνομες μέθοδοι σύλληψης όπως τα δίκτυα έκαμαν την εμφάνισή τους και τα πουλιά κατά χιλιάδες κατέληγαν στα εστιατόρια. Αποτέλεσμα, η παντελής απαγόρευση όχι μόνο του κυνηγιού του αλλά και η κατοχή και κατανάλωσή του.
Και εγώ όπως και άλλοι ρομαντικοί και καλοφαγάδες μείναμε με τις αναμνήσεις από το κυνήγι του και τα τσιμπούσια, όπου τα αμπελοπούλια συνοδεύονταν απλά από πιλάφι και ζιβανία (τοπικό παραδοσιακό ποτό της Κύπρου όπως η ρακή ή το τσίπουρο) και… τα χάπια της χοληστερόλης.
