Το μέλλον του κυνηγιού στην Κύπρο µόνο ευοίωνο δεν είναι – Η κλεψύδρα αδειάζει
Οι άδειες μειώνονται, οι νέοι δεν ακολουθούν, οι βιότοποι λιγοστεύουν δραματικά όπως και τα θηράματα και, για εμάς εδώ στην Κύπρο, το ερώτημα είναι αν είμαστε η τελευταία γενιά που κυνηγάει
Κείμενο: ΑΝΤΩΝΗΣ ΤAΛΙΩΤΗΣ
Ασχολούμαι με το κυνήγι για πάνω από 40 χρόνια και θα συνεχίσω να ασχολούμαι όσο οι φυσικές μου δυνάμεις το επιτρέπουν γιατί η θέληση και το πάθος γι’ αυτό παραμένουν τα ίδια και νομίζω ότι θα διατηρηθούν αμείωτα μέχρι το τέλος.
Σε αυτά τα 40 χρόνια έχω δει πολλά πράγματα να αλλάζουν. Κυνήγια χάθηκαν, θηράματα μπήκαν στη λίστα των μη επιτρεπόμενων, η κυνηγετική περίοδος συρρικνώθηκε, οι πληθυσμοί των θηραμάτων μειώθηκαν. Εντάξει, θα πρέπει να προστατευτούν τα είδη αλλά πώς φτάσαμε ως εδώ; Σίγουρα το κυνήγι δεν είναι η κύρια αιτία και ας μην είμαι επιστήμονας για να δικαιολογήσω επιστημονικά την άποψή μου.
Δυστυχώς η προστασία της φύσης και των θηραμάτων περιορίζεται σε απαγορεύσεις και περιορισμούς της κυνηγετικής δραστηριότητας. Έχουμε καταντήσει ο σάκος του μποξ για τον κάθε λογής προστάτη του περιβάλλοντος, ο οποίος είτε επί σκοπού είτε λόγω άγνοιας επιτρέπει στους πραγματικούς καταστροφείς του οικοσυστήματος να κρύβονται πίσω του και να παραμένουν στο απυρόβλητο.
Οι παράγοντες που κατά την γνώμη μου, όπως αυτή διαμορφώθηκε από τις εμπειρίες όλων αυτών των χρόνων, συντέλεσαν στη μείωση των πληθυσμών των θηραματικών και όχι μόνο ειδών είναι οι ακόλουθοι:
1) Η εγκατάλειψη της υπαίθρου
Όταν τη δεκαετία του 1970 ξεκίνησα ως συνοδός του πατέρα μου και του νονού μου την κυνηγετική μου πορεία, η Κύπρος ήταν κατεξοχήν μία γεωργική χώρα. Η ύπαιθρος ήταν σπαρμένη με σιτηρά, βίκο, σουσάμι, λουβάνα (φάβα) τα δε αμπέλια αφθονούσαν. Τα μποστάνια με τα διαφόρων λογιών λαχανικά συμπλήρωναν το τοπίο που σε συνδυασμό με τα άγρια φρούτα, καρπούς και σπόρους πρόσφεραν στο θήραμα τροφή και κάλυψη.
Σταδιακά η αστυφιλία οδήγησε τους κατοίκους των χωριών στην πόλη, η γεωργία σχεδόν εξαφανίστηκε (έχουμε καταντήσει να εισάγουμε γεωργικά προϊόντα ακόμα και από χώρες στις οποίες στο παρελθόν εξαγάγαμε). Η χαριστική βολή δόθηκε με την απόφαση της κυβέρνησης να επιχορηγήσει την εκρίζωση των αμπελώνων, σε μία προσπάθεια να λύσει το πρόβλημα των ετήσιων αποζημιώσεων που “υπερχρεωνόταν” να καταβάλει στους αμπελουργούς, λόγω αδυναμίας της αγοράς να απορροφήσει τις ποσότητες των σταφυλιών που παράγονταν.
Η μείωση της διαθέσιμης τροφής και κάλυψης επηρέασε αρνητικά την αναπαραγωγική δραστηριότητα και συνέβαλε στη μείωση των πληθυσμών κυρίως του λαγού, της πέρδικας, της φραγκολίνας και του τρυγονιού (αν και για το τελευταίο το πρόβλημα είναι γενικότερο).
2) Η άναρχη δόμηση
Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 και στην προσπάθεια ανοικοδόμησης της χώρας η προσοχή στράφηκε στον τουρισμό. Η ανάγκη για αύξηση των διαθέσιμων κλινών, οδήγησε σε ένα οργασμό ανέγερσης ξενοδοχείων και τουριστικών καταλυμάτων, χωρίς δυστυχώς να ληφθούν υπόψη οι συνέπειες στο περιβάλλον και χωρίς καμμιά πρόνοια για την προστασία του (ήταν πολυτέλεια τέτοιες σκέψεις την εποχή εκείνη), με αποτέλεσμα να τσιμεντώσουμε μεγάλο μέρος του παραλιακού μετώπου που μας απέμεινε.
Και αν μπορώ να δικαιολογήσω την αδιαφορία που επιδείχθηκε τότε, αφού οι προτεραιότητες ήταν άλλες και η ανάγκη επιβίωσης η πρώτη προτεραιότητα, δεν μπορώ να αποδεχθώ ότι παρόμοιες τακτικές ακολουθούνται και σήμερα. Ούτε natura, ούτε περιβαλλοντικές μελέτες, ούτε αντιδράσεις των ενδιαφερόμενων συνόλων τους σταματούν. Στον βωμό του χρήματος και του κέρδους τα παράλια χάνονται στερώντας την πρόσβαση από και προς τη θάλασσα.
Στο δικό μου το μυαλό και αυτό έχει παίξει ρόλο (μαζί με άλλους παράγοντες φυσικά) στη μείωση των μεταναστευτικών πουλιών που πιάνουν στο νησί. Με τις “πύλες εισόδου” φωταγωγημένες οι τσίχλες και τα τρυγόνια δεν βρίσκουν χώρο να βγουν στην ξηρά και συνεχίζουν το ταξίδι τους χωρίς να κατεβαίνουν.
3) Οι µεµονωµένες κατοικίες
Η αγάπη των ξένων για τη φύση την οποία στερούνται στις μεγαλουπόλεις που ζουν (για να μην πω ότι δεν έχουν τη δυνατότητα να τη γνωρίζουν καν) αλλά και των δικών μας, είτε αυτή είναι πραγματική είτε προϊόν της περιβαλλοντικής μόδας που τόσο πολύ πουλάει στις μέρες μας, σε συνδυασμό με την υιοθέτηση νομοθεσίας που επιτρέπει την ανέγερση οικοδομής σε τεμάχια γης που βρίσκονται εκτός οικιστικών ζωνών, υπό κάποιες χαλαρές προϋποθέσεις, επέτρεψε στους εμπόρους ανάπτυξης γης να γεμίσουν τους κυνηγότοπους με σπίτια.
- Το κίνητρο του κέρδους και πάλι αποδείχτηκε ισχυρότερο της ανάγκης για προστασία του περιβάλλοντος.
Πέραν όμως της καταστροφής του βιότοπου, αισθητικής και άλλης, οι ιδιοκτήτες αυτών των μεμονωμένων κατοικιών που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια, ενοχλούνται από τους κυνηγούς και απαιτούν πιέζοντας τις αρμόδιες αρχές την απαγόρευση του κυνηγιού (πολλές φορές επιτυχώς) στην ευρύτερη περιοχή. Οι κυνηγότοποι που χάθηκαν τα τελευταία χρόνια λόγω των μεμονωμένων κατοικιών είναι αρκετοί και φοβούμαι ότι θα ακολουθήσουν και άλλοι.
Εύκολα γίνεται αντιληπτό, ότι οι αρνητικοί αυτοί παράγοντες είναι πολύ δύσκολο αν όχι αδύνατο να αντιμετωπιστούν.
Και αν το θέμα της τροφής μπορεί σε κάποιο βαθμό να βελτιωθεί με σπορές που πραγματοποιεί η Υπηρεσία Θήρας και οι κυνηγετικοί σύλλογοι, όμως η καταστροφή των βιοτόπων και η απώλεια των κυνηγότοπων που σε ένα μικρό νησί όπως η Κύπρος με την περιορισμένη έκταση, αποτελεί τον υπ’ αριθμό ένα κίνδυνο για το μέλλον του κυνηγιού. Χρειάζεται, λοιπόν, άμεση κυβερνητική παρέμβαση την οποία δεν βλέπω να έρχεται παρά τις προσπάθειες της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας.
Μειώνονται οι άδειες – Δεν ακολουθούν οι νέοι
Με τον αριθμό των κυνηγετικών αδειών να μειώνεται και τη νέα γενιά, εκτός κάποιων εξαιρέσεων, να μην δείχνει ενδιαφέρον για το κυνήγι, δεν ξέρω μέχρι πότε θα είμαστε σε θέση να αντιστεκόμαστε σε νέες υποβαθμίσεις των βιοτόπων και να επηρεάζουμε τις εξελίξεις προς όφελος της αγαπημένης μας δραστηριότητας, χρησιμοποιώντας τη δύναμή μας ως οργανωμένο σύνολο.
Πολύ φοβάμαι ότι η κλεψύδρα αδειάζει και το μέλλον του κυνηγιού στην Κύπρο κάθε άλλο από ευοίωνο φαίνεται. Άραγε είμαστε η τελευταία γενιά που κυνηγά στο νησί;
