Εκπαίδευση γουρουνόσκυλων – Ιχνηλασία αίματος
Πρόσφατα είχαμε αναφερθεί στην αναζήτηση των τραυματισμένων αγριόχοιρων, που συχνά συμβαίνει κατά την διεξαγωγή του κυνηγιού. Και για αυτή την διαδικασία επισημαίνουμε, πως η χρήση του σκύλου αποτελεί τον αποτελεσματικότερο και ιδίως τον ασφαλέστερο τρόπο.
Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε εκτενώς σε κάποια ειδικευμένα τεχνικά χαρακτηριστικά, που είναι μείζονος σημασίας για την διεξαγωγή του εγχειρήματος της «αναζήτησης».
Διαχωρισµός των ιχνών
Αρχικά θα αναλύσουμε τα «ίχνη» και τους δύο τύπους εκπομπών που εμφανίζονται στην πρακτική αναζήτηση, καθώς και τη γλώσσα που χρησιμοποιείται στην «ανάκτηση». Κάτι που στη δική μας χώρα έχει προ πολλού παρερμηνευτεί και μεταφράζεται από αρκετούς διαφορετικά απ’ ότι είναι στην πραγματικότητα. Ας εξετάσουμε τη σωστή ορολογία που αναφέρεται διεθνώς, σχετικά με τον διαχωρισμό των ιχνών. Το «ζεστό ίχνος» παράγεται κυρίως από την εκπομπή του σώματος του ζώου και το ίχνος που αφήνει καθώς περπατά, αφήνοντας πολύ πιο έντονη οσμή και έκκριση από το «κρύο ίχνος».
Το «κρύο ίχνος» είναι το σημάδι που αφήνει το ζώο και αναφέρεται μόνο στη μυρωδιά που αφήνουν οι οπλές ή τα «μαξιλάρια» του ποδιού στο έδαφος και είναι συνήθως μία συνθήκη που έχει συμβεί σε παρελθόντα χρόνο. Το ζώο πέρασε από εκεί λίγα λεπτά πριν έως και 60 ώρες, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και το έδαφος. Εξήντα (60) ώρες είναι η μέγιστη διάρκεια που μπορεί να γίνει παρακολούθηση με σκύλους στο κυνήγι και την ανάκτηση χαμένων ατόμων (ανθρώπων). Στη δράση αναζήτησης το «κρύο ίχνος» είναι αυτό που είναι ενδιαφέρον και θέλουμε τη βοήθεια του σκύλου ιχνηλάτη -πέρα από τις έμφυτες ικανότητές του- να εκπαιδεύεται στο να ακολουθεί κυρίως «κρύα» και όχι «ζεστά» ίχνη.
The Matrix of the Trace – Ο πίνακας του ίχνους
Ο εξειδικευμένος όρος στην αναζήτηση τραυματισμένου θηράματος λέγεται «The Matrix of the Trace», δηλαδή…«ο πίνακας του ίχνους» από ένα άθροισμα στοιχείων.
Η αναζήτηση-παρακολούθηση με σκύλο είναι συχνά παρεξηγημένη έννοια και πολλοί πιστεύουν ότι τα κυνηγόσκυλα ή άλλοι σκύλοι παρακολούθησης, χρησιμοποιούν τη μυρωδιά ή την έκκριση του χαμένου αίματος του ζώου, για να το βρουν. Στην πράξη αυτό ωστόσο δεν ισχύει, με παραδείγματα ζώων που δεν χάνουν καθόλου αίμα.
Η πληγή καλύπτεται αμέσως με λίπος ή δέρμα (ειδικά σε ζώα που τρέχουν) και κατά συνέπεια δεν αφήνουν αίμα. Ένα άλλο παράδειγμα είναι τα ζώα που χτυπήθηκαν από αυτοκίνητα και τα οποία βρίσκονται με τη βοήθεια σκύλων ιχνηλατών χωρίς να αφήνουν πίσω αίμα, έχοντας στην ουσία εσωτερική αιμορραγία.
Οι ειδικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι ένας σκύλος – ιχνηλάτης δεν ακολουθεί μόνο την απελευθέρωση μυρωδιάς των θηραμάτων ή του αίματος, αλλά ακολουθεί επίσης έναν συνδυασμό παραγόντων και οσμών που συνθέτουν «τον πίνακα του ίχνους».
Ο πίνακας του ίχνους είναι ένα μοναδικό αποτύπωμα που δημιουργείται από το τραυματισμένο ζώο και δύο ίχνη ζώων του ίδιου είδους έχουν διαφορετικές μυρωδιές/εκπομπές μεταξύ τους. Το κάθε ζώο αφήνει μία συγκεκριμένη οσμή, ανάλογα με τη φυσική του κατάσταση, το φύλο, την ηλικία και την ποσότητα της αδρεναλίνης στο σώμα.
Ένα ζώο που δεν είναι τραυματισμένο και είναι χαλαρό δεν θα αφήσει σημάδι, ακόμα κι αν έχει το ίδιο βάρος, φύλο και ηλικία. Η έκκριση που αφήνει το ζώο αποτελείται από λίπη, τρίχες, αδρεναλίνη από τους αδένες, αίμα εάν υπάρχει, σάλιο σε συνδυασμό με την υποβάθμιση του εδάφους (υποβάθμιση εννοούμε τη διαδικασία με την οποία το έδαφος χάνει ορισμένα χαρακτηριστικά και γίνεται όλο και λιγότερο κατάλληλο για συγκεκριμένους σκοπούς), συν της βλάστησης όπου το ζώο διανύει. Όλα αυτά τα στοιχεία σχηματίζουν το «Trace Matrix – Πίνακα του ίχνους».
Εκπαίδευση σκύλου για αναζήτηση
Κάθε ζώο έχει μία συγκεκριμένη μυρωδιά και εκπομπή, γι’ αυτό κατά την εκπαίδευση συνιστάται σε σκύλους που εκπαιδεύονται σε αυτό το εγχείρημα να φτιάχνεται ένα τεχνητό ίχνος, όπου θα χρησιμοποιούνται τα ίδια στοιχεία από το ίδιο ζώο. Δηλαδή δέρμα, πόδια με οπλές και αίμα για να μην παραπλανηθεί ο σκύλος όταν οδηγηθεί στο σημείο βολής κατά τις πραγματικές συνθήκες κυνηγίου και αρχίζει να «αποτυπώνει» τον πίνακα οσμής.
Όταν ο σκύλος φτάσει στο τέρμα της τεχνητής διαδρομής και μυρίζει τις απελευθερώσεις αυτών των σωματιδίων στον περιβάλλοντα χώρο, αποθηκεύει τα συγκεκριμένα στοιχεία του ίχνους και απομνημονεύει το «matrix».
Ωστόσο, προκειμένου να έχουμε έναν «πίνακα» όσο το δυνατόν πιο κοντά στις πραγματικές συνθήκες, όταν φτιάχνουμε τεχνητές συνθήκες για εκπαίδευση, είναι ιδανικό να χρησιμοποιούμε όπως είπαμε παραπάνω στοιχεία από το ίδιο ζώο για να έχουμε την πιο ακριβή εκπομπή σωματιδίων.
Εάν δεν υπάρχουν στοιχεία του ίδιου ζώου, δηλαδή διαθέσιμες οπλές ή δέρμα αίματος τότε τα στοιχεία θα πρέπει να είναι του ίδιου είδους, δηλαδή για παράδειγμα να μην χρησιμοποιείτε πόδια αγριόχοιρου, αίμα λαγού και στο τέλος να βάλετε δέρμα αλεπούς (λέω τώρα…). Διότι αυτό θα παραπλανήσει το σκύλο και θα έχει προβλήματα στις πραγματικές συνθήκες κυνηγίου.
Όταν ο σκύλος μεταφερθεί στο σημείο βολής, θα πρέπει να αφεθεί αρκετός χρόνος για να απομνημονεύσει τον «πίνακα». Το άθροισμα των απαιτούμενων στοιχείων. Υπάρχουν σκύλοι που απομνημονεύουν το «matrix» πιο γρήγορα και άλλοι σκύλοι πιο αργά.
Ο σκύλος θα πρέπει να ακολουθήσει από μόνος του δίχως να πιεστεί από τον χειριστή. Παρόλο που το matrix (ο πίνακας) είναι μοναδικό, υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ αυτών και ενός σκύλου με πλούσια εμπειρία, που θα θυμάται και θα ακολουθήσει ένα ίχνος πολύ πιο εύκολα από έναν σκύλο με λιγότερη εμπειρία.
Τα ίχνη ωστόσο διατηρούν συγκεκριμένες εκπομπές και οσμές ανάλογα με τις ατμοσφαιρικές συνθήκες και την εξωτερική θερμοκρασία, επομένως ένα ίχνος σε ξηρό αμμώδες έδαφος στον ήλιο, θα χάσει τις εκπομπές πολύ πιο γρήγορα από ένα ίχνος σε υγρό έδαφος στη σκιά, αλλά «ο πίνακας του ίχνους» θα παραμείνει ο ίδιος ακόμη και αν οι εκπομπές είναι εντονότερες ή πιο αδύναμες.
Ο όρος Anschuss (σηµείο -πρώτης- βολής)
Είναι ένας όρος στα γερμανικά και έχει χρησιμοποιηθεί σε άλλες γλώσσες από σκύλους – οδηγούς στην Ιταλία, την Γαλλία και άλλες χώρες με μακρά παράδοση στη χρήση σκύλων αναζήτησης. Το Άνσας (Anschuss) είναι το μέρος όπου βρισκόταν το ζώο όταν πυροβόλησε ο κυνηγός και είναι ένα πολύ σημαντικό σημείο για να ξεκινήσουμε να ψάχνουμε για αυτό, αλλά και που μπορεί να μας δώσει στοιχεία για το πού ακριβώς χτύπησε η βολίδα.
Έτσι, είναι πολύ σημαντικό για τον κυνηγό να θυμάται το μέρος όπου βρισκόταν το ζώο και εάν είναι και με έναν συγκυνηγό, εκείνος μπορεί να βοηθήσει στο να θυμηθεί το μέρος και να σημαδέψει το ακριβές σημείο.
Στο «άνσας» (σημείο πρώτης βολής) τα ίχνη του χτυπημένου ζώου, ορατά ή όχι με το ανθρώπινο μάτι, είναι πιο έντονα από αυτά που ακολουθούν στα αμέσως επόμενα λίγα μέτρα. Συνήθως τα ίχνη των οπλών ή των πελμάτων του ζώου «αποτυπώνονται» πιο βαθιά και το έδαφος είναι πιο «ανακατωμένο».
Επιπλέον, η αδρεναλίνη που απελευθερώνεται από το σώμα του σε κλάσματα του δευτερολέπτου μετά τον πυροβολισμό, σηματοδοτεί το πιο «έντονο» σημείο. Στο σημείο εκείνο μπορεί να εντοπίσουμε σημάδια από πτώση τριχών ή και οστών, λίπους ή αίματος. Ωστόσο δεν υπάρχει πάντα αίμα στο «σημείο της πρώτης βολής» καθώς εξαρτάται από το πού χτύπησε η τουφεκιά.
Το ζώο στο επίμαχο σημείο συνήθως πέφτει, «παλεύει» για λίγα δευτερόλεπτα και μετά σηκώνεται και φεύγει. Γι’ αυτό το μέρος που έμεινε για λίγο κάτω το ζώο είναι πολύ σημαντικό, ακόμα κι αν ο κυνηγός δεν δει τα σημάδια που αφήνονται. Η… λεπτή μύτη του σκύλου θα βρει τις μικρές εκείνες ενδείξεις και θα σχηματίσει τoν «πυρήνα» της οσμής, ένα μοναδικό αποτύπωμα για κάθε ίχνος και ζώο.
Εντούτοις, για να εκπαιδεύσουμε έναν σκύλο για ένα τέτοιο ή οποιοδήποτε άλλο εγχείρημα, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε το πώς επικοινωνούν οι σκύλοι μεταξύ τους και μετά με τους ανθρώπους.
