Οι δαμασκηνές κάννες ήταν στην εποχή τους ασφαλείς και απόλυτα χρηστικές, αφού η μαύρη πυρίτιδα δεν ανέπτυσσε μεγάλες πιέσεις και μείωνε τις ανάγκες αντοχής και στιβαρότητας της κάννης…
Οι δαμασκηνές κάννες χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή των όπλων για περισσότερους από τρεις αιώνες (από τον 15ο έως και τον 18ο), ενώ συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να προκαλούν θαυμασμό στους απανταχού οπλόφιλους… Ωστόσο, από πρακτικής πλευράς δεν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στα σύγχρονα όπλα ή να “υπηρετήσουν” τις σημερινές γομώσεις, γιατί θα μπορούσαν να αποδειχθούν ακόμα και… επικίνδυνες.
Για να γίνουν οι δαμασκηνές κάννες, τα διαφορετικά μέταλλα έλιωναν στο χυτήριο και έπαιρναν την μορφή σύρματος σε σχήμα ελατηρίου… Πάνω σε μία μεταλλική ράβδο (καλούπι) σφυρηλατούσαν εν θερμώ τα σύρματα, με σκοπό να μπλεχτούν μεταξύ τους και να περιστρέφονται πάνω στην ράβδο. Το αποτέλεσμα ήταν ο σχηματισμός της κάννης με θερμή σφυρηλάτηση, ενώ τα μέταλλα αποκτούσαν και την απαραίτητη σκληρότητα από τα συνεχόμενα χτυπήματα.
Οι πυρίτιδες
Τα όμορφα “νερά” που δημιουργούνταν στην επιφάνεια, οφείλονταν στα διαφορετικά μέταλλα που ενώνονταν μεταξύ τους. Οι δαμασκηνές κάννες ήταν στα χρόνια τους ασφαλείς και απόλυτα χρηστικές, αφού η μαύρη πυρίτιδα δεν ανέπτυσσε μεγάλες πιέσεις και μείωνε τις ανάγκες αντοχής και στιβαρότητας της κάννης. Η μαύρη πυρίτιδα είχε προοδευτική καύση, με αποτέλεσμα οι πιέσεις να μην είναι ποτέ ισχυρές.
Η εμφάνιση της άκαπνης πυρίτιδας, όμως, έθεσε νέα δεδομένα στην κατασκευή των καννών: προσέφερε πολύ περισσότερα πλεονεκτήματα συγκριτικά με την μαύρη πυρίτιδα, αλλά οι πιέσεις που αναπτύσσονταν στο εσωτερικό της κάννης ήταν πολύ μεγαλύτερες. Οι δαμασκηνές κάννες αποτελούσαν μονόδρομο, γιατί τότε δεν υπήρχε ο τρόπος για να κατασκευάσουν μονοκόμματες σωλήνες, ούτε είχαν την δυνατότητα να τις επεξεργαστούν εσωτερικά…
Η λαθεμένη εντύπωση
Σήμερα, όμως, αν σε μία δαμασκηνή κάννη ρίξει κάποιος σύγχρονα ισχυρά φυσίγγια, ο κίνδυνος να δημιουργηθεί… ρήξη της είναι πολύ πιθανός!
Το ότι “η μακριά κάννη ρίχνει πιο μακριά”, είναι μία λαθεμένη εντύπωση που έχει τις ρίζες της στην εποχή των δαμασκηνών καννών. Τα χρόνια της μαύρης πυρίτιδας, όσο πιο μακριά ήταν η κάννη, τόσο μακρύτερα έστελνε τη γόμωση… Ο λόγος ήταν απλός: όσο περισσότερο παρέμενε η γόμωση μέσα στη μακριά κάννη, τόσο μεγαλύτερη πίεση δεχόταν από τα αέρια που παράγονταν από τη συνεχή καύση της πυρίτιδας, με αποτέλεσμα να αυξάνεται και η ταχύτητα που κινούνταν τα σκάγια.
Όμως, αυτό δεν ισχύει, πλέον, σήμερα: με τις σύγχρονες πυρίτιδες, η γόμωση αναπτύσσει τις υψηλότερες πιέσεις στα πρώτα 40 εκατοστά της πορείας της μέσα στην κάννη, αλλά από εκεί και πέρα οι πιέσεις έχουν πτωτικές τιμές. Και στις ημέρες μας, ωστόσο, υπάρχουν πολύ όμορφα και καλοδιατηρημένα όπλα με δαμασκηνές κάννες, που οι κάτοχοί τους εξακολουθούν να τα χρησιμοποιούν στο κυνήγι.
Περιορισμοί ασφαλείας
Τα οπισθογεμή με δαμασκηνές κάννες εμφανίστηκαν μετά το 1840, με την εμφάνιση των πρώτων φυσιγγίων με άκαπνη πυρίτιδα. Μέχρι να ξεκινήσει η κατασκευή των μονοκόμματων καννών, τα πρώτα δίκαννα είχαν δαμασκηνές κάννες και θαλάμες με μήκος 65 χιλιοστών.
Τέτοια όπλα κατασκευάζονταν και μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, καθώς η εξέλιξη της μεταλλουργίας παρείχε τη δυνατότητα κατασκευής καννών με βελτιωμένες μηχανικές αντοχές. Σήμερα, κάποια από αυτά τα όπλα εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται στο κυνήγι, ιδιαίτερα αν παρείχαν την τεχνική δυνατότητα διεύρυνσης του μήκους της θαλάμης τους στα 70 χιλιοστά. Ωστόσο, η χρήση τους με σύγχρονα φυσίγγια υπόκεινται σε περιορισμούς ασφαλείας, που πρέπει να τηρούνται ευλαβικά! Και μόνο εκείνοι που τους γνωρίζουν και τους σέβονται, δικαιούνται να χρησιμοποιούν τέτοια όπλα στον κυνηγότοπο…
Αναγκαία η “γνωμάτευση” του οπλουργού
Οι μοναδικοί που μπορούν να εγγυηθούν την “αντοχή” ενός δίκαννου με δαμασκηνές κάννες, στη χρήση σύγχρονων φυσιγγίων, είναι οι καλοί οπλουργοί. Ακόμα και αν οι θαλάμες τους έχουν μήκος 65 χιλιοστά, στην αγορά είναι δυνατό να βρεθούν -έστω και δύσκολα- 65άρια και 67άρια φυσίγγια. Σε διαφορετική περίπτωση, υπάρχει η λύση επιμήκυνσης της θαλάμης στα 67 ή και 70 χιλιοστά, έτσι ώστε να μπορούν να ρίχνουν και 70άρια φυσίγγια. Για τα 12άρια όπλα αυτής της κατηγορίας, οι οπλουργοί συνιστούν γομώσεις από 24 έως και 30 γραμμάρια σκάγια.
Η απαγόρευση που τα… παροπλίζει
Στις χώρες που επιτρέπεται η χρήση της μαύρης πυρίτιδας, τα πράγματα είναι εύκολα για την κυνηγετική χρήση αυτών των όπλων, είτε πρόκειται για εμπροσθογεμή, είτε για οπισθογεμή… Με βάση την Ελληνική νομοθεσία, όμως, η χρήση της μαύρης πυρίτιδας απαγορεύεται! Έτσι, τα όπλα με δαμασκηνές κάννες περιέρχονται σταδιακά σε ένα καθεστώς αναγκαστικού “παροπλισμού”, ακόμα και αν είναι καλοσυντηρημένα και λειτουργικά.
