Η αναπνευστική δυσχέρεια είναι ένα συχνό σύμπτωμα στην κλινική πράξη, το οποίο έχει σοβαρές επιπτώσεις τόσο στην υγεία του σκύλου όσο και στην εργασιακή του απόδοση…

Η σημασία της αναπνοής για τη ζωή είναι περίπου αυτονόητη. Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί αναπνέουν με κάποιον τρόπo για να απορροφήσουν οξυγόνο από το περιβάλλον τους και να αποβάλλουν διοξείδιο του άνθρακα. Ο υγιής σκύλος που βρίσκεται σε ηρεμία, αναπνέει από τη μύτη, με ήρεμο χαλαρό τρόπο. Αν τον παρατηρήσετε προσεκτικά θα δείτε τις ομαλές αναπνευστικές κινήσεις του θώρακα. Μόνο αν βάλετε το αυτί σας κοντά στα ρουθούνια μπορεί να ακούσετε -με δυσκολία- τον ελαφρύ ήχο του αέρα. Τις ζεστές μέρες ή μετά την επίδραση κάποιου στρες ή μετά από έντονη σωματική άσκηση, μπορεί ο υγιής σκύλος να εμφανίσει το φαινόμενο της ταχύπνοιας-πολύπνοιας, κατά το οποίο αναπνέει με το στόμα, πολύ γρήγορα, σαν λαχανιασμένος, η δίοδος του αέρα ακούγεται καθαρά,  οι κινήσεις του θώρακα έχουν μεγαλύτερο εύρος και συχνά στην αναπνευστική κίνηση συμμετέχει και η κοιλιά (με συσπάσεις). Δεν πρόκειται για παθολογικό φαινόμενο, αλλά για μια παροδική προσαρμογή της αναπνοής σε ειδικές συνθήκες του περιβάλλοντος. Όταν μιλάμε για δύσπνοια αναφερόμαστε σε δυσκολία στην αναπνοή. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει πως στο αναπνευστικό σύστημα υπάρχουν αλλοιώσεις τέτοιες που καθιστούν την αναπνοή δυσχερή. Στην  τυπική εικόνα της δύσπνοιας, τα ρουθούνια του σκύλου είναι σε διαστολή, οι κινήσεις του θώρακα (ανάλογα με το αίτιο και την εντόπισή του) μπορεί να είναι πολύ ευρύτερες του φυσιολογικού ή σχεδόν ανεπαίσθητες (οπότε στην περίπτωση αυτή η αναπνοή γίνεται με έντονες συσπάσεις της κοιλιάς), η δίοδος του αέρα συχνά είναι θορυβώδης, ενώ η όρεξη για τροφή καθώς και η διάθεση του ζώου για κίνηση είναι αισθητά μειωμένες. Η δύσπνοια μπορεί να ταξινομηθεί είτε σε εισπνευστική δύσπνοια, είτε σε εκπνευστική δύσπνοια, είτε σε μικτή δύσπνοια, ανάλογα αν αφορά την εισπνοή, την εκπνοή ή ολόκληρη την αναπνευστική κίνηση. Χωρίς να μπούμε σε κουραστικές λεπτομέρειες, τα συνηθέστερα αίτια δύσπνοιας είναι τα εξής:

– Ρινίτιδες: Οι ρινίτιδες είναι φλεγμονές της μύτης και για την ακρίβεια του εσωτερικού της. Μπορεί να οφείλονται σε ιώσεις, σε μικρόβια ή σε μύκητες. Υπάρχουν και οι αλλεργικές ρινίτιδες, οι οποίες έχουν κατά κανόνα εποχιακό χαρακτήρα, διότι οφείλονται κατά κανόνα σε κάποιον αλλεργιογόνο παράγοντα που αιωρείται στην ατμόσφαιρα και συνήθως είναι φυτικής προέλευσης. Σπανιότερες είναι οι νεοπλασίες του ρινικού βλεννογόνου, καθώς και οι αλλοιώσεις των οστών του προσώπου που προκαλούν στένωση των ρινικών κοιλοτήτων. Σε κάθε περίπτωση η παρουσία ρινικού εκκρίματος στην ρινική κοιλότητα, όποια και αν είναι η προέλευσή του, προκαλεί έμφραξη και δυσκολία στην δίοδο του αέρα.

– Ασθένειες του φάρυγγα και του λάρυγγα:  Αποστήματα, νεοπλασίες και ξένα σώματα στον φάρυγγα προκαλούν βήχα, ερεθισμό και δύσπνοια. Το ίδιο αποτέλεσμα έχουν και οι λαρυγγίτιδες, καθώς και οι διαταραχές της δομής του λάρυγγα από έντονο βίαιο τράβηγμα του περιλαίμιου (κολάρο). 

– Παθήσεις της τραχείας: Εκτός από τα ξένα σώματα, τις φλεγμονές που οφείλονται σε μικροοργανισμούς και τις (σπάνιες) νεοπλασίες, η τραχεία μπορεί να παρουσιάσει μια κατάσταση γνωστή ως collapsus της τραχείας κατά την οποία η ανατομική δομή της αποδιοργανώνεται.

– Παθήσεις των βρόγχων: Η βρογχίτιδα συνήθως μπορεί να οφείλεται σε μικροοργανισμούς ή μπορεί να είναι αλλεργικής αιτιολογίας .

– Ασθένειες των πνευμόνων: Οι πνεύμονες είναι το «κέντρο» της αναπνοής με την έννοια ότι εκεί γίνεται η ανταλλαγή των αερίων: απορροφάται το οξυγόνο και αποβάλλεται το διοξείδιο του άνθρακα. Οι πνευμονίες, οι νεοπλασίες, το οίδημα (και γενικότερα οποιαδήποτε αλλοίωση) εμποδίζουν την φυσιολογική αυτή ανταλλαγή και προκαλούν δύσπνοια.

– Αλλοιώσεις του πλευρικού χώρου: Οι πλευρίτιδες καθώς και τα τραύματα του θώρακα προκαλούν σοβαρή δύσπνοια.

– Εξωαναπνευστικά αίτια: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται αίτια που δεν έχουν άμεση σχέση με το αναπνευστικό σύστημα και όμως εμμέσως το επηρεάζουν ώστε να προκαλείται δύσπνοια. Νοσήματα όπως η αναιμία ή ορισμένες νευρολογικές παθήσεις ή κάποιες καρδιακές παθήσεις είναι τυπικά παραδείγματα. Ακόμα σε καταστάσεις όπως ο διογκωμένος στόμαχος, το διογκωμένο ήπαρ (συκώτι), η διόγκωση της μήτρας κατά την εγκυμοσύνη ασκείται αυξημένη πίεση στο διάφραγμα και προκαλείται δύσπνοια.

Στα παραπάνω αίτια δύσπνοιας σημαντική επίδραση έχουν οι συνθήκες διαβίωσης του ζώου, όπως π.χ. η διατροφή, το κατάλυμα, ο συνωστισμός με άλλα ζώα κ.λπ. Αυτό που πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι, ότι η δύσπνοια μπορεί να είναι σημείο μιας πολύ σοβαρής διαταραχής. Η επιπόλαιη χορήγηση αντιβιοτικών και η αντιμετώπισή της ως «κρυολόγημα» ίσως σκοτώσουν τον σκύλο.