‘Εργαλείο από τον τόπο σου κι ας είναι και μπαλωμένο” λέει -κατά παράφραση- η σοφή λαϊκή παροιμία. Βέβαια την θυμόμαστε όπου ταιριάζει και την θεωρούμε σωστή όταν συμφέρει, όμως αναφορικά με τα κατά τόπους ψαρευτικά εργαλεία, μάλλον ταιριάζει γάντι…
Έχοντας εμπειρίες από ψάρεμα θράψαλων σε περιοχές όπως το Αίγιο, η Επίδαυρος και η Τζιά, έκανα την διαπίστωση πως ανάμεσά τους τόσο οι συνθήκες ψαρέματος, όσο και τα εργαλεία, διαφέρουν σημαντικά. Ενώ λοιπόν ο τρόπος παραμένει παντού σχεδόν ο ίδιος, τα σύνεργα είναι εκείνα που ανάλογα με την περιοχή θα καθορίσουν το μέγεθος της επιτυχίας. Ας τα πάρουμε όμως με την σειρά, απαριθμώντας περιγραφικά συνθήκες και διαφορές.
Στον Κορινθιακό
Δίχως αμφισβήτηση είναι μακράν ο διασημότερος και πλουσιότερος θραψαλότοπος της χώρας. Έχει φανατικούς εραστές και ορκισμένους εχθρούς. Αιτίες για την ανάπτυξη τόσο πολύ διαφορετικών συναισθημάτων είναι από την μια τα μεγάλα σε μέγεθος και βάρος θράψαλα και από την άλλη ο καιρός. Είναι αλήθεια πως ο καιρός εκεί έχει σχεδόν πάντα τα δικά του χαμπέρια και ειδικά στο τμήμα προς τις Αλκυονίδες, μονίμως το δικό του βασίλειο.
Δικαιολογημένα λοιπόν τον εχθρεύονται όλοι οι ”καινούργιοι” που πήγαν και ξαναπήγαν, αλλά γύρισαν ταλαιπωρημένοι και αψάρευτοι λόγω καιρού. Όμως περισσότερο δικαιολογημένοι είναι εκείνοι που δεν τον αλλάζουν, αφού εκεί ανέβασαν θράψαλα ”τρόπαια” και πάντα σε μεγάλες ποσότητες. Στα νερά αυτά τα ”θεριά” χτυπάνε σε μεγάλα βάθη και η θραψαλιέρα τα αναζητά κάπου μεταξύ 80 και 130 μέτρων, δίχως αυτό βέβαια να αποτελεί κανόνα.
Στον Κορινθιακό κάνουν ευκολότερη την προσπάθειά μας εργαλεία μεγάλα και χοντρά. Καρούλες στο μεγαλύτερο μέγεθος, πετονιές με Νο που ξεπερνούν το 100, σπινθηρισμός φωτισμού με προδιαγραφές μεγάλης αντοχής στην πίεση και μεταλλικές, γυμνές θραψαλιέρες με περαστό δολωμένο το σαφρίδι και τριγύρω μεγάλα, δυνατά βελόνια. Στην περιοχή κυριάρχησε η θραψαλιέρα με κορδονέτο αντί για πετονιά, υλικό που παρέχει περισσότερη ευκολία στο ανέβασμα.
Στην Επίδαυρο
Θάλασσα περισσότερο προβλέψιμη σχετικά με καιρούς, που όμως τα τελευταία χρόνια έχασε την αίγλη του παρελθόντος ακριβώς επειδή χάθηκαν από τα νερά της μαζικά και τα θράψαλα. Ωστόσο κάποιες φετινές διαδόσεις λένε πως τα κεφαλόποδα εμφανίστηκαν πάλι και μερικοί επίμονοι τα ξαναβρήκαν.
Παλαιότερα εμείς τα βρίσκαμε σε βάθη από 50-70 μέτρα και τελικά μάλλον αυτά είναι τα βάθη που σεργιανούν τα θράψαλα -αν υπάρχουν- στις περιοχές αυτές.
Αν στον Κορινθιακό είναι εξαιρετικά σπάνιο να πιάσουμε θράψαλο μικρότερου του μισόκιλου, εδώ θεωρείται εξαιρετική τύχη να ανέβει κάποιο μεγαλύτερο από δύο κιλά. Πιστεύω πως ακόμα και στις ενδοξότερες μέρες της Επιδαύρου, το μέσο βάρος των θράψαλων εκεί, ήταν κάπου μεταξύ μισού και ενάμιση κιλού. Εδώ λοιπόν τόσο το βάθος όσο και το βάρος, επιτρέπουν την χρήση
λεπτότερων εργαλείων. Οι πετονιές κατεβαίνουν λίγο σε Νο, το κορδονέτο έχει θέση, όμως εκείνο που αλλάζει είναι η θραψαλιέρα. Σπανίως αποδίδουν οι πολύ μεγάλες,
και συνηθέστερη χρήση έχουν οι μεσαίες με τον γυμνό κορμό για περαστό σαφρίδι.
Στο στενό της Τζιάς
Η κατάσταση εδώ διαφοροποιείται αισθητά τόσο σε συνθήκες και εργαλεία. Οι γύρω περιοχές αν και είναι γνωστές σαν σπουδαίοι και ψαρότοποι, εντούτοις εξακολουθούν να δίνουν θράψαλα και καλαμάρια.
Είναι μέρη που συνυπάρχουν και τα δυο είδη, με τα καλαμάρια να εμφανίζονται πολύ περισσότερα. στα νοτιοανατολικότερα άκρα του νησιού, ενώ τα θράψαλα που κάποτε είχαν ”έδρα” τα μεσαία και βόρεια τμήματα του στενού, σήμερα είναι διάσπαρτα.
Εδώ καλό θα είναι να κουβαλάμε βαλιτσάκι με περισσότερα ψαρευτικά εργαλεία. Αν πέσουμε σε πολύ μικρά καλαμάρια να θυμόμαστε πως χτυπάνε και το μεσημέρι. Τα μεγαλύτερα αρπάζουν σούρουπο και δείχνουν προτίμηση σε ντυμένες καλαμαριέρες με πανί, ιδίως εκείνες με ασημένιες και χρυσαφένιες.
Όσο όμως ξεκάθαρο είναι το τοπίο για τις προτιμήσεις των καλαμαριών, τόσο μπερδεμένο παραμένει για τα θράψαλα.
Για το θέμα ζήτησα βοήθεια φίλων που ψαρεύουν εκεί, όμως οι απαντήσεις που πήρα θόλωσαν περισσότερο την εικόνα. ”Χειμώνα τα πιάνουμε με τις ολόσωμα φωσφορούχες, την άνοιξη με ίδιες ή λίγο διαφορετικές, αλλά μεγαλύτερες και με σπινθηρισμό, και τώρα το καλοκαίρι αρχίζουμε με αυτοφωτιζόμενες και βλέπουμε…”, μου είπαν.
Στα βόρεια νερά καλαμάρια και θράψαλα βρίσκονται σε βάθη όχι μεγαλύτερα των 40-50 μέτρων, ενώ νοτιότερα πολλές οργιές βαθύτερα. Όπως και τα εργαλεία, έτσι και το μέγεθός ποικίλει ανάλογα την εποχή. Το καλοκαίρι σπανίζουν πολύ τα μεγαλύτερα του κιλού, με το μέσο βάρος τους να είναι ανάμεσα στα 300-700 γραμμάρια.
Στην Εύβοια από Αιγαίο
Εδώ ταιριάζει το ”εργαλείο από τον τόπο σου..”
Από το Πευκί ως το Ψαροπούλι και από την Αγία Άννα ως την Χιλή, βασιλεύει η μολυβένια, πάνινη θραψαλιέρα. Στο εμπόριο, ιδίως ο τύπος της ασπροκόκκινης υπάρχει σαν Ελληνικό προϊόν, και σαν εισαγόμενο.
Αυτοσχεδιασμοί ντόπιας τεχνοτροπίας είναι η προσθήκη υαλοβάμβακα ή λεπτού αφρολέξ κάτω από το πανί, ώστε να γίνουν πιο ”στρουμπουλές” και η βύθισή τους για λίγα λεπτά σε ρεγγόλαδο, ώστε να προκαλούν περισσότερο…
Το δόλωμα τώρα είναι κι αυτό παλαιότερη συνήθεια που κληροδοτήθηκε σε νεότερους. Τι δόλωμα όμως. Δράκαινα παλικάρια και Άγιος ο Θεός. Όσο επικίνδυνο είναι αυτό το ψάρι με τα αγκάθια του, τόσο θαυματουργό είναι φιλεταρισμένο πάνω στην θραψαλιέρα. Είτε κομμάτι καρφωμένο στα βελόνια, είτε φιλέτο κατά μήκος της καλαμαριέρας δεμένο με ελαστικό νήμα, κάνει την διαφορά…
Η σπίθα μας προέκυψε τα τελευταία χρόνια.
Στο εμπόριο κυκλοφορούν δυο είδη. Μεγάλες, με πολύ εντονότερο σπινθηρισμό, και μικρότερες που είναι μεν πρακτικότερες, αλλά όχι πάντα αξιόπιστες… Συνήθως τα αρπάζουμε στο κατέβασμα και σε βάθος περίπου 18 οργιές. Το φως που θα κρεμάσουμε για προσέλκυση από την βάρκα, ακόμη δεν έχει ξεκαθαριστεί αν πρέπει να έχει έντονη φωτεινότητα ή αρκεί και μια χαμηλότερη. Και αυτό γιατί με τον ένα και με το άλλο τρόπο μας έτυχαν και καλές και μέτριες βραδιές.
Καλό καλοκαίρι, καλές ψαριές και καλή σας όρεξη.
