Με την θερινή σεζόν να βρίσκεται στο τελευταίο μήνα της και τις πυρκαγιές να έχουν ήδη δείξει την καταστροφική δύναμή τους, δεν άργησαν να εμφανιστούν κι αυτοί που ζητούν άμεσα «κυνήγι στις περιοχές που έχουν πληγεί.
Ωστόσο, η πικρή πείρα της περασμένης χρονιάς αλλά και οι σχετικές μελέτες για την ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή που συντελείται, δείχνουν πως η λύση στο πρόβλημα ουδέποτε σχετιζόταν με τον περιορισμο της θήρας.
Τα μεσογειακά καλοκαίρια αποδεικνύονται κάθε χρόνο όλο και πιο δύσκολα. Ο κόσμος καίγεται και την δύσκολη ώρα της φωτιάς τα μεγάλα λόγια ορισμένων έχουν σκοπό να υπερκαλύψουν την παντελή απουσία σχεδιασμού και πρόληψης όλους τους προηγούμενους μήνες. Κάποιοι δυσκολεύονται να καταλάβουν πως το θέμα δεν είναι να γίνονται στάχτη χιλιάδες στρέμματα για να τα βάζουν μετά με το κυνήγι –του οποίου το «πάγωμα» ζητούν συνήθως σε ολόκληρη την περιφέρεια-, αλλά να υπάρξει μέριμνα και πρόγραμμα ώστε να μην χαθούν άλλες εκτάσεις γης. Και αν απαιτείται μία αλλαγή καίριας σημασίας, αυτή δεν είναι άλλη από την υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής που θα ανατρέψει την συνεχή αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη και άρα την αναστροφή της κλιματικής αλλαγής.
Οι «μαύρες» προβλέψεις
Δυσοίωνα, το λιγότερο, είναι τα ευρήματα έρευνας για τις πυρκαγιές στο κοντινό μέλλον, με τους επιστήμονες να συμφωνούν πως η κλιματική αλλαγή θα συμβάλλει στην αύξηση των δασικών πυρκαγιών τα επόμενα χρόνια. Όπως τονίζουν οι μελετητές, επίκεντρο του φαινομένου θα είναι οι χώρες της Μεσογείου, κάτι που δεν αποτελεί έκπληξη και η Ελλάδα μετρά ήδη πολλές πληγές από φωτιές.
Μεγάλο μέρος της ευθύνης για την κατάστση αυτή ανήκει φυσικά στο ανθρώπινο είδος. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Μάθιου Τζόουνς του Κέντρου Ερευνών Tyndall για την Κλιματική Αλλαγή στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Γεωφυσικής «Reviews of Geophysics», επιβεβαιώνουν ότι η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή αποτελεί βασικό παράγοντα για την αύξηση κινδύνου των δασικών πυρκαγιών παγκοσμίως, καθώς δημιουργούνται ξηρές και καυτές συνθήκες που ευνοούν το ξεκίνημα και την εξάπλωση μίας μεγάλης και δύσκολα ελεγχόμενης πυρκαγιάς. Τα κλιματικά μοντέλα δείχνουν ότι αυτό ισχύει ιδιαίτερα για περιοχές όπως η Μεσόγειος και η Αμαζονία στη Νότια Αμερική, με μερικά από τα πιο σημαντικά οικοσυστήματα να κινδυνεύουν άμεσα. Όπως εξηγούν, εάν η άνοδος της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας φθάσει τελικά τους 2 έως 3 βαθμούς σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, τότε σχεδόν όλες οι περιοχές του πλανήτη θα γίνουν πιο «φιλικές» για τις πυρκαγιές.
Τα περιθώρια μείωσης του κινδύνου
Ο Μάθιου Τζόουνς ωστόσο, επιμένει πως υπάρχουν περιθώρια για ανθρώπινες δράσεις που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο μιας πυρκαγιάς και σε αυτές κυριαρχεί η επιστροφή σε έναν πιο κοντινό στη φύση τρόπο ζωής. Δεν είναι τυχαίο που κανείς επιστήμονας δεν έχει επιχειρήσει να συνδέσει ως τώρα το κυνήγι με την ανάκαμψη ενός οικοσυστήματος έπειτα από φωτιά. Όλοι όμως τονίζουν πως η κλιματική αλλαγή είναι ίσως ο πρώτος και κυριότερος λόγος που κάθε χρόνο η Μεσόγειος βλέπει τα δάση της να καίγονται.
Τα τελευταία χρόνια τα πράγματα φαίνεται να πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο και το ανθρώπινο αποτύπωμα στον πλανήτη μοιάζει πια δύσκολο να αναστραφεί. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η διάρκεια της ετήσιας περιόδου πυρκαγιών έχει -κατά μέσο όρο- αυξηθεί παγκοσμίως κατά 14 ημέρες ετησίως (27%) από το 1979, ενώ η συχνότητα των ημερών με ακραίο καιρό ιδανικό για πυρκαγιές έχει αυξηθεί κατά 10 ημέρες ετησίως (54%).
Φαύλος κύκλος
Οι επιπτώσεις της φωτιάς στα οικοσυστήματα, αλλά και στην κλιματική αλλαγή, έχουν υποτιμηθεί αρκετά, εξηγούν και προσθέτουν πως οι πυρκαγιές αναδεικνύονται σε πρωταρχικό καταλύτη της μεταβολής του κλίματος της Γης. Οι ειδικοί προσθέτουν δε, πως οι φωτιές που μπαίνουν για σκόπιμη αποψίλωση των δασών, στο πλαίσιο της «ανάπτυξης», συμβάλλουν κατά το ένα πέμπτο στην αύξηση των ανθρωπογενών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, του κατ’ εξοχήν «αερίου του θερμοκηπίου». Οι ερευνητές τονίζουν ότι, πέρα από τις σκόπιμες φωτιές, οι φωτιές που ξεσπάνε μόνες τους, επηρεάζουν επίσης το κλίμα και καλούν τις κυβερνήσεις να συνειδητοποιήσουν ότι οι φωτιές, πέρα από το κόστος τους για την υγεία, την οικονομία και την κοινωνία, επιβαρύνουν άμεσα την κλιματική αλλαγή.
Σύμφωνα με την μελέτη, όλες μαζί οι φωτιές του πλανήτη απελευθερώνουν συνολικά μια ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα που ισοδυναμεί με το 50% του διοξειδίου που εκπέμπεται από την καύση των ορυκτών καυσίμων. Η μελέτη αναφέρει ότι διεθνώς οι φωτιές είναι μεγαλύτερες και συχνότερες τα τελευταία χρόνια, ενώ πλέον εμφανίζονται ακόμα και σε περιοχές που κανονικά δεν θα τις περίμενε κανείς, όπως στα τροπικά δάση. Υπογραμμίζει ακόμα το φαύλο κύκλο φωτιάς-κλιματικής αλλαγής, καθώς οι φωτιές υπερθερμαίνουν τον πλανήτη, γεγονός που πυροδοτεί περισσότερες φωτιές κ.ο.κ.
Η πύρινη λαίλαπα σε Πορτογαλία και Η.Π.Α.
Χιλιάδες στρέμματα γης απανθρακώθηκαν στην Πορτογαλία πριν από μόλις μερικές μέρες. Λόγω του καύσωνα η κυβέρνηση έθεσε τις πυροσβεστικές δυνάμεις της χώρας σε κατάσταση υψηλού συναγερμού. Παρά τις προσπάθειες των περίπου 700 πυροσβεστών τουλάχιστον 15.000 στρέμματα βλάστησης καταστράφηκαν από τις φλόγες. Σε μεγάλο βαθμό, το φαινόμενο των πυρκαγιών επιδεινώνεται από την ξηρασία που έχει «χτυπήσει» χώρες της Μεσογείου. Στην Πορτογαλία, σύμφωνα με την Πολιτική Προστασία, το 97% της επικράτειας βρίσκεται αντιμέτωπο με ιστορικών διαστάσεων ξηρασία.
Στην Ιταλία, δεν απέχουν πολύ από το να αρχίσουν να διανείμουν το νερό με δελτίο. Οι επιστήμονες πάντως συμφωνούν πως τόσο οι καύσωνες και η ξηρασία όσο και οι πυρκαγιές στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.
Την ίδια ώρα, στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, οι πυρκαγιές στο Εθνικό Πάρκο Γιοσέμιτι στις ΗΠΑ απειλούν τα αρχαιότερα δέντρα του πλανήτη. Εχοντας κάνει στάχτη, μέσα σε μια βδομάδα, περισσότερα από 6.500 στρέμματα χαμηλής βλάστησης και δέντρων, η φωτιά απείλησε επικίνδυνα το μεγαλύτερο και γηραιότερο δάσος με σεκόγιες. Όπως λένε οι υπεύθυνοι του Πάρκου, αν η πυρκαγιά φτάσει στο τμήμα με τις σεκόγιες, η καταστροφή θα είναι ανυπολόγιστη. Την τελευταία εξαετία μόνο, πυρκαγιές έχουν απανθρακώσει στο Πάρκο το 20% των περίπου 75.000 δέντρων μαμούθ, τα οποία θεωρούνται τα ψηλότερα δέντρα του πλανήτη και στέκουν εκεί για τουλάχιστον 3.000 χρόνια.
