Ο ερχομός μας στην Κοζάνη συνέπεσε με την μεγαλύτερη σε διάρκεια καιρική αστάθεια που καταγράφηκε για Ιούνιο μήνα, σε δυτική Μακεδονία και Ήπειρο. Το διάστημα μεταξύ 15-25, τα μεσημεριανά μπουρίνια ήταν καθημερινό φαινόμενο, οι καταιγίδες αναπόσπαστο μέρος τους, και το μόνο που άλλαζε ήταν η ώρα έναρξης και η διάρκειά τους…
Γύρω από την τεράστια λεκάνη που σχηματίζουν οι τεχνητές λίμνες του Αλιάκμονα υπάρχουν πολλά μικρά και μεγαλύτερα χωριουδάκια, με τις αποστάσεις μεταξύ τους να είναι σχεδόν μηδενικές. Θεωρητικά θα έπρεπε να είναι καμπίσια σε υψόμετρο, αφού βρίσκονται δίπλα στις όχθες, ωστόσο είναι αρκετά ψηλότερα, αφού το νερό ”φυλακίστηκε” στα μέρη τους και η στάθμη του άρχισε να ανεβαίνει…
Στους Κοζανίτικους κυνηγότοπους
Η Κοζάνη, όπως επίσης η Ημαθία και η Πέλλα, μπορεί σε ποσοστά κυνηγετικής προσέλευσης να μην συναγωνίζεται τους κοντινότερους νομούς Γρεβενών και Καστοριάς, ή τους μακρινότερους Δράμας και Σερρών, θηραματικά όμως δεν έχουν απολύτως τίποτα να ζηλέψουν, και μάλιστα υπάρχουν χρονιές, όπως η περυσινή, που έπιασαν κορυφή δίχως «τυμπανοκρουσίες»…
Από τα φτερωτά, το είδος που κυριαρχεί κατά τόπους στην περιοχή είναι η φάσσα. Συχνότερες οι συναντήσεις μαζί τους όσο διαρκεί ο χειμώνας στα βορειότερα μέρη, π.χ. Γαλάτεια, Πεντάβρυσος, Κόμνηνα, προς τα νοτιότερα και τόπους με νερά τρεχούμενα όσο το θερμόμετρο ανεβαίνει. Με φυσιολογικές συνθήκες αριθμητικά ακολουθούν τα ορτύκια, προς τον κάμπο του Άη Δημήτρη, την Χαραυγή, το Κλείτος, την Καρδιά, ενώ τα τρυγόνια παρουσιάζονται με σημαντικές αυξομειώσεις από χρόνο σε χρόνο, εντοπίζονται δε να φωλιάζουν μοιρασμένα σε καμπίσια και ημιορεινά σημεία, οπότε οι εκτιμήσεις προκύπτουν δύσκολα και με ρίσκο…
Σε κυνηγότοπους με γκρέμια και βραχοτά κρατά από τους μεγαλύτερους πληθυσμούς στη χώρα με ντόπια αγριοπερίστερα, διατηρεί σταθερή κατάσταση στις πέρδικες, και μόλις ο χειμώνας αρχίσει τον ”κατήφορο” φιλοξενεί τσίχλες όλων των ειδών. Για το τέλος άφησα τις βελουδομάτες, επειδή σχετίζοντας τες με τους κυνηγότοπους της Κοζάνης, πρέπει να κάνω ιδιαίτερη αναφορά…
Απαριθμώντας λοιπόν παλιές και πρόσφατες αναμνήσεις, γράφω πως με πραγματικές χειμωνιάτικες συνθήκες, (όχι απαραίτητα ακραίες), τις μπεκάτσες που συγκεντρώνονται πάντα σε συγκεκριμένες παρόχθιες περιοχές του Αλιάκμονα δεν τις έχω δει ποτέ αλλού πουθενά. Ειδικότερα το δεύτερο μισό από τον Δεκέμβρη του 2016 και ο Γενάρης του 2017 θα μείνουν ως κυνηγετικά αλησμόνητες εικόνες για πολλούς μπεκατσάδες, ντόπιους και ξενόφερτους.
Στο δυτικό τμήμα
Συνήθως στις προ Οκτώβρη επισκέψεις μας επιλέγαμε να κυνηγήσουμε στην απέναντι πλευρά προς Γούλες, Αυλές και Κρανίδια. Εκεί είχαμε βέβαια πάντα και τον ”άνθρωπό μας”, τον καλό μας φίλο Γιάννη Σισμανίδη, οπότε σχεδόν πάντα πηγαίναμε ”διαβασμένοι”, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως φεύγαμε πάντα κι ευχαριστημένοι…
Ο ίδιος ήταν που μας έβαλε ”στην πρίζα” με τα λεγόμενά του ιδίως για ντοπιάρες φάσσες, και ξημερώματα Πέμπτης τον συναντούσαμε έξω από τα Σέρβια, λίγο πριν από την τεράστια σε μήκος γέφυρα. Περνώντας απέναντι στην Νεράιδα και από εκεί στον Βαθύλακκο, η παρέα έγινε τετραμελής, με την προσθήκη του Καλαματιανού Κώστα Ηλιόπουλου, που τα τελευταία 7 χρόνια διαμένει στην περιοχή.
Έτσι, εγώ με τον καθηγητή στο ένα αυτοκίνητο και ο Βασίλης με τον Γιάννη στο άλλο, μοιράσαμε τον τόπο και χωρίσαμε αναζητώντας εικόνες από ”φτερωτά”… Μεγάλος ο τόπος, πολλά τα χωριά και δύσκολος ο εντοπισμός των πουλιών, ιδίως μετά από το κακό που συνεχιζόταν με τα μπουρίνια. Περνώντας από Αμυγδαλιά, Ανατολή, Σταυρωτή, Κοντοβούνι, Σπαρτά, Κάτω Κώμη, Κήπο, Καισάρεια, Αιανή, και ξανά απέναντι προς Ρύμνιο, προσωπικά, εντύπωση μου προκάλεσαν τα τρυγόνια για δύο διαφορετικούς λόγους. Πρώτον, ότι ήταν πολύ λιγότερα όσων μας περιέγραψαν οι συνοδοί μας, και δεύτερον ότι τα περισσότερα ήταν κοντά σε κατοικημένες περιοχές και ακόμη κοντινότερα πλησίαζαν σε αγρότες που εκτελούσαν εργασίες. Υπόψιν πως ο θερισμός των σιτηρών ήταν ακόμη σε περιορισμένη έκταση οπότε υπήρχαν μετρημένες οι σταριές ”μαγνήτης”. Τα λίγα του πρωινού, καθισμένα σε ξερόκλαδα και καλώδια θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν λόγω καιρικών συνθηκών που προηγήθηκαν και εξακολουθούσαν, τα λίγα όμως του καταμεσήμερου και μάλιστα σε χωράφια βοσκότοπους όχι…
Οι ερμηνείες
Αυτήν την εικόνα εγώ τουλάχιστον έμαθα εμπειρικά να την ερμηνεύω με δύο εκδοχές. Ή το δυτικό τμήμα από τις τεχνητές λίμνες του Αλιάκμονα είχε σημαντικά περιορισμένο αριθμό τρυγονιών, ή τα πουλιά είχαν βρει αλλού χώρο τροφής, χωρίς να έχουν γίνει αντιληπτά μέχρι τότε από κανένα. Την πιθανότητα να ισχύει η δεύτερη εκδοχή ενισχύει το γεγονός ότι σε κατηφορική θερισμένη σταριά, κυκλωμένη από βελανιδιές και αθέατη από τον χωματόδρομο, είδαμε να πηγαινοέρχονται κοπάδια αγριοπερίστερα και εκεί μετρήσαμε τα περισσότερα τρυγόνια, έχοντας και πιτσούνια ανάμεσά τους.
Ικανοποίηση για ορτύκια, απογοήτευση για φάσσες
Η παραμονή μιας επιπλέον μέρας προκειμένου να δούμε και τις φάσσες, μας έφερε αρχικά προς τον κάμπο του Άη Δημήτρη. Τα τρία σέττερ του ”Πόντιου” δεν χρειάστηκαν πολύ χρόνο για αποδείξουν πως ορτύκια υπήρχαν αρκετά, και ακόμη περισσότερα τριγύρω από ποτιστικές καλλιέργειες. Ίδια θετικά ήταν τα συμπεράσματά μας, όταν επιστρέφοντας αργά το απόγευμα κατεβάσαμε τα σκυλιά στα μπαίρια και τους αγκαθώνες της Χαραυγής.
Αντίθετα οι φάσσες μας απογοήτευσαν, και ειδικότερα εμένα, που συνηθισμένος από όσα έβλεπα τα προηγούμενα χρόνια στην απέναντι πλευρά, περίμενα ντοπιάρες πολλές και κοπαδιασμένες. Τότε τα πουλιά κατέβαιναν ομαδικά από τα Καμβούνια όρη και έστρωναν για βοσκή στις όχθες της λίμνης, όπου, πρέπει να σημειωθεί, με μια αντλία κάθε αγρότης μετέτρεπε την καλλιέργειά του μονομιάς ποτιστική!! Είδαμε δυό φορές κοπαδάκια των 4-5 και τριγύρω από το μοναδικό λιόσπορο που τώρα άνθιζε, μετρήσαμε καθιστό ένα μπουλούκι των 13 πουλιών. Σίγουρα αυτές οι ενδείξεις δεν είναι αντάξιες για την δυτική περιοχή των λιμνών, ειδικά αν λάβουμε υπόψιν πως τα πιτσούνια της πρώτης γέννας πετάρισαν ήδη από τις φωλιές.
Για την ιστορία συμπληρώνω πως το χωράφι ανήκει σε συγγενή του Γιάννη, σπέρνεται με λιόσπορα συνεχώς από το 2014, εκεί στήνουν σκηνή από τις 17 Αυγούστου, και εκεί κάνουν μαζί έναρξη Πόντιος και Καλαματιανός, από τότε που γνωρίστηκαν.
Επιστρέφοντας, αν έπρεπε να βαθμολογήσω όσα είδα, θα έβαζα: Ορτύκια 8, Αγριοπερίστερα 7, Τρυγόνια 5, και φάσσες 2…
