H ανάκρουση του όπλου είναι η βίαιη αντίδραση του όπλου που συχνά καταπονεί το σώμα μας.
Η ανάκρουση είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κυνηγοί και παίζει σπουδαίο ρόλο στην επιλογή του όπλου και των φυσιγγίων που χρησιμοποιούμε.
Πολλοί πιστεύουν, ότι για την ισχυρή ανάκρουση στις περισσότερες περιπτώσεις, ευθύνεται το όπλο ή τα φυσίγγια, όμως αυτοί οι δύο παράγοντες που επηρεάζουν την αντίδραση που δέχεται το σώμα μας, έχουν πολλές παραμέτρους που χρειάζονται εξήγηση για να λυθεί το πρόβλημα. Οι κατασκευαστές όπλων και φυσιγγίων ερευνούν συνεχώς και προσπαθούν να δώσουν λύσεις σε αυτό το πρόβλημα, όμως κάθε κυνηγός έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες και πρέπει μόνος του να εντρυφήσει σε αυτές τις παραμέτρους για να απολαμβάνει το κυνήγι χωρίς προβλήματα.
Τι είναι το λάκτισµα;
Ο όρος λάκτισμα, επικράτησε εδώ και πολλές δεκαετίες, όταν τα υποζύγια ήταν τα ζωντανά εργαλεία της υπαίθρου. Τα άλογα, τα μουλάρια και τα γαϊδουράκια, υπήρχαν σε κάθε σπίτι της επαρχίας και όποτε τα ενοχλούσε κάποιος, τον κλωτσούσαν με τα πίσω πόδια με μεγάλη δύναμη.
Η κλωτσιά αυτή ήταν τόσο δυνατή και επώδυνη, που μπορούσε να σε στείλει στο νοσοκομείο ή ακόμη και στον άλλο κόσμο. Οσάκις λοιπόν οι κυνηγοί δέχονταν χτύπημα από το όπλο, το παρομοίαζαν με την κλωτσιά του γαϊδάρου, έτσι που ταυτίστηκε ο όρος στην κυνηγετική γλώσσα. Το λάκτισμα είναι η αντίδραση του όπλου κατά την εκπυρσοκρότηση. Η αντίδραση αυτή είναι κινητική ενέργεια, η οποία παράγεται στην κάννη και τείνει να μεταφέρει το κέντρο βάρους του όπλου προς τα πίσω.
Επειδή πίσω όμως από το όπλο βρίσκεται το σώμα μας, δεχόμαστε όλη αυτή την ενέργεια με μεγάλη ταχύτητα (βίαια) σε βαθμό που πολλές φορές γίνεται πολύ δυσάρεστη. Η ένταση του λακτίσματος, οφείλεται στην αντίσταση που αντιμετωπίζει η βολή, καθώς κινείται προς την έξοδο της κάννης. Ο πρώτος κανόνας για τον περιορισμό της έντασης του λακτίσματος είναι το βάρος του όπλου. Όσο πιο βαρύ είναι ένα όπλο, τόσο μεγαλύτερο μέρος της αντίδρασης απορροφά, με αποτέλεσμα να παράγει μικρότερο λάκτισμα.
Το είδος του όπλου
Ένα μονόκαννο κατά κανόνα έχει μεγαλύτερο λάκτισμα από τα άλλα όπλα, κυρίως επειδή έχει μικρό βάρος. Μεγάλο λάκτισμα έχουν και τα δίκαννα που έχουν πολύ μικρό βάρος. Μπορεί να είναι ευχάριστο να κρατάμε ένα ελαφρύ όπλο, όμως αν το συνδυάσουμε με ισχυρές γομώσεις, τότε ο πυροβολισμός γίνεται δυσάρεστη εμπειρία.
Με βάση τα σημερινά δεδομένα, ένα όπλο γενικής χρήσης, καλό είναι να ζυγίζει περίπου 3.000 γραμμάρια και οι γομώσεις που χρησιμοποιούμε (σε ότι αφορά τα σκάγια), να μην υπερβαίνουν τα 34 γραμμάρια. Βέβαια, αυτά είναι ο γενικός κανόνας, διότι υπάρχουν όπλα που αποσβαίνουν μεγάλο μέρος της ανάκρουσης όπως θα δούμε πιο κάτω, όπως και φυσίγγια που παράγουν χαμηλή πίεση και προκαλούν μικρή αντίσταση έστω κι αν περιέχουν περισσότερα σκάγια.
Ο παλιός κανόνας που έλεγε ότι το βάρος του όπλου με σταθερά κλειδιά (δίκαννα, μονόκαννα κ.λπ.) δεν πρέπει να είναι λιγότερο από 96 φορές το βάρος της γόμωσης των σκαγιών, σήμερα τείνει να ξεπεραστεί, δεδομένου ότι τα σύγχρονα όπλα, έχουν εξελιγμένο σχεδιασμό και προδιαγραφές που επιτρέπουν τη χρήση ισχυρότερων γομώσεων.
Οι χειροκίνητες καραμπίνες, ακολουθούν τη συμπεριφορά των δίκαννων, σε αντίθεση με τις αυτογεμείς, οι οποίες απορροφούν μεγάλο μέρος της ανάκρουσης, ιδιαίτερα αν λειτουργούν με αέρια.
Οι επιπτώσεις
Οι μώλωπες στον ώμο, στο μπράτσο ή στο ζυγωματικό, είναι ενδείξεις ισχυρού λακτίσματος, όπως και ο πονοκέφαλος. Βέβαια σε ορισμένες περιπτώσεις ο πονοκέφαλος μπορεί να προκληθεί (ιδιαίτερα στις καραμπίνες), και από τις αναθυμιάσεις του νίτρου από την φλεγόμενη πυρίτιδα, τις οποίες εισπνέουμε.
Προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίσουμε και στην ακοή αν χρησιμοποιούμε κακής ποιότητας φυσίγγια, ή όπλο με πολύ κοντή κάννη, διότι τα όπλα με πολύ κοντές κάννες, παράγουν μεγαλύτερο θόρυβο από τις κάνες που υπερβαίνουν τα 60 εκατοστά. Συχνά συναντάμε κυνηγούς, οι οποίοι δέχονται χτυπήματα στα δάχτυλα από τον υποφυλακτήρα της σκανδάλης, ή και από τις ίδιες τις σκανδάλες. Αναζητώντας λύση στα πιο πάνω προβλήματα, αξίζει να δούμε επιγραμματικά τους παράγοντες που τα δημιουργούν.
Η εφαρµογή του όπλου
Είναι ο κορυφαίος παράγων που θα πρέπει να μας απασχολεί. Είναι τεράστιο λάθος να αγοράζουμε όπλα τα οποία δεν έχουμε πιάσει ποτέ στα χέρια μας και δεν ξέρουμε αν ταιριάζουν στο σώμα και στο σκοπευτικό μας στυλ. Ένα μακρύ ή ένα κοντό κοντάκι θα μας χτυπάει στο ζυγωματικό και στον ώμο, ακόμη και με ελαφρές γομώσεις. Μία στενή λαβή στο κοντάκι θα μας πληγώσει το μεσαίο δάχτυλο.
Αν έχουμε κοντά δάχτυλα, πρέπει να αποφύγουμε τα δισκάνδαλα όπλα και τις πολύ ανοιχτές λαβές. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι η θέση του κοντακιού, είναι η αρχή της σωστής σκόπευσης αλλά και της ανώδυνης βολής. Το πέλμα πρέπει να «κάθεται» πάντοτε στην φυσική κοιλότητα μεταξύ θώρακα και ώμου.
Το ζυγωματικό μας πρέπει να ακουμπάει (σαν να κλειδώνει) στο πάνω μέρος του κοντακιού (χτένι) και η παλάμη να αγκαλιάζει σταθερά τη λαβή. Ο δείκτης πρέπει να φτάνει με άνεση στη σκανδάλη (την πρώτη στα δισκάνδαλα) πιέζοντάς την με την πρώτη φάλαγγα.
Το φυσίγγιο
Θεωρητικά θα λέγαμε, πως η δύναμη της ανάκρουσης, εξαρτάται από την αντίσταση των σκαγιών. Δηλαδή όσο περισσότερα σκάγια έχει ένα φυσίγγι, τόσο μεγαλύτερη ανάκρουση προκαλεί.
Υπάρχουν όμως φυσίγγια με λίγα σκάγια που παράγουν ισχυρή ανάκρουση και φυσίγγια με πολλά σκάγια τα οποία παράγουν ήπιες (τηρουμένων των αναλογιών) ανακρούσεις. Αυτό οφείλεται στο είδος της πυρίτιδας, την ποσότητά της, το είδος της βυσμάτωσης, ή την πίεση που έχει ασκηθεί στην πυρίτιδα.
Η σύγχρονη τεχνολογία βέβαια στα υλικά γόμωσης έχει προχωρήσει πολύ, με αποτέλεσμα οι κατασκευαστές πυρίτιδων να παράγουν πυρίτιδες κατάλληλες για συγκεκριμένα φάσματα γόμωσης.
Άλλη πυρίτιδα δηλαδή χρησιμοποιείται για φυσίγγια με λίγα σκάγια, άλλη για μεσαίες και άλλη για βαριές γομώσεις. Εκείνο στο οποίο διαφέρουν, είναι ο χρόνος καύσης, όπου όσο αυξάνει η αντίσταση (περισσότερα σκάγια), ο χρόνος καύσης μεγαλώνει, για να μην αποδίδει το φυσίγγι μεγάλη πίεση και ισχυρή ανάκρουση.
Το όπλο
Οι κατασκευαστές όπλων εφόσον έχουν ήδη λύσει προ πολλού τα προβλήματα λειτουργίας, ασχολούνται πλέον πολύ με την ανάκρουση, η οποία εκτός από επώδυνη για τον κυνηγό είναι και αιτία συχνής αστοχίας, δεδομένου ότι μετακινεί το όπλο από τη θέση σκόπευσης.
Μερικές εταιρίες ασχολούνται ιδιαίτερα με την εξέλιξη των καννών, έτσι που η εσωτερική διαμόρφωση και διάμετρος δίνουν χαμηλότερες ανακρούσεις και αναπηδήσεις, καθώς και με την έξοδο, όπου τα εναλλασσόμενα τσοκ συνδυάζονται με τη γενικότερη γεωμετρία της κάννης για να δώσουν μικρότερες ανακρούσεις και αναπηδήσεις της κάννης. Κάποιες άλλες εταιρίες, εξελίσσουν συνεχώς συστήματα απορρόφησης κραδασμών στο κοντάκι σε βαθμό που μπορεί το λάκτισμα να περιοριστεί σε ποσοστά ακόμη και πάνω από 40%.
Επιγραμματικά θα έλεγα, ότι για να αποφύγουμε τα προβλήματα πρέπει να εκπαιδευτούμε στην σωστή επώμιση του όπλου, να επιλέγουμε όπλο που ταιριάζει στα μέτρα και στις ιδιαιτερότητές μας και να διαλέγουμε με προσοχή και φειδώ τα φυσίγγια που χρησιμοποιούμε.
Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν: «ουκ εν τω πολλώ το ευ». Αυτόν τον κανόνα δεν πρέπει να τον ξεχνάμε ποτέ…
