Κυνηγώντας για χρόνια στα μέρη της Μεσσηνιακής και Λακωνικής Μάνης, ένας «παλιός» είχε καταγράψει ενδιαφέροντα στοιχεία για τα περάσματα του Σεπτέμβρη σε αυτά τα νοτιότερα μέρη της στεριανής Ελλάδας…
Υποθέτω ότι πολλοί από τους σημερινούς αναγνώστες θα θυμούνται τον Δημήτρη Παπαδέα από τα μέρη της Μεσσηνίας, γιατί ήταν μία υπογραφή πολύ συχνή στον κυνηγετικό τύπο των δεκαετιών του 1980 και του 1990.
Παρατηρητικός, εύστοχος, ευρυμαθής και κυνηγός με ανησυχίες και ορθό λόγο, ο Δ.Παπαδέας δεν βρίσκεται ανάμεσά μας τώρα πια, αλλά πολλά από όσα είχε γράψει αποτελούν πολύτιμες και επίκαιρες παρακαταθήκες…
Κυνηγώντας για χρόνια στα μέρη της Μεσσηνιακής και Λακωνικής Μάνης, ο εκλιπών είχε καταγράψει ενδιαφέροντα στοιχεία για την αποδημία και τα περάσματα των τρυγονιών και των ορτυκιών, σε αυτά τα νοτιότερα μέρη της στεριανής Ελλάδας.
Και ημέρες που διανύουμε, καλό είναι να θυμάται κανείς το… ημερολόγιο περασμάτων του Δ. Παπαδέα, όπως το είχε συντάξει ένας άνθρωπος που ήξερε και να κοιτάζει, και να παρατηρεί, και να εξάγει συμπεράσματα!
«Παρακολουθώ τα περάσματα τρυγονιών και ορτυκιών εδώ και 40 χρόνια (ίσως και περισσότερα), και έφτιαξα ένα στατιστικό πίνακα…
Μελετώντας τον πίνακα αυτό, παρατήρησα πως δεν είχε σημειωθεί κανένα αξιόλογο πέρασμα με χασοφεγγαριά (Νέα Σελήνη)!
Τα περισσότερα περάσματα εντοπίζονταν μετά την Πανσέληνο, γύρω στο τελευταίο τέταρτο (σελήνη 20-22 ημερών) για τα ορτύκια. Οι παρατηρήσεις άλλοτε επαληθεύονταν, άλλοτε όχι, γιατί υπάρχει και ο παράγων καιρός. Τα πουλιά δεν ταξιδεύουν κόντρα στον άνεμο…
Υπήρξε χρονιά που προγραμμάτισα «εκστρατεία» στη Μάνη, κάνοντας όνειρα για πλούσια «τσάντα». Στις 13 του Σεπτέμβρη έφτασα στο Γερολιμένα και βάλθηκα να μαζέψω πληροφορίες. Έπιασα κουβέντα με δυο ντόπιους κυνηγούς…
– « Πέρασε τίποτα;»
Αντιφατικές οι απαντήσεις. Ο ένας, ο περισσότερο ηλικιωμένος, υποστήριζε ότι το προηγούμενο απόγευμα είχε εντοπίσει πολλά πουλιά, αλλά σε μεγάλο ύψος.
– «Δεν βλέπεις καλά μπάρμπα» – του αντέτεινε ο άλλος – «κάργιες ήταν»!
Ο καιρός από μαΐστρος μέχρι γρεγοτραμουντάνα ανακατεμένος, ο αέρας ισχυρός 6-7 μποφόρ, έκανε την παραμονή μας στην παραλία προβληματική. Όμως, φούσκωνε τις ελπίδες μας, γιατί και η στατιστική και ο καιρός σηματοδοτούσαν προϋποθέσεις για μεγάλο πέρασμα. Αμ δε!! Από τις πεντέμισι τα ξημερώματα ήμουν στο επιλεγμένο καρτέρι μου…
Η πρώτη τουφεκιά έπεσε εφτά παρά κάτι. Κακό σημάδι, γιατί ο τόπος είχε πήξει από κυνηγούς από τα άγρια χαράματα.
Από πουλιά τίποτα, ενώ αντίθετα κυνηγοί και σκύλοι «ων ουκ εστί αριθμός».
Κατά τις οκτώμισι, μην έχοντας τίποτα να κάνω, βάλθηκα να παρατηρώ το απέναντι βουνό («Προφήτης Ηλίας, υψόμετρο 677 μέτρα κατά το χάρτη της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού).
Εγώ ήμουν στην Οχιά και εκεί που παρατηρούσα το βουνό με τα κιάλια, βλέπω… τρυγόνια! Πολλά πουλιά σε ύψος 500-600 μέτρων, που με γυμνό μάτι δεν ήταν ορατά. Τα πουλιά πετούσαν ανάμεσα στο βουνό και την Οχιά που βρισκόμουν, ενώ κατόπιν έβαλαν μπροστά τον ήλιο που μόλις είχε ανατείλει και τα έχασα.
Παρά τις προσπάθειές μου, δεν τα ξαναεντόπισα. Το φεγγάρι εκείνη την ημέρα ήταν 17 ημερών, ο καιρός ξαστεριά και φώτιζε σαν ημέρα.
Λεπτομέρεια: το φεγγάρι είχε ανατείλει πριν τις δέκα το βράδυ και έδυσε μετά την ανατολή του ήλιου, γύρω στις εννιά το πρωί. Δηλαδή, ήταν μια φωτισμένη νύχτα, με ένα ούριο αέρα που ταξίδεψε τα πουλιά. Το μπουλούκι που εντόπισα, ίσως, ήταν η οπισθοφυλακή.
Συμπέρασμα: όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές και τα πουλιά ξεκούραστα, δεν διστάζουν να συνεχίσουν χωρίς να «πιάσουν» στη Μάνη, το Βασιλίτσι ή αλλού. Το ένστικτο της φυγής τα σπρώχνει να περάσουν το πέλαγος που τα χωρίζει από την Αφρική!
Αυτά που μένουν και καταλήγουν στην «τσάντα» του κυνηγού, είναι αυτά που η ίδια η φύση ξεδιαλέγει «θυσία» στον αδυσώπητο νόμο της φυσικής επιλογής…
Τα περασματιάρικα πουλιά προσγειώνονται όταν ο καιρός ξαφνικά αλλάξει, όταν κουραστούν, ή όταν κάποια στοιχεία του ταξιδιού μεταβληθούν.
Έχω τη γνώμη, όμως, ότι, εάν το φεγγαράκι το λαμπρό είχε βασιλέψει στις 3-4 μετά τα μεσάνυχτα, τα τρυγόνια θα έμεναν. Εάν είχαν ξεκινήσει από πολύ μακριά και ήταν κουρασμένα, πάλι θα έμεναν.
Συζήτησα τους προβληματισμούς μου με άλλους κυνηγούς και μου επιβεβαίωσαν περιπτώσεις που, ενώ τη νύχτα είχαν επισημάνει καλό πέρασμα, το ξημέρωμα δεν υπήρχε «ούτε φτερό»!
Η ελπίδα, όμως, εκλείπει πάντα τελευταία…
