Η ανάλυση των βασικών παραγόντων που συντελούν στην σκόπευση θα βοηθήσει να γίνουν κατανοητές όλες οι παράμετροι
του Λεωνίδα Μιτσιάλη
Στο άθλημα της σκοποβολής κρατάω πάντα ένα σημειωματάριο όπου καταγράφω οτιδήποτε καινούριο δοκιμάζω, νέες τεχνικές, παρατηρήσεις, πειραματισμούς κλπ και στο τέλος της σκοπευτικής σεζόν καταρτίζω μία λίστα με όλα τα βασικά στοιχεία που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της μεθόδου μου, ώστε στο ξεκίνημα της επόμενης περιόδου διαβάζοντας αυτή τη λίστα να είμαι βέβαιος ότι δεν μου διέφυγε κάτι από τις αλλαγές που έχω κάνει. Κάτι αντίστοιχο έκανα για τους αναγνώστες της ΚκΚ , όχι λίστα αλλά περίληψη όλων των βασικών στοιχείων της κυνηγετικής σκόπευσης. Με αυτόν τον τρόπο ίσως θυμηθεί κάποια πράγματα που του είχαν διαφύγει.
Τι κάνει ο στόχος
Σε κάθε εμφάνιση θηράματος έχουμε συνήθως έναν ελάχιστο χρόνο, από δέκατα δευτερολέπτου έως λίγα δευτερόλεπτα, στον οποίον θα πρέπει να αξιολογήσουμε τα δεδομένα του στόχου μας, τα οποία θα επηρεάσουν την δράση μας απέναντί του. Σίγουρα μία ενστικτώδης «μπηχτή» τουφεκιά έχει πολύ υψηλά ποσοστά ευστοχίας, αλλά αυτό συμβαίνει επειδή ο κυνηγός συνήθως σκοπεύει λάθος όταν έχει χρόνο να σημαδεύσει. Όταν ο κυνηγός έχει τεχνική κατάρτιση, τότε η μελετημένη του τουφεκιά είναι σαφώς καλύτερη από την ενστικτώδη του. Το πρώτο τρίπτυχο που μας ενδιαφέρει λοιπόν είναι η απόσταση, η ταχύτητα και η γωνία του στόχου, στοιχεία που είναι ευθέως ανάλογα με την προσκόπευση και καθορίζουν ταυτόχρονα και τη σκοπευτική τεχνική που θα χρησιμοποιήσουμε, άρα επηρεάζουν την δεύτερη κατηγορία η οποία είναι το τι κάνει η κάννη μας. Παράλληλα το φόντο του στόχου σε συνδυασμό με τις συνθήκες φωτισμού καθορίζουν και το πόσο έντονα θα πρέπει να τον κοιτάξουμε, στοιχείο που αφορά την τέταρτη κατηγορία, τι κάνουν τα μάτια δηλαδή. Βλέπουμε λοιπόν ότι όλες οι κατηγορίες είναι αλληλένδετες και καμία δεν είναι σημαντικότερη από κάποια άλλη, αφού εάν κάποια δεδομένα λείπουν, η εξίσωση είναι λάθος.
Τι κάνει η κάννη
Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει δύο βασικές υποκατηγορίες: Την προσκόπευση και τις τεχνικές σκόπευσης, οι οποίες είναι επίσης αλληλένδετες μεταξύ τους, αφού ανάλογα με την τεχνική αλλάζει και η αισθητή προσκόπευση. Το τρίπτυχο απόσταση, ταχύτητα και γωνία του στόχου επηρεάζει και την προσκόπευση και την τεχνική που θα εφαρμοστεί. Ο επηρεασμός της προσκόπευσης έχει απλή λογική: Η προσκόπευση είναι ευθέως ανάλογη αυτών των τριών στοιχείων, επομένως αυξάνεται όσο αυξάνονται αυτές οι τρεις παράμετροι, μεμονωμένα ή συνδυαστικά. Η επιλογή της τεχνικής όμως εξαρτάται από πιο υποκειμενικά κριτήρια και επιπλέον από ένα τρίτο στοιχείο, την ίδια την προσκόπευση που απαιτείται. Κατ’ εμέ, η τεχνική εξαρτάται κυρίως από την γωνία και την απαιτούμενη προσκόπευση και εξηγώ: Όσο πιο μικρή είναι η γωνία τόσο τείνω να χρησιμοποιώ τεχνικές επιτάχυνσης, όπως το swing through (ακολουθώ, προσπερνώ, ρίχνω), ενώ όσο μεγαλώνει η γωνία πηγαίνω προς τεχνικές αρμονίας, όπως το maintained lead (ρίχνω απευθείας εμπρός). Καθοριστική είναι και η απαιτούμενη προσκόπευση του στόχου, η οποία επίσης επηρεάζει την τεχνική που θα χρησιμοποιήσω. Μικρές προσκοπεύσεις με οδηγούν σε τεχνικές επιτάχυνσης και μεγάλες προσκοπεύσεις σε τεχνικές αρμονίας. Παράδειγμα, σε ένα θήραμα που απομακρύνεται σχεδόν ίσια από μένα, π.χ. ένα ορτύκι, θα χρησιμοποιήσω swingthrough. Θα επωμίσω από πίσω του δηλαδή και θα το «σκουπίσω» με την κάννη μου, τραβώντας τη σκανδάλη φαινομενικά πάνω στο θήραμα, χωρίς προσκόπευση. Γενικά τείνω να χρησιμοποιώ το swingthroughσε στόχους που απαιτούν από ελάχιστη έως καθόλου προσκόπευση και ο λόγος είναι ότι αυτή η τεχνική με βοηθάει να αποφύγω να αστοχήσω μπροστά. Σε μία μακρινή τραβέρσα πάπιας θα εφαρμόσω maintainedlead, η οποία ως τεχνική που δεν περιέχει επιτάχυνση με βοηθάει να διαχειριστώ αποτελεσματικά τις μεγάλες προσκοπεύσεις.
Τι κάνει το σώμα
Πιστεύω ακράδαντα ότι η σωστή κινησιολογία είναι η βάση της κυνηγετικής σκόπευσης, αφού εάν το σώμα δεν στέκεται και δεν κινείται σωστά, οποιαδήποτε σωστή ενέργεια κάνουμε σκοπεύοντας θα καταλήξει συνήθως σε αστοχία, κάνοντάς μας να κατηγορούμε συνήθως το όπλο, το φυσίγγι, τον καιρό, την προσκόπευση κ.α. Και όταν λέω σωστή κινησιολογία δεν εννοώ μόνο την επώμιση, η οποία αν και εξαιρετικά σημαντική, δεν είναι από μόνη της αρκετή για να εξασφαλίσει κινησιολογικά την επιτυχία. Εννοώ τη σωστή στάση του σώματος, τη σωστή δυναμική ισορροπία του, τη σωστή κίνηση, το σωστό κράτημα του όπλου και φυσικά και τη σωστή επώμιση. Επιγραμματικά, η σωστή στάση του σώματος επιβάλλει πέλματα στο άνοιγμα των ώμων, γόνατα ελαφρώς λυγισμένα, άνω κορμό με ελαφρά κλίση προς τα εμπρός από το ύψος της μέσης και το κεφάλι ελαφρώς σπρωγμένο προς τα εμπρός. Η δυναμική ισορροπία συνήθως επιβάλλει ισόποσο καταμερισμό του βάρους μας και στα δύο πέλματα, ο οποίος θα επιτρέψει την περιστροφή του σώματος με το στόχο και θα αποτρέψει το σήκωμα του κεφαλιού από το κοντάκι. Η σωστή κίνηση γίνεται πάντα με τον κάτω κορμό, όπως ακριβώς κινείται ένας οπερατέρ που κινηματογραφεί έναν κινούμενο στόχο, περιστρεφόμενος με τα γόνατα και όχι με τα χέρια που κρατούν την κάμερα φυσικά. Το σωστό κράτημα του όπλου επιβάλλει και τα δύο χέρια να κρατούν μαλακά το όπλο, χωρίς πίεση, με σωστή γωνία αγκώνων που στηρίζουν σωστά το όπλο χωρίς μυϊκή δύναμη και που επιτρέπουν την απρόσκοπτη επώμιση και την κίνησή του προς όλες τις κατευθύνσεις. Τέλος, η σωστή επώμιση, όπου κάθε χέρι έχει τον δικό του προσωπικό ρόλο. Περιγράφοντας για έναν δεξιόχειρα, το αριστερό χέρι έχει σχέση με το στόχο και φροντίζει να φέρει το στόμιο ανάμεσα στο στόχο και τα μάτια και να τον καταδείξει ξεκινώντας την επώμιση σπρώχνοντας την κάννη πρώτα προς τα εμπρός. Το δεξί χέρι έχει σχέση με το σώμα μας και φροντίζει να ακολουθήσει την κίνηση του αριστερού χεριού, φέρνοντας το κοντάκι στο ζυγωματικό και στον ώμο, στο ίδιο πάντα σημείο. Ταυτόχρονα και τα δύο χέρια φροντίζουν ώστε η επώμιση να γίνεται κάθετα σε σχέση με τον κορμό και να μην οδηγούν το όπλο ανεξάρτητα από το σώμα, συχνότατο λάθος που παρατηρείται στην πλειοψηφία των κυνηγών.
Tι κάνουν τα μάτια.
Ίσως η δυσκολότερη σε εκμάθηση δεξιότητα και κάτι που δύσκολα περιγράφεται με λόγια σε ένα άρθρο. Και σε αυτήν την κατηγορία, έχουμε τρεις υποκατηγορίες: Το βάθος της εστίασης, το εύρος της εστίασης και την ένταση της εστίασης. Αν και το θεωρώ περιττό εν έτει 2019, θα αναφέρω παρ’ όλα αυτά ότι εξυπακούεται ότι σκοπεύουμε με τα δύο μάτια ανοικτά και εστιάζουμε στο στόχο και όχι στο στόχαστρο! Το βάθος και το εύρος της εστίασης βοηθούν τον άμεσο και σωστό εντοπισμό του θηράματος στην ξαφνική εμφάνισή του, άρα αφορούν κατά βάση τα κυνήγια φέρμας. Ο κυνηγός οφείλει να κοιτάζει πιο μπροστά από εκεί που θα εμφανιστεί ο στόχος, αφού είναι ευκολότερο για τη ματιά να γυρίσει προς τα πίσω από το να κινηθεί προς τα εμπρός. Με απλά λόγια, κοιτάμε κάποια απόσταση μακρύτερα από εκεί που θα εμφανιστεί το θήραμα και θέλουμε το στόχο να έρθει στα μάτια μας και όχι τα μάτια μας να πάνε στο στόχο. Το εύρος της ματιάς μας πρέπει να είναι τέτοιο που θα μας επιτρέψει να εντοπίσουμε ακαριαία το θήραμα σε όποιο από τα πιθανά σημεία εμφανιστεί και όχι να κοιτάμε επίμονα σε ένα σημείο, όπως το κεφάλι του σκύλου μας για παράδειγμα. Η δε εστίαση θα πρέπει να είναι γενική στο χώρο που κοιτάμε και όχι ειδική σε κάποιο αντικείμενο. Κοιτάμε λοιπόν μακριά, ανοικτά και γενικά, με το σκεπτικό το θήραμα να εντοπιστεί άμεσα από τα μάτια μας μέσα στο οπτικό μας πεδίο. Η τρίτη παράμετρος, η ένταση της εστίασης στο στόχο, είναι και η πιο ζόρικη, και εξηγώ: Το ζητούμενο είναι να εστιάσουμε το στόχο κρατώντας ταυτόχρονα την επίγνωση της κάννης μας, ώστε να τν οδηγήσουμε εκεί που πρέπει. Και είναι ζόρικη επειδή η διαχείριση αυτής της αναλογίας στόχου/κάννης από τα μάτια μας δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση. Εξαρτάται από το φόντο και τον φωτισμό, εξαρτάται από την απόσταση της κάννης μας από το σημείο εμφάνισης του στόχου, εξαρτάται από το μέγεθος της προσκόπευσης που με τη σειρά του καθορίζει εάν η κάννη είναι στην περιφερειακή μας όραση ή σε διαφορετικό βάθος πεδίου εντός της κεντρικής όρασης, εξαρτάται από την ξαφνική ή όχι εμφάνιση του στόχου κ.α. Επειδή η διαχείριση των ματιών απαιτεί ένα ολόκληρο άρθρο από μόνη της, θα γράψω επιγραμματικά μόνο το εξής: Η επίγνωση της κάννης που θέλουμε να έχουμε στο τελείωμα της τουφεκιάς πρέπει να είναι όμοια με την επίγνωσή της στο ξεκίνημα της τουφεκιάς.
