Ένα αγαπημένο θέμα συζήτησης στις παρέες των λαγοκυνηγών αφορά στις μεγάλες, πολύωρες διώξεις, και στα κατορθώματα σκυλιών, που μπορούν να καταδιώκουν συχνά και καλά. Και η αλήθεια είναι, ότι, όταν μιλάμε για σκυλιά με πολύ καλή δίωξη, εννοούμε ότι τα λαγόσκυλα αυτά καταδιώκουν καλά κάθε φορά που ξεφωλιάζουν έναν λαγό.
Κείμενο ΦΩΤΗΣ ΠΕΣΙΛΗΣ
Τα σκυλιά που διώκουν είναι πολλά, λίγα, όμως, είναι αυτά στα οποία μπορεί να απονεμηθεί ο τίτλος του καλού διώκτη. Για παράδειγμα, αν σε δέκα εξόδους κάθε φορά ξεφωλιάζεται κι ένας λαγός, τότε, τα σκυλιά που έχουν καλή καταδίωξη πρέπει να διώκουν πολύ καλά, τουλάχιστον τους 7- 8. Για εμένα, προσωπικά, πρέπει να διώκουν και τους δέκα, αλλά και το ποσοστό που ανέφερα είναι πολύ καλό. Και έδωσα το παράδειγμα με έναν λαγό την κάθε μέρα διότι, έτσι καταλαβαίνουμε ότι τα σκυλιά έχουν τις ίδιες δυνάμεις την κάθε ξεχωριστή μέρα. Θα μπορούσαν, όμως, να καταδιώξουν εξίσου καλά, ή τουλάχιστον ικανοποιητικά, και τρεις λαγούς τη μέρα, αλλά σε αυτή την περίπτωση ίσως κάποιοι θεωρήσουν τη δίωξη σχετική, όσο περνάνε οι ώρες της μέρας και φτάνουμε προς το μεσημέρι. Όμως, αυτό είναι ένα άλλο κεφάλαιο.
Στις συζητήσεις μεταξύ των λαγοκυνηγών, οι ώρες της καταδίωξης που συνήθως αναφέρονται είναι «φουσκωμένες», αλλά σίγουρα τα σκυλιά που μπορούν να το κάνουν είναι καλά στον τομέα αυτό. Στις συζητήσεις αυτές θ’ ακούσουμε, επίσης, από τους ιδιοκτήτες των ίδιων σκύλων, να λένε ότι αυτόν το λαγό ή εκείνον το λαγό δεν τον καταδίωξαν καλά. Και αρχίζουν να λένε τι φταίει και δεν μπόρεσαν τα σκυλιά να τον κυνηγήσουν τόσο, όσο συνήθως και τους άλλους λαγούς. Εδώ αρχίζει και ένας φαύλος κύκλος ο οποίος μπορεί να γίνει τόσο μεγάλος, όσο δε φαντάζεστε.
Τί συμβαίνει, λοιπόν, στην πραγματικότητα, χωρίς ιστορίες με δράκους, μυθικά τέρατα, βασιλιάδες και ιππότες; Οι απαντήσεις είναι βασισμένες σε λογικά και φυσιολογικά φαινόμενα που συμβαίνουν στη φύση και στο θήραμα που λέγεται λαγός. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά…
Η ένταση της μυρωδιάς
Στο λαγό υπάρχουν οσμοποιοί αδένες, που βρίσκονται στις παρειές (μάγουλα) του προσώπου, και στη βάση της ουράς του. Οι αδένες αυτοί εκκρίνουν ένα υγρό, με το οποίο ο λαγός σημαδεύει το χώρο που κινείται. Με το τρίψιμο που κάνει στο κεφάλι με τα πίσω πόδια του, η οσμή αυτή από το υγρό των οσμοποιών αδένων, μεταφέρεται στα πόδια του. Αυτή τη μυρωδιά ιχνηλατούν τα λαγόσκυλα. Για τους θηλυκούς λαγούς, η φύση έχει μεριμνήσει να μην αφήνουν τέτοιου είδους οσμές στην διάρκεια της κύησης και ειδικά λίγο πριν γεννήσουν, καθώς δεν εκκρίνουν αυτό το υγρό. Το ίδιο συμβαίνει και με τα νεογέννητα για κάποια χρονικό διάστημα για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Οπότε καταλαβαίνουμε αμέσως ότι και στην καταδίωξη όταν συμβαίνει αυτό, τα λαγόσκυλα έχουν πολύ πιο δύσκολο έργο απ’ ότι σε έναν φυσιολογικό λαγό.
Όπως με τους ανθρώπους, έτσι και με τα ζώα, κάποιες φορές συμβαίνει ορισμένες λειτουργίες του οργανισμού να παρουσιάζουν δυσλειτουργίες. Οπότε μπορεί να έχουμε κάποια ζώα που εκκρίνουν λιγότερο ή ελάχιστο υγρό. Επίσης, όπως υπάρχει ο καθαρός ή λιγότερο καθαρός ή και ο τσακωμένος με το νερό άνθρωπος, έτσι και στα ζώα υπάρχουν τα αντίστοιχα άτομα. Πάρτε παράδειγμα από τα σκυλιά σας. Σίγουρα θα έχετε δει σκύλους που προσέχουν τα πάντα και σκύλους που κοιμούνται πάνω στα κόπρανά τους! Έτσι λοιπόν και στους λαγούς, άλλοι έχουν πιο βαριά οσμή και άλλοι λιγότερο.
Το αποτύπωμα στο έδαφος
Το μέγεθος του λαγού και ειδικά των πίσω άκρων, είναι πολύ σημαντικό στο αποτύπωμα που αφήνει στο έδαφος, οπότε και η μυρωδιά του. Έχουμε, δηλαδή, μεγαλύτερη επιφάνεια πατήματος στο έδαφος και αμέσως καταλαβαίνει κανείς ότι και η οσμή θα είναι περισσότερη. Στους λαγούς αυτούς τα σκυλιά έχουν καλύτερα αποτελέσματα στη δίωξη. Η εξυπνάδα του κάθε λαγού και πως αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο και το χώρο που κινείται, είναι επίσης ένα μεγάλο πλεονέκτημα ή μειονέκτημα για το λαγό ή το λαγόσκυλο αντίστοιχα. Οπότε, και η δίωξή του είναι ανάλογη, αλλά για να μην παρεξηγηθώ, από τον καλό ιχνηλάτη όλοι οι λαγοί πρέπει να διώκονται καλά και να υπάρχει μόνο μία μικρή απόκλιση με όλες αυτές τις ιδιαιτερότητες.
Σε συνέχεια με την προηγούμενη παράγραφο, η εξυπνάδα του κάθε ζώου σε συνδιασμό με τον τόπο που αναγκάζεται να υπερασπιστεί, είναι στοιχεία που το «οδηγούν» στην παραπλάνηση του διώκτη του για διάφορους λόγους (μικρά γεννημένα στη γύρω περιοχή, πολύ καλή κάλυψη για τη ζωή του, κ.λπ.). Μπορεί να γυρίσει στον ίδιο χώρο που αρχικά ξεφωλιάστηκε και διώκεται (με τη βοήθεια της ανάλογης βλάστησης) και να πατήσει δύο, τρεις, τέσσερις και πέντε φορές στα ίδια ίχνη και μάλιστα πολύ γρήγορα, ώστε να μπερδέψει τους ιχνηλάτες.
Ταχύτητα και αντοχή
Η ταχύτητα και η αντοχή του λαγού σε σχέση με την ηλικία του, είναι και αυτός ένας σημαντικός παράγοντας για τη δίωξή του. Ένας μεγάλος σε ηλικία λαγός έχει διαφορετική ταχύτητα απ’ ότι ένας νέος, ή ένας… ανήλικος. Δεν είναι τόση μεγάλη η διαφορά της ταχύτητας στον υπερήλικα, αλλά σε συνάρτηση με τις ανοχές του και το πώς πατάει πλέον στη γη, αλλάζει κάποια δεδομένα στη δίωξη. Η ιδιομορφία του εδάφους που διώκεται ο λαγός και ο πληθυσμός λαγών που υπάρχουν στην περιοχή, είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας για την καταδίωξή του. Τώρα θα αναρωτηθεί κάποιος γιατί ο μεγάλος πληθυσμός αλλάζει τα δεδομένα στη δίωξη;
Όποιος έχει κυνηγήσει τον αυτιά σε πολλές και διαφορετικές περιοχές θα έχει παρατηρήσει ότι, «συνήθως» (και λέω συνήθως γιατί δεν είναι τίποτα απόλυτο 100%), οι λαγοί που ζουν σε μεγάλο πληθυσμό, δεν κάνουν μακρινές διαδρομές κατά τη δίωξη τους, εκτός κάποιων εξαιρέσεων. Όταν οι λαγοί είναι λίγοι, τότε και οι διαδρομές τους είναι μακρινές, διότι η αναζήτηση των λαγών για ζευγάρωμα, μπορεί να γίνει ακόμη και σε χιλιόμετρα μακριά από τον τόπο που ζει και διαμένει. Άρα γνωρίζει πάρα πολύ μεγάλο τόπο και μπορεί να κάνει αμέτρητους ελιγμούς και τερτίπια και σε πολλά και δύσκολα σημεία. Το έδαφος όπως αναφέρθηκα και πιο πάνω, παίζει σημαντικό λόγο για την καταδίωξη του λαγού από τα λαγόσκυλα, γιατί αναλόγως το πώς είναι διαμορφωμένος ο κυνηγότοπος, έτσι και αποτυπώνεται η μυρωδιά του ίχνους του πατήματος του λαγού.
Η βλάστηση και το υψόμετρο
Η βλάστηση και το υψόμετρο είναι κι αυτοί κάποιοι από τους παράγοντες, που επηρεάζουν αρνητικά ή θετικά τη δίωξη του αυτιά. Όταν έχουμε πυκνή και χλοώδη βλάστηση, ή αραιή και ψηλή βλάστηση ή αλπικό τοπίο ή δάσος, τότε και η καταδίωξη του λαγού επιδέχεται διαφοροποιήσεις. Η θερμοκρασία και οι βροχοπτώσεις, είναι εξίσου πολύ σημαντικοί παράγοντες για τη δίωξη. Σε περιοχές με παρατεταμένη ανομβρία και υψηλές θερμοκρασίες, ακόμα και τα καλύτερα σκυλιά θα έχουν περιορισμένη καταδίωξη και αυτό το διαπιστώνουμε και στην ηπειρωτική Ελλάδα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Το καλοκαίρι, τα πολύ καλά σκυλιά, έχουν ως πολύ καλά αποτελέσματα το να φτάσουν έως το γιατάκι, διότι τα μέτρια ή τα κακά λαγόσκυλα δε θα βρίσκουν καν ίχνος να ιχνηλατήσουν. Και, όσον αφορά τη δίωξη, σε τέτοιες εποχές μπορεί να διαρκέσει από το όσο τον βλέπουν με τα μάτια μετά το ξεφώλιασμα, έως και μία ώρα μερικές φορές. Αυτός, είναι συνήθως, ο μέσος όρος του εύρους της ώρας των διώξεων σε τέτοιες περιοχές και τέτοιες εποχές, με πιο συνηθισμένο τις μικρές διάρκειες. Σίγουρα θα υπάρχουν κάποια σκυλιά με απίστευτα αποτελέσματα και σε τέτοιες μέρες, αλλά καλό είναι να μιλάμε για το συνηθισμένο ποσοστό καλών καταδιωκτικών σκύλων. Το πόσο κυνηγημένοι είναι οι λαγοί μιας περιοχής και πόσο είναι το ποσοστό των αρπάγων, είναι λόγοι που παίζουν μεγάλο ρόλο στη δίωξή τους. Ο κυνηγημένος λαγός κάνει απίστευτα πράγματα και σας μιλάω με μεγάλη εμπειρία στον τομέα αυτό. Μπορεί να δει κάποιος κινήσεις των λαγών αυτών που δέχονται συνέχεια μεγάλη πίεση, που να μην πιστεύει ότι μπορεί ο αυτιάς ποτέ να κάνει και μάλιστα να κινούνται με χαρακτηριστική ευκολία ενώ τα σκυλιά είναι σε πολύ μικρή απόσταση πίσω τους.
Το μικροκλίμα
Το μικροκλίμα και οι εναλλαγές των τερέν σε μερικούς κυνηγότοπους, είναι επίσης σημαντικοί λόγοι να διαφοροποιείται μια καταδίωξη. Για παράδειγμα, σε έναν κυνηγότοπο μπορεί ο λαγός να κινηθεί κατά τη δίωξή του, από το ανοιχτό μέρος, στο πυκνό, έπειτα να περάσει έναν ελαιώνα, να μπει σε οργωμένο χωράφι, να περάσει μία ρεματιά, να ξαναβγεί στο καθαρό και να κατευθυνθεί σε δασωμένο. Όπως και άλλοι πιθανοί συνδυασμοί όπου οι γρήγορες εναλλαγές του εδάφους, του μικροκλίματος και της βλάστησης δημιουργούν πρόβλημα στην επίλυση των τερτιπιών της δίωξης αλλά και του ίδιας της μυρωδιάς του ίχνους.
Αν και θα μπορούσα να γράψω κι άλλες, ίσως πιο μικρές αιτίες διαφοροποίησης των καταστάσεων της καταδίωξης, θα αρκεστώ σήμερα σε αυτές και θα συμπληρώσω και μία τελευταία που αφορά τους ιχνηλάτες δίωξης και που σε συνάρτηση με όλα τα παραπάνω, διαφοροποιούν αρκετά το πόσο μεγάλη θα είναι η δίωξη του λαγού. Και αυτό δεν είναι άλλος παράγοντας από την ταχύτητα του ιχνηλάτη στην καταδίωξη. Σε φυσιολογικές συνθήκες θα δούμε ότι όταν διώκεται ένας λαγός με υπερβολική ταχύτητα το πάτημα που αφήνει στο έδαφος είναι σχεδόν ανύπαρκτο και φυσικά χάνεται στην κυριολεξία αμέσως ( αναλόγως των συνθηκών) και συνήθως διώκουν το λαγό από το «άρωμα» που αφήνει στην ατμόσφαιρα και λιγότερο από τα ίχνη, γι αυτό και σε κάποια αργοπορία επίλυσης κάποιων σφαλμάτων της δίωξης ή κάποιων τερτιπιών, συνήθως το λαγό τον χάνουν. Οι ιχνηλάτες με συγκεκριμένο τέμπο στη δίωξη, θεωρώντας τους όχι αργούς, αλλά σχετικά γρήγορους, συνδυάζουν μύτη, μυαλό και ταχύτητα και είναι τα λαγόσκυλα που συνήθως φημίζονται για τη δίωξή τους. Εδώ ο λαγός έχει σίγουρα λίγο περισσότερο χρόνο και πατάει καλύτερα, αλλά θα μειονεκτήσει σε αντοχή μετά από μια πολύωρη καταδίωξη. Και τέλος οι αργοί ιχνηλάτες που βασίζονται λένε οι περισσότεροι στη σπουδαία όσφρηση που διαθέτουν και διώκουν ασταμάτητα. Δε θα διαφωνήσω αλλά ούτε θα συμφωνήσω. Το λαγοκυνήγι είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο και συνεχώς μαθαίνουμε πράγματα, όπως και διαφοροποιούνται πράγματα ανάλογα με την εποχή που ζούμε. Οι αργοί ιχνηλάτες μπορεί να έχουν να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες και τα κόλπα που τους κάνει ο αυτιάς που διώκουν γιατί έχει πολύ χρόνο στη διάθεσή του, όμως σκεφτείτε πόσο δυνατό είναι το ίχνος που αφήνει στο έδαφος αφού κινείται με άνεση και χωρίς να βιάζεται. Κάπως το ίδιο συμβαίνει και με τα ίχνη καθίσματος. Ιχνηλατούνται καλύτερα γιατί είναι ίχνη που έγιναν με ηρεμία. Και στη δίωξη είναι φρέσκα συνέχεια, μόλις κάποιων στιγμών ή αν θέλετε λεπτών. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι οι ιχνηλάτες αυτοί έχουν εύκολο έργο, γιατί ο λαγός στη συγκεκριμένη περίπτωση πλέκει ακόμα περισσότερο του κουβάρι των ιχνών. Οπότε και το έργο των ιχνηλατών αυτών δυσκολεύει πολύ.
Κλείνοντας, θα ήθελα να σταθώ, στο σημείο των πολύωρων διώξεων. Σκεφτείτε να συμβαίνουν όλα τα παραπάνω ξεχωριστά ή και με διάφορους συνδυασμούς και αναρωτηθείτε τι σημαίνει πολύωρη δίωξη και ποια είναι τα λαγόσκυλα που πραγματικά είναι οι καλοί διώκτες.
