Είναι έντεκα η ώρα και ο ήλιος ψηλά. Βρίσκεστε σκαρφαλωμένος στην πλαγιά ενός βουνού. Δεξιά φαράγγι, το χάος. Το σκυλί με τη γλώσσα έξω ψάχνει τις πέρδικες που τις έχετε ακούσει από το χάραμα, αλλά αποδεικνύονται μαγική εικόνα. Ξαφνικά μπροστά σας, επιτέλους ο σκύλος αρχίζει να κοντοστέκεται και να ποντάρει! Ακούγεται ένας εκκωφαντικός θόρυβος και το κοπάδι σηκώνεται! Φέρνετε το όπλο στον ώμο. Η στιγμή της αλήθειας. Πιέζετε τη σκανδάλη. Ένα “τσοκ” και τίποτα άλλο! Από αμηχανία δεν πιέζετε καν την σκανδάλη. Το κοπάδι χάνεται στο απροσπέλαστο φαράγγι δεξιά και χάνεται για πάντα. Αφλογιστία! Ας δούμε το πρόβλημα λοιπόν της τεχνικής πλευράς, ποια μπορεί να είναι τα αίτια αυτής της αφλογιστίας.
Η δύναμη κρούσης του επικρουστήρα εξαρτάται από την δύναμη του ελατηρίου. Όπλα τα οποία έχουν ελατήρια σπιράλ στις σφύρες πάσχουν από αυτό το είδος της αφλογιστίας, κυρίως τα φτηνά σουπερποζέ.
Τα σπιράλ ελατήρια, ιδίως όταν μένουν οπλισμένα για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν είναι καλής ποιότητας “πέφτουν”. Το αποτέλεσμα είναι ανεπαρκής δύναμη και επομένως αφλογιστία.
Το φαινόμενο δεν συμβαίνει σε όπλα με ελατήρια V, έτσι δεν υπάρχει λόγος να αφοπλίζονται τα ελατήρια αυτά.
Υπάρχουν όμως και δύο άλλοι λόγοι που μπορούν να αφαιρέσουν την απαιτούμενη δύναμη από τη σφύρα ή έναν επικρουστήρα, τη δύναμη που χρειάζεται για να συνθλίψουν με την απαιτούμενη ταχύτητα τον πάτο του καψουλιού.
Προβλήματα της σφύρας
Η μια αιτία είναι το φρενάρισμα της σφύρας που μπορεί να συμβεί σε ΦΘΗΝΑ όπλα με ολόκληρες φωτιές (sidelock), κυρίως ισπανικά.
Αυτό το φρενάρισμα συμβαίνει όταν δεν υπάρχει απόλυτη ευθυγράμμιση των δύο οπών πάνω στις οποίες στηρίζεται η σφύρα, τη μία πάνω στην πλάκα και την άλλη πάνω στο εσωτερικό πλακίδιο (bridle). Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας κατάστασης είναι ότι η σφύρα κινείται ανάμεσα σε δύο παράλληλες επιφάνειες και φρενάρει προτού πέσει. Είναι ο ίδιος λόγος που μια πόρτα είναι αδύνατο να ανοίξει ή να κλείσει, αν οι μεντεσέδες δεν βρίσκονται στην ίδια ευθεία, ο ένας κάτω από τον άλλον. Μια πρόχειρη θεραπεία σε αυτό φαινόμενο είναι το ελαφρό λάκτισμα των τριών βιδών που κρατούν το εσωτερικό πλακίδιο πάνω στη πλάκα.
Ένα παρόμοιο φαινόμενο συμβαίνει συχνά σε αυτά τα απνάθλια εξώσφυρα Krupp Essen που φτιάχνονταν στην Ιταλία την δεκαετία του 50’ και εισέρευσαν κατά χιλιάδες στην Ελλάδα. Εδώ η τρύπα του επικρουστήρα στο πρόσωπο της βάσης δεν βρίσκεται σχεδόν ποτέ στην ίδια ευθεία με την τρύπα του καμινέτου. Έτσι τα περισσότερα αυτά όπλα δουλεύουν με στραβές βελόνες, οι οποίες βέβαια φρενάρουν κατά την διαδρομή τους μετά το χτύπημα από τον κόκορα.
Άλλη αιτία αφλογιστίας είναι η μη επαρκής διαδρομή της σφύρας. Η σφύρα χρειάζεται να διανύσει κάποια απόσταση, έτσι ώστε να επιταχυνθεί αρκετά και να συνθλίψει το καψούλι.
Το φαινόμενο αυτό της ανεπαρκούς διαδρομής συμβαίνει κυρίως στα όπλα με μισές φωτιές (boxblock) μετά από αλλεπάλληλες επεμβάσεις για την ελάφρυνση ή αύξηση του βάρους της σκανδάλης. Αυτές οι επεμβάσεις μετατοπίζουν την εγκοπή της σφύρας εκεί που αγκιστρώνει η σχαστηρία, μία μετατόπιση της εγκοπής ή, αντίστοιχα, η μείωση της σχαστηρίας κατά ένα χιλιοστό μπορεί να μειώσει τη διαδρομή της σφύρας κατά ένα εκατοστό!
Ο ρόλος του επικρουστήρα!
Το μήκος του επικρουστήρα της βελόνας, αντίθετα με το τι συνήθως πιστεύουν πολλοί, είναι η λιγότερο συνηθισμένη αιτία αφλογιστίας. Εφόσον οι πατούρες της θαλάμης είναι σωστές και οι κάννες σωστά στο κάθετο μέρος της βάσης, οι επικρουστήρες πρέπει να προεξέχουν από τη βάση μόνο 1 ή 1,5 χιλιοστό.
|Το σχήμα της άκρης του επικρουστήρα πρέπει να είναι απόλυτα ημισφαιρικό και καλά λειασμένο. Σε ΚΑΜΙΑ περίπτωση δεν πρέπει να είναι αιχμηρό. Η δε διάμετρος της βελόνας πρέπει να είναι γύρω στα 2,7 χιλιοστά. Ίσως η συχνότερη και η πιο σοβαρή (δυσκολία επισκευής) αιτία αφλογιστίας είναι η παράκεντρη τοποθέτηση του επικρουστήρα σε σχέση με το φυσίγγι. Το κέντρο του επικρουστήρα πρέπει να βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο του καψουλιού. Έτσι μόνο είναι δυνατή η απότομη σύνθλιψη του εμπυρεύματος του καψουλιού. Μεταξύ του επικρουστήρα που χτυπά το πίσω τοίχωμα του καψουλιού και του άκμονα του καψουλιού.
Αν ρίξουμε μερικά φυσίγγια με ένα όπλο και μετά κοιτάξουμε το κάθετο μέρος της βάσης, θα δούμε γύρω από τις τρύπες των επικρουστήρων τα ίχνη του μπρούντζου που έχουν αποτυπωθεί από τα καψούλια των ριγμένων φυσιγγίων. Αυτά τα ίχνη έχουν σχήμα δύο κύκλων. Είναι πολύ εύκολο να διακρίνουμε κατά πόσο είναι ομόκεντροι αυτοί οι μπρούντζινοι κύκλοι με τις τρύπες των επικρουστήρων.
Στο στάδιο της κατασκευής ενός όπλου, το πρώτο πράγμα που κατασκευάζεται είναι οι κάννες, ενώ μετά εφαρμόζεται η βάση πάνω στις κάννες, Όταν η βάση “κάτσει” στις κάννες στην τελική θέση εφαρμογής, τότε μπαίνει στην θαλάμη ένας μεταλλικός κύλινδρος που είναι σαν φυσίγγι, αλλά χωρίς πατούρα και πιο εφαρμοστός. Στην πίσω άκρη του, και απόλυτα στο κέντρο, ο κύλινδρος αυτός έχει μια μικρή πόντα.
Τοποθετούμε τον κύλινδρο αυτό στην θαλάμη, κλείνουμε το όπλο και μετά βάζουμε μια μακριά σιδερένια μπάρα στην κάννη από μπροστά. Με ένα χτύπημα με σφυρί στη μπάρα στην κάννη μπροστά. Με ένα χτύπημα με σφυρί στη μπάντα, η πόντα σημαδεύει την καινούρια βάση ακριβώς στο κέντρο, εκεί που αντιστοιχεί το κέντρο της θαλάμης. Εκεί ανοίγονται οι τρύπες των επικρουστήρων και εξ ορισμού θα βρίσκουν το κέντρο των φυσιγγίων. Αυτό γίνεται στα καλά όπλα. Τι γίνεται όμως με τα υπόλοιπα;
Στα όπλα μαζικής παραγωγής το πρόβλημα λύνεται με τη χρήση του συστήματος μονομπλόκ στην κατασκευή των καννών. Δηλαδή εφόσον το μονομπλόκ από το σχεδιαστικό στάδιο έχει υπολογιστεί να είναι κεντραρισμένο γύρω από την οπή του επικρουστήρα, τότε όλα τα μονομπλόκ που βγαίνουν από την ίδια σειρά παραγωγής θα είναι κεντραρισμένα. Κατά συνέπεια όλες οι κάννες που θα εφαρμοστούν στο μονομπλόκ, αυτά θα είναι κεντραρισμένες πάνω στη τρύπα του επικρουστήρα, τότε όλα τα μονομπλόκ που βγαίνουν από την ίδια σειρά παραγωγής θα είναι κεντραρισμένα. Κατά συνέπεια όλες οι κάννες που θα εφαρμοστούν στο μονομπλόκ αυτά θα είναι κεντραρισμένες πάνω στην τρύπα του επικρουστήρα. Αυτός είναι και ο λόγος που τα περισσότερα φτηνά όπλα εφαρμόζουν το σύστημα μονομπλόκ. Αν για το φθηνό όπλο χρησιμοποιείται άλλη μέθοδος κατασκευής καννών, τότε μόνο κατά περίπτωση τα κέντρα των καννών συμπίπτουν με τις τρύπες του επικρουστήρα. Και αυτό είναι μια συνηθισμένη αιτία αφλογιστιών που συναντάμε δυστυχώς καθημερινά. Τα πράγματα γίνονται χειρότερα όταν το φαινόμενο συνδυάζεται με μικρή διάμετρο επικρουστήρα (βελόνας), η οποία προφανώς έχει μικρότερα περιθώρια λάθους και με ελατήρια σπιράλ.
Επισκευαστικές απορίες
Έχω δει πολλές απόπειρες επισκευής από ανίδεους που τροχίζουν την βελόνα σαν καρφί, για να “τρυπάει το καψούλι”. Αυτό είναι ότι πιο ανόητο και επικίνδυνο! Τα αέρια που φεύγουν προς τα πίσω από καψούλι που τυχαίνει να έχει υποστεί διάτρηση- και εφόσον το όπλο δεν κλείνει απόλυτα- μπορούν να τυφλώσουν τον χειριστή του όπλου. Πολλές φορές- εφόσον υπάρχει η απαιτούμενη ισχύς στο κύριο ελατήριο της σφύρας- η θεραπεία είναι το ανάποδο. Δηλαδή, μια βελόνα της μεγαλύτερης δυνατής διαμέτρου, έτσι ώστε να καλύπτει το σφάλμα της “παρακεντρικότητας”. Στα ακριβά όπλα μ μισές φωτιές σφύρα και επικρουστήρας είναι ενσωματωμένα, είναι ένα μασίφ ενιαίο σύνολο. Αν είναι σωστά διαμορφωμένη η σφύρα, δηλαδή είναι από ένα σφυρήλατο κομμάτι, ώστε οι ίνες του μετάλλου να ακολουθούν την φορά της φόρτισης και αν το μέταλλο είναι αρμονικά λιμαρισμένο χωρίς απότομες αλλαγές διατομής, μια τέτοια σφύρα ποτέ δεν θα σπάσει και ποτέ δεν θα παρουσιάσει αφλογιστία. Στην φωτογραφία που συνοδεύει το άρθρο, εικονίζονται δύο σφύρες: Η μία είναι από μία σφύρα όπως αυτή που περιγράφεται παραπάνω, η άλλη σφύρα ένα ανόητο και κακό αντίγραφο της πρώτης από ένα γαλλικό όπλο. Συνήθως αυτές οι βελόνες στραβώνουν γιατί είναι μαλακές, χτυπάνε παράκεντρα και στραβώνουν κι έτσι έχουμε αφλογιστίες. Οι Ισπανοί έδωσαν μια πολύ καλύτερη λύση στο πρόβλημα της μαζικής παραγωγής του όπλου με μισές φωτιές- οι επικρουστήρες είναι ανεξάρτητοι από τις φύρες και τοποθετούνται με δίσκους στη βάση. Το ίδιο σύστημα χρησιμοποιείται και σε ακριβά όπλα με ολόκληρες φωτιές, αλλά για άλλους λόγους.
Πρακτικά συμπεράσματα
Οι αφλογιστίες είναι ασθένεια κατά ένα ποσοστό 99%, των φτηνών βιομηχανοποιημένων όπλων. Είναι και πρόβλημα όπλων που έχουν ελατήρια σπιράλ.
Για αυτούς του λόγους, προτού αγοράσετε ένα όπλο, πλαγιόκαννο ή σούπερποζέ, ζητήστε από τον πωλητή να ρίξει δύο κάλυκες με μόνο καψούλια και δείτε πόσο κεντρικά είναι τα ίχνη των επικρουστήρων. Είναι ένα απλό τεστ που μπορεί να σας γλιτώσει αργότερα από απογοητεύσεις.
Και κάτι τελευταίο: Αν το όπλο που σκοπεύετε να αγοράσετε έχει ελατήρια σπιράλ στις σφύρες (και τα περισσότερα σύγχρονα σουπερποζέ έχουν τέτοια ελατήρια), βεβαιωθείτε ότι υπάρχουν ανταλλακτικά ελατήρια στον αντιπρόσωπο ή εισαγωγέα.
Σημείωση: Οι αφλογιστίες που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο σχετίζονται με δυσλειτουργία του όπλου. Σε μελλοντικό άρθρο θα δούμε τις αφλογιστίες που οφείλονται σε φυσίγγια.
