Κυνηγάνε ο ένας τον άλλον, παίζουν σαν παιδάκια, μπορείς ακόμα ν’ ακούσεις και τους ερωτικούς ήχους των λαγών τούτες τις μέρες, υπό το σεληνόφως.
Πάνω στ’ Άγραφα, ο Θύμιος ο Πατουνάκος έχει να διηγηθεί πολλές εικόνες με λαγούς υπό την μέθη της άνοιξης.
– «Τους έχω δει στο σεληνόφως να χορεύουν δύο και τρεις μαζί.. Προσπάθησα να τους φωτογραφίσω. Αλλά μάταια. Πολλές φορές πάνω στα χειμωνιάτικα κυνήγια θυμάμαι τις ανοιξιάτικες εικόνες και κατεβάζω το τουφέκι…». Γενικά σε κάποιους ανθρώπους επικρατεί η αντίληψη ότι ο λαγός είναι βλάκας και δειλός. Η πρώτη ματιά στην όψη του τον κατατάσσει στους μικρόμυαλους του ζωικού βασιλείου, είναι αλήθεια, επίσης ότι πολλές από τις πράξεις και ενέργειές του δεν μπορούν να του αποδώσουν τον τίτλο του έξυπνου ζώου, όμως…
Ευφυής και πονηρός
Όμως όσοι τον έχουν κυνηγήσει και τον έχουν μελετήσει του αναγνωρίζουν ευστροφία και πονηριά. Ο τρόπος που αποκρύπτει τα ίχνη του είναι μοναδικός και δεν μπορεί να μην τον χαρακτηρίσεις τουλάχιστον έξυπνο.
Επίσης ο τρόπος που προφυλάσσεται και παρακολουθεί τον εχθρό του, ο τρόπος και η στιγμή που αποκαλύπτεται και ξεπετάγεται προδίδουν ευφυές και πονηρό ζώο. Ασφαλώς κριτήριο για την εξυπνάδα και την πονηριά ενός θηράματος δεν θα πρέπει να αποτελέσει η πείρα και η εξυπνάδα του κυνηγού, όπως και η αποτελεσματικότητα του όπλου του…
Για την δραματική μείωση των περδικών, πεδινών και ορεινών καθώς και των αγριόχοιρων, και για την «εξαφάνιση» του ζαρκαδιού, διάβαζαν οι κυνηγοί στον ειδικό Τύπο, τις 10ετίες του 1960, ΄70 και ΄80. Εντύπωση, λοιπόν, προκαλεί το γεγονός, ότι στις αναφορές της συγκεκριμένης 30ετίας, απουσιάσει ο λαγός. Γιατί; Διότι ο πληθυσμός του λαγού ποτέ δεν μειώθηκε και ουδέποτε η φωτογραφία του τοποθετήθηκε στα είδη προς εξαφάνιση.
Το… ξεσκόνισμα της ιστορίας που καταπλήσσει
Η αναδρομή – ένα μικρό… ξεσκόνισμα στα γρήγορα – στην ελληνική πανίδα, από την αρχαιότητα μέχρι τα πρώτα χρόνια του 19ου αιώνα, καταπλήσσει! Ο Ηρόδοτος γράφει πως οι καμήλες του Ξέρξη, τον 5ο αιώνα π.Χ. κατασπαράχτηκαν από λιοντάρια στην περιοχή της Μακεδονίας!
Λιοντάρια πια στα Σπάτα, στο Αττικό ζωολογικό πάρκο…
Ο Παυσανίας περιγράφει ότι είδε αρκούδες και αγριογούρουνα στην Πάρνηθα στον 2ο αιώνα μ.Χ. Τα αγριογούρουνα επιστρέφουν και έχουν εμφανιστεί και στην Πάρνηθα ξανά. Οι αρκούδες, κοντά είναι, έπονται τον λύκων που εδώ και κάποια χρόνια βρίσκονται στο βουνό.. Περιηγητής καταγράφει στο Πόρτο Ράφτη του 1675 αρκούδες και αγριόχοιρους. Να ΄ταν πιωμένος με το διαλεχτό κρασί των Μεσογείων; Σίγουρα όχι. Επίσης περιηγητές περιγράφουν πως είδαν ελάφια στη Λέσβο κατά τον 17ο αιώνα και αφθονία λύκων και ζαρκαδιών στην Πάρνηθα του 18ο αιώνα. Και στον 19αιώνα; Αγριογούρουνα στον Ταΰγετο, λύκοι στην Τρίπολη, ελάφια στον Πόρο (!), λύγκες, ελάφια και αρκούδες στα βουνά της Αττικής!
Προικισμένος από τη φύση
Για λαγούς, ούτε λέξη, γιατί; Γιατί οι λαγοί ήταν και είναι δεδομένοι! Ο Επιθεωρητής Δασών και άριστος γνώστης της ελληνικής πανίδας, Π.Ι. Ζέρβας στο βιβλίο του Θηρευτική, έκδοσης του 1927, γράφει:
– «Ο λαγός θα είχε την ίδια τύχη με εκείνη των άλλων θηλαστικών, αν η φύση δεν τον προίκιζε με την εξαιρετική ιδιότητα, την πολυτοκία». Και πραγματικά, η πολυτοκία και η εξυπνάδα του μικρού θηλαστικού, το καθιστούν διαρκώς παρών από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας.
Ο λαγός δεν έχει μονάχα τον κυνηγό εχθρό του, όλα τα είδη του ζωικού βασιλείου τον επιβουλεύονται.
– «Ακόμη και αυτά ακόμη τα κουνούπια και τα τσιμπούρια γνωρίζουν το μυστικό του εύγευστου κρέατός του και τον καταδιώκουν απηνέστατα για να απομυζούν το αίμα του», γράφει ο Ζέρβας. Για να προφυλαχθεί από τους εχθρούς του ο λαγός « όταν τρώγει, αλλού είναι τα μάτια του και αλλού το στόμα του» όπως χαρακτηριστικά περιγράφει ο συγγραφέας Στέφανος Γρανίτσας.
Ζει με τον τρόμο
Ο λαγός ζει σε έναν συνεχή τρόμο. Κοιμάται με τα μάτια ανοιχτά, λένε όσοι τον κυνηγούν, δημιουργώντας ένα μύθο που όμως διόλου δεν ευσταθεί. Λαγοί που βρίσκονται σε αιχμαλωσία παρατηρούνται να κοιμούνται ήσυχοι με κλειστά τα μάτια. Καταλαβαίνουν τις συνθήκες ασφάλειας και… κλείνει το μάτι τους.
Επίσης ως έξυπνο άφοβο και πονηρό ζώο, παρά του αντιθέτου τις υπερβολές που το χαρακτηρίζουν κουτό και δειλό, την άνοιξη νιώθει τον οίστρο να το κυριεύει και την ασφάλεια της εποχής να το προστατεύει.
Προσπαθεί να απολαύσει τη ζωή με κάθε τρόπο. Πηδάει, κυλιέται, ορθώνεται στα δυο πόδια του και γενικά η όψη και η συμπεριφορά του παρουσιάζει εικόνα μεθυσμένου.
– «Φεύγει εκείνο το σφίξιμο, εκείνη η αγωνία που τον κυριεύει και συμπεριφέρεται σαν τον έφηβο που πάει για πρώτη φορά εκδρομή δίχως τους δικούς του… Ένα μεθυσμένο κορίτσι θυμίζει. Έχω δει νύχτα λαγούς να χοροπηδάνε και να παίζουν σαν παιδιά. Η άνοιξη τους ζαλίζει με ένα βαρύ, ακαταμάχητο ερωτικό άρωμα.», λέει με ποιητική διάθεση ένας παλαίμαχος κυνηγός.
Ένα φτου και μία μούντζα στα σκυλιά
Ο Κώστας ο Μούτσελος, δεινός κυνηγός λαγού και αγριόχοιρου στην περιοχή των ευρυτανικών βουνών, περιγράφει την πονηριά του «αφτιά» κατά τη διάρκεια μια δίωξης από τα σκυλιά του:
– «Τον είχαν φθάσει μια ανάσα, το καταλάβαινα από τα γαυγίσματα των σκυλιών και τον τρόπο των κινήσεών τους. Δύο ώρες πολεμούσαν τα σκυλιά να τον ξετρυπώσουν από την κρυψώνα του και δύο ώρες τα παίδευε. Τέλος εκεί που νομίζαμε κι εγώ και τα λαγωνικά πως τον είχαμε στο χέρι, όλα άλλαξαν. Να φανταστείτε είχα σχεδόν επωμίσει το όπλο και το δάχτυλο χάιδευε τη σκανδάλη. Ο λαγός, άφαντος! Τα σκυλιά νευρικά, είχαν κολλήσει τις μύτες στο παγωμένο χώμα και έψαχναν με πάθος και αγωνία. Κι όμως ο λαγός δεν φαινόταν πουθενά. Είχε ανοίξει η γη και τον είχε καταπιεί. Όλο αυτό κράτησε κάμποση ώρα. Τα σκυλιά δεν έκαναν πίσω κι εγώ απορούσα, τι να έγινε ο λαγός, αφού είχα εμπιστοσύνη στα «εργαλεία» μου, που ποτέ δεν με είχαν προδώσει. Όταν πια άρχισαν αν απογοητεύομαι και τα σκυλιά να κουράζονται είδα με την άκρη του ματιού μου πάνω σε ένα κορμό κομμένο, αρκετά ψηλό, πίσω από τα σπασμένα κλαδιά και τα πριονίδια τα αφτιά του λαγού να κινούνται προσεκτικά, συλλέγοντας ήχους και κινήσεις. Τι είχε κάνει; Πήδηξε πάνω από ένα μέτρο μακριά από τα πατήματά του και σκαρφάλωσε στον κομμένο κορμό. Τα σκυλιά έχασαν το ντορό κι αυτός μας… γλεντούσε. Να σου πως την αλήθεια; Δεν τον τουφέκισα! Ήταν πιο ξύπνιος από μένα και τα σκυλιά μου, είπα, χαλάλι σου μάγκα!».
Συνήθως οι ιστορίες με τους λαγούς στον κυνηγότοπο τελειώνουν με τον «αφτιά» να φωτογραφίζεται πλάι στα λαγόσκυλα και στον καμαρωτό κυνηγό που τον «νίκησε». Πολλές φορές όμως οι ιστορίες με τους λαγούς στον κυνηγότοπο τελειώνουν με ένα «φτου» και μια μούντζα στα σκυλιά που τους ξεγέλασε, για να χαθεί στα βάθη της Ιστορίας!
