Μεγάλοι ή μικροί, η αλήθεια είναι πως οι κυνηγοί είναι ψάρια που δεν αγαπήθηκαν για τη νοστιμιά τους, αλλά λατρεύτηκαν σαν ψάρεμα, κυρίως για την δυναμική αντίσταση που παρουσιάζουν στην… αναμέτρησή τους με τη συρτή.
Κείμενο-φωτογραφίες ΧΑΡΗΣ ΚΡΗΤΙΚΟΣ
Η απαξίωση, σε ότι αφορά τη νοστιμιά των κυνηγών έχει να κάνει, κυρίως, με ψαράδες αστικών περιοχών και η εξάπλωση της αρνητικής αυτής “φήμης” έχει συμπαρασύρει και ανθρώπους που ποτέ δεν δοκίμασαν αυτά τα ψάρια.
Δεν συμβαίνει, όμως, το ίδιο και με τους ψαράδες της βόρειας και ιδιαίτερα της νησιωτικής χώρας, όπου οι κυνηγοί, είτε ζεστοί σε φέτες στο τηγάνι είτε στην κατσαρόλα πλακί, θεωρούνται εκλεκτό πιάτο.
Ανυπομονησία για τα περάσματα
Ανεξάρτητα όμως με το ποιοι τους τρώνε και ποιοι όχι, το σίγουρο είναι ότι όλοι ανυπομονούν για τον ερχομό τους στα “περάσματα” και προετοιμάζονται ανάλογα.
Ο αείμνηστος μπάρμπα Γιάννης Τσαλμάς, Χαλκιδαίος βαρκάρης που λάτρευε παθιασμένα την αφροσυρτή και το κυνήγι τσίχλας, συνήθιζε να λέει:
- «Οι κυνηγοί μοιάζουν με τα τρυγόνια. Το ψάρεμα των κυνηγών και το κυνήγι των τρυγονιών διαρκούν ελάχιστα. Όποιος πρόλαβε τον Κύριο είδε. Μετά από ένα μήνα και τα κάτω και τα πάνω καταλήγουν στη ζέστη της Αραπιάς».
Μεστές κουβέντες που αναδεικνύουν την ιδιαίτερα περιορισμένη διάρκεια παραμονής των κυνηγών στα νερά της χώρας μας.
Στο διάστημα του Αυγούστου, λοιπόν, οι φανατικοί του ψαρέματος κυνηγών, κάνουν σχέδια και ετοιμάζουν αποδράσεις, περιμένοντας να φανούν τα κοπάδια. Όταν εμφανιστούν οι πρώτοι σημαίνει πως τα περάσματα ξεκίνησαν. Με κλιμακωτές παρουσίες ως προς τους πληθυσμούς, το ταξίδι αυτών των ψαριών προς τις νοτιότερες θάλασσες συνεχίζεται καθημερινά και η ολοκλήρωσή του θα σημαδέψει, ενδεχομένως, και τις πρώτες μέρες του Οκτώβρη.
Κατά ομάδες
Η ολιγοήμερη παραμονή τους, ιδίως μέσα σε κόλπους όπου συνδυάζονται αφθονία τροφής και γαληνεμένη θάλασσα, αποτελεί μέρος της προβλέψιμης συμπεριφοράς τους. Αντίθετα, τελείως απρόβλεπτες είναι οι ώρες που θα πρέπει να χαρακτηριστούν ως οι καταλληλότερες για το ψάρεμα τους.
«Δεν έχουν μπέσα τούτα τα μαγκούφια», έλεγε ο μπάρμπα Γιάννης και δεν είχε άδικο.
Μπορεί να είναι δίπλα μας ολημερίς και να μην αρπάζουν και την επομένη να λυσσάνε, ορμώντας με τσαμπουκά σε ότι κινείται.
Εμπειρικές παρατηρήσεις πολλών συρτάκηδων, λένε πως κινούνται κατά ομάδες ανάλογα με το μέγεθος. Περισσότερο στεριανά θα βγουν τα νεαρά ψάρια, αυτά δηλαδή που το μήκος τους φτάνει τα 30 με 40 εκατοστά, περίπου, κάπως ανοιχτά θα περάσουν εκείνα που έχουν μέγεθος από 50 ως 80 εκ. και τελείως μεσοπέλαγα τα πολύ μεγάλα που σε κάποιες περιπτώσεις ζυγιάζουν από 5 ως 10 κιλά.
Παραδοσιακός αλλά απαγορευμένος
Μέχρι πριν λίγα χρόνια, ο πλέον παραδοσιακός αλλά και αποδοτικός τρόπος σύλληψης κυνηγών, ήταν το αφροπαράγαδο, με αγκίστρια που σε αριθμό δεν ξεπερνούσαν τα 40-50, δολωμένα συνήθως από θράψαλο, καλαμάρι ή σουπιά, δίμετρα παράμαλλα και πατωμένο στα τσαμαδούρια με δίκιλα μολύβια. Συνήθως έμπαινε σε καρτέρια. Σε ψαρότοπους, δηλαδή, που παραδοσιακά οι κυνηγοί περνούσαν και έμεναν για λίγο χρόνο.
Η μέθοδος αυτή απαγορεύτηκε με Κοινοτική Οδηγία για την προστασία των μεταναστευτικών ειδών. Το παραγάδι αυτό αν δεν άλλαζε ο καιρός και δεν υπήρχε φόβος “μακρυχέρηδων”, μπορούσε να μείνει στον ίδιο ψαρότοπο από λίγες ώρες ως πολλές μέρες. Το σήκωναν από το ένα καλαδούρι, το περνούσαν ελεγχόμενα και με μαεστρία από τα πλαϊνά της βάρκας, αφαιρούσαν τα περισσότερα ψάρια, άφηναν δύο τρία πάνω του για “κράχτες”, ξαναδόλωναν τα άδεια αγκίστρια και το άφηναν να ψαρεύει ως τον επόμενο έλεγχο.
Αυτή η διαδικασία μπορούσε να επαναληφθεί για περισσότερες από πέντε έξι φορές κάθε μέρα. Τύχαιναν όμως περιπτώσεις όπου το παραγάδι φόρτωνε με πολλά και μεγάλα ψάρια. Τραβώντας όλα μαζί με δύναμη παρέσυραν τα βαρίδια, δημιουργούσαν μεγάλα μπόσικα και στο τέλος κατέληγαν όλα μαζί “δεμάτι”… Εκεί απλώς ξεψάριζαν, γιατί μετά εκείνο το παραγάδι σπανίως γινόταν ξανά λειτουργικό, αφού μόνο η υπομονή καλογήρου ή φυλακισμένου μπορούσε να το ξεμπερδέψει.
Με καλάμι ή συρτή στο χέρι
Με την συρτή το ψάρεμα είναι απλούστερο, αλλά δυσκολότερο. Με καλάμι ή συρτή στο χέρι, χρειάζονται ποιοτικά εργαλεία και κυρίως δοκιμασμένα ως προς τις αντοχές τους.
Οι μισινέζες πρέπει να είναι τουλάχιστον Νο 40 ως 55 και για χέρια μαλακά, απαραίτητα είναι τα γάντια… Σε μηχανισμούς το νήμα είναι προτιμότερο. Στους χρωματισμούς των τεχνητών δεν κάνουν διακρίσεις… Το μέγεθός τους όμως, και ιδίως η αξιοπιστία της κάθε σαλαγγιάς, παίζουν καθοριστικό ρόλο. Σαν ιδανικότερα θεωρούνται μεγέθη μεταξύ 8 και 13 εκατοστών. Τα ψάρια αυτά συνηθίζουν να κινούνται πολύ κοντά στην επιφάνεια, οπότε τα πρόσθετα μολύβια για επιπλέον βύθιση του τεχνητού μάλλον δεν θα βοηθήσουν. Ίσως φανούν χρήσιμα μόνο με συνθήκες θολούρας ή μηδενικής ηλιοφάνειας, τότε δηλαδή που τα ψάρια αναζητούν τροφή αρκετά χαμηλότερα. Σε αυτή την περίπτωση μολύβια των 100 γραμμαρίων είναι αρκετά.
Στο θέμα της ταχύτητας του σκάφους κυριαρχούν δύο απόψεις. Μία λέει πως οι μεγάλοι κυνηγοί θέλουν ταχύτητα ντάσκας, δηλαδή κίνηση μεγαλύτερη των 2 μιλίων και η άλλη που υποστηρίζει ότι το 1+ κάτι φτάνει. Υποστηρίζω την δεύτερη, όμως επιβεβαιώνω πως είδα να πιάνονται ψάρια και από ταχύτερα σκάφη. Μερικές φορές άρπαζαν νωρίς το πρωί, άλλες πάλι ντάλα μεσημέρι.
Κοντοζυγώνει λοιπόν ο Αύγουστος και τα περάσματα θα ξεκινήσουν. Ας έρθουν με το καλό, εκεί θα είμαστε να τους περιμένουμε.
