Μηχανισμός επίκρουσης ονομάζεται το σύνολο των οργάνων δια μέσου των οποίων επιτυγχάνεται η εκπυρσοκρότηση του καψυλίου, με μηχανική κρούση, κατόπιν εντολής του σκοπευτού…
Του Σοφοκλή Κοσκινά
Τα γενικά χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτουν οι μηχανισμοί επίκρουσης είναι:
• Ευκολία χρήσης
• Ασφάλεια λειτουργίας
• Ακρίβεια λειτουργίας
• Απλή κατασκευή με μεγάλη αντοχή
Η ευκολία χρήσης δίνει τη δυνατότητα ταχείας εκτέλεσης της εντολής του σκοπευτή, χωρίς το όπλο να αποκλίνει από την γραμμή σκόπευσης.
Ασφάλεια λειτουργίας σημαίνει η αποφυγή τυχαίας εκπυρσοκρότησης, που μπορεί να οφείλεται σε πτώση ή κτύπημα του όπλου , κατά τη χρήση.
Το πλεονέκτημα της απλής κατασκευής
Η απλή κατασκευή έχει το πλεονέκτημα της εύκολης αρμολόγησης που συνεπάγεται την ταχεία πρόσβαση στο μηχανισμό για καθαρισμό, λίπανση και τυχόν επισκευή.
Τα βασικά όργανα ενός μηχανισμού επίκρουσης είναι: η σφύρα, ο επικρουστήρας, το ελατήριο όπλισης, η σχαστηρία, η σκανδάλη και η ασφάλεια.
• Η σφύρα είναι όργανο με δυνατότητα περιστροφής στο κάθετο επίπεδο, αποτελούμενη από το δίσκο και την κεφαλή. Μπορεί να ενεργεί είτε απ’ ευθείας στο καψύλι, είτε δια μέσου επικρουστήρα.
Στην πρώτη περίπτωση η κεφαλή αυτής τελειώνει σε σχήμα βελόνας, στην δεύτερη περίπτωση είναι επίπεδη.Ο δίσκος της σφύρας φέρει κατάλληλη εγκοπή, όπου εφαρμόζει η σχαστηρία και την ακινητοποιεί.
• Ο επικρουστήρας είναι εξάρτημα σε σχήμα βελόνας και δύναται να είναι ξεχωριστό κομμάτι ή να αποτελεί μέρος της σφύρας, ανάλογα με το σύστημα του μηχανισμού.
• Το ελατήριο όπλισης μπορεί να είναι από έλασμα σε σχήμα V ή ελικοειδές. Στην πρώτη περίπτωση το έλασμα μπορεί να λειτουργεί κατά ένα κλάδο οπότε στερεώνεται στον άλλο ή κατά δύο κλάδους οπότε στερεώνεται στην κορυφή.
Το κινητήριο άκρο του ελατηρίου ασκεί την δύναμή του δια μέσου ενός εξαρτήματος συνδέσμου, τον ελκυστήρα, εφοδιασμένου με δύο πείρους, εκ των οποίων ο ένας εφαρμόζει στο άκρο του ελάσματος, ή του οδηγού στην περίπτωση ελικοειδούς ελατηρίου,ο δε άλλος εδρεύει στη σφύρα.
• Η σχαστηρία είναι ένας μοχλός συγκράτησης με κεντρικό υπομόχλιο, ο οποίος κινείται με εντολή της σκανδάλης και έχει σαν λειτουργία τη δέσμευση και αποδέσμευση της σφύρας.
• Η σκανδάλη είναι κατάλληλος μοχλός, του οποίου το εσωτερικό άκρο ενεργεί επί της σχαστηρίας και αποδεσμεύει την σφύρα κάτω από την πίεση του δείκτη του χεριού του σκοπευτή.
Οι μηχανισμοί επίκρουσης μπορούν να διαχωρισθούν σε δύο κύριες κατηγορίες:
• Μηχανισμοί με εξωτερική σφύρα – ες.
• Μηχανισμοί με εσωτερική σφύρα – ες (Hammerless)
Μηχανισμοί με εσωτερικές σφύρες
Στους μηχανισμούς με εσωτερικές σφύρες, η όπλιση επιτυγχάνεται δια μέσου ενός κατάλληλου μοχλού, ο οποίος τίθεται σε κίνηση κατά το άνοιγμα των καννών ή από τον μοχλό ανοίγματος.
Οι κυριότεροι μηχανισμοί Hammeless είναι:
• Μηχανισμοί συναρμολογημένοι στην μπάσκουλα του όπλου, ονομαζόμενοι Box lock τύπου Anson Deeley, Greener.
• Μηχανισμοί συγκεντρωμένοι σε μπλοκ στην μπάσκουλα τύπου Westley Richards.
• Μηχανισμοί συναρμολογημένοι σε πλευρικές καρτέλες ονομαζόμενοι Side lock τύπου Holland & Holland, Purdey, κ.λπ.
Σύστημα Anson Deeley
Στο μηχανισμό αυτού του τύπου ο μοχλός όπλισης με υπομόχλιο, που είναι ο πείρος συγκράτησης και περιστροφής των καννών, περιστρέφεται προς τα επάνω, κατά το άνοιγμα των καννών, δια μέσου της προεξοχής η οποία βρίσκεται σε ανάλογη εσοχή στο πίσω μεταλλικό τμήμα της πάπιας, προκαλώντας την περιστροφή της σφύρας.
Κατά την περιστροφή αυτή η μύτη της σχαστηρίας μπαίνει στη εγκοπή της σφύρας και την συγκρατεί οπλισμένη.
Με απλή έλξη της σκανδάλης το εσωτερικό άκρο αυτής, ωθεί το οπίσθιο μέρος της σχαστηρίας και την περιστρέφει προς τα πάνω ελευθερώνοντας τη σφύρα.
Στο μηχανισμό αυτόν ο επικρουστήρας είναι προέκταση της κεφαλής της σφύρας.
Το μπλοκ ασφαλείας, κινούμενο προς τα εμπρός εμποδίζει την κίνηση της σχαστηρίας προς τα πάνω, αποκλείοντας την αποδέσμευση της σφύρας.
Ο μηχανισμός Anson Deeley είναι απλός στην κατασκευή του και έχει πολλά πλεονεκτήματα οικονομοτεχνικού χαρακτήρα.
Σύστημα Greener
Είναι μία διαφοροποίηση του συστήματος Anson Deeley καλύτερης εκτέλεσης, αντικαθιστώντας το μοχλό όπλισης με ένα μικρό άγκιστρο, συναρμολογημένο στο πρώτο άγκιστρο των καννών.
Κατά το άνοιγμα των καννών το άγκιστρο περιστρέφεται προς τα πάνω και δια μέσου ενός εξαρτήματος περιστρέφει τη σφύρα μέχρι το σημείο όπλισης.
Σύστημα Westley – Richards
Στο σύστημα αυτού του τύπου τα περισσότερα όργανα του μηχανισμού, δηλαδή η σφύρα, η σχαστηρία, το ελατήριο και ο μοχλός όπλισης, είναι συναρμολογημένα σε ένα αφαιρούμενο μπλοκ, το οποίο εδρεύει σε ανάλογο χώρο στην μπάσκουλα του όπλου.
Τα πλεονεκτήματα του αφαιρούμενου μηχανισμού είναι πολλά, έχει όμως σημαντική επιβάρυνση στο κόστος παραγωγής.
Το περίφημο σύστημα Holland & Holland
Είναι ότι καλύτερο μπορεί να προσφέρει ο κατασκευαστικός τομέας στην παγκόσμια αγορά, όσον αφορά στους μηχανισμούς με εσωτερικές σφύρες. Αυτού του τύπου οι μηχανισμοί απαιτούν τελειότητα στην κατασκευή, ακρίβεια στη συναρμολόγηση και εφαρμόζονται δια χειρός με το ανάλογο κόστος.
Οι μηχανισμοί side locks είναι συναρμολογημένοι σε πλευρικές αφαιρούμενες καρτέλες, οι οποίες βρίσκονται στην μπάσκουλα και στο κοντάκι του όπλου, δια μέσου μίας εσωτερικής πιάστρας (χαλινός), η οποία συγκρατείται με τρεις κοχλίες.
Η εκπυρσοκρότηση επιτυγχάνεται με ενδιάμεσους επικρουστήρες που βρίσκονται στον καθρέφτη της μπάσκουλας, εν αντιθέσει με αυτούς των προαναφερόμενων μηχανισμών, οι οποίοι είναι προέκταση της κεφαλής της σφύρας.
Κατά το άνοιγμα των καννών ο μοχλός όπλισης ενεργεί στο κάτω μέρος του δίσκου της σφύρας και συμπιέζει το κύριο ελατήριο ελάσματος σχήματος V, που συνδέεται με τη σφύρα δια μέσου ενός ελκυστήρα.
Η σφύρα εδώ δεν διαθέτει εγκοπή ή δόντι συγκράτησης, αλλά το οπίσθιο μέρος του δίσκου είναι κατάλληλα διαμορφωμένο και στηρίζεται κατά την όπλιση σε ένα ανάλογο επίπεδο στο άκρο της σχαστηρίας.
Μαζί με τη σχαστηρία λειτουργεί και ο μοχλός ασφαλείας (σχαστηρία ανάσχεσης) του οποίου το εμπρόσθιο τμήμα τελειώνει επίσης με ένα επίπεδο, που σε περίπτωση τυχαίας αποδέσμευσης της σφύρας έρχεται σε επαφή με ανάλογη προεξοχή του δίσκου και ανακόπτει την πορεία της σε ενδιάμεση θέση πριν αυτή κτυπήσει τον επικρουστήρα.
Πιέζοντας τη σκανδάλη κανονικά η σχαστηρία και ο μοχλός ασφαλείας (ανάσχεσης) περιστρέφονται συγχρόνως προς τα πάνω.
Όμως το τόξο που διαγράφει το άκρο του μοχλού ασφαλείας είναι μεγαλύτερο από αυτό που διαγράφει το άκρο της σχαστηρίας, λόγω των διαφορετικών σημείων που βρίσκονται τα υπομόχλια αυτών και κατά συνέπεια δεν παρεμποδίζεται η κίνηση της σφύρας προς τα εμπρός.
Δύο ελατήρια ελάσματος σχήματος V επαναφέρουν τους μοχλούς στην αρχική τους θέση.
Αυτό το σύστημα παρέχει πλήρη ασφάλεια κατά τη χρήση, σε αντίθεση με τα συστήματα που διαθέτουν ασφαλιστικά μόνο για τη σκανδάλη και τα οποία δεν αποκλείουν την τυχαία εκπυρσοκρότηση μετά από πτώση ή κρούση του όπλου.
Οι μηχανισμοί side locks είναι ευρέως διαδεδομένοι, λόγω των προαναφερόμενων πλεονεκτημάτων έναντι των άλλων μηχανισμών, με το ανάλογο κόστος φυσικά. Υπάρχουν βέβαια στο εμπόριο αρκετά όπλα με μηχανισμούς side locks οικονομικά αλλά θεωρώ ότι είναι προτιμότερη η απόκτηση, στο ίδιο ύψος δαπάνης, ενός ποιoτικού box lock έναντι ενός οικονομικού όπλου τύπου Holland, του οποίου οι μηχαχισμοί σίγουρα θα είναι κατασκευασμένοι με προχειρότητα.
