Σε σύγχρονες βάσεις, που στηρίζονται σε επιστημονικά δεδομένα, έχουν περάσει πλέον οι προσπάθειες των κυνηγετικών οργανώσεων για τη διαχείριση της άγριας ζωής: των θηραμάτων και των άλλων ειδών.
Σε δύο νησιά του Αιγαίου, την Χίο και την Λέσβο, υλοποιείται σε ετήσια βάση το πρόγραμμα, “Αναβάθμιση των ενδιαιτημάτων, προϋπόθεση για την ανάπτυξη των ειδών της άγριας ζωής”.
Εξασφάλιση νερού, τροφής και κάλυψης
Οι κύριες δράσεις αυτού του προγράμματος αφορούν την εξασφάλιση τροφής, νερού και κάλυψης στα είδη άγριας πανίδας, συνθήκες απαραίτητες για την επιβίωσή τους. Μικτές σπορές, εμβολιασμοί δένδρων, δημιουργία πηγών, δεξαμενές και ποτίστρες, ρίψη τροφής μετά από παγετό ή πυρκαγιά, εμπλουτισμός με θηράματα, συλλογή άδειων καλύκων φυσιγγίων, καθαρισμός πρανών δασικών εκτάσεων, συμμετοχή στη δασοπροστασία και την πυρασφάλεια, είναι στη “φαρέτρα” των κυνηγετικών οργανώσεων, εδώ και πολλά χρόνια.
Πάντα, ωστόσο, πλανιόταν το ερώτημα: ποια είναι η αποτελεσματικότητα όλων αυτών των βελτιωτικών έργων;
– “Τα αποτελέσματα διαπιστώνονται από τα ποσοστά προσέλευσης ειδών της άγριας πανίδας, στα βελτιωτικές παρεμβάσεις, για να καλύψουν τις βιολογικές τους ανάγκες.
Τα προηγούμενα χρόνια οι καταγραφές στις συγκεκριμένες περιοχές γίνονταν είτε με άμεση παρατήρηση, είτε με εξεύρεση ιχνών (κόπρανα, πατημασιές) περιμετρικά των έργων. Τώρα, με τη χρήση καμερών έχουμε ανά πάσα στιγμή όλα τα δεδομένα με λεπτομέρειες δευτερολέπτου για τα είδη που βοηθάμε”, τονίζει η επιστημονική συνεργάτιδα της Β’ Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Αρχιπελάγους, Μcs δασολόγος-περιβαλλοντολόγος Φώτω Κόνσολα.
Το πρόγραμμα παρακολούθησης άρχισε όταν ο Κυνηγετικός Σύλλογος Χίου για την περίοδο 2015-2016 είχε πραγματοποιήσει σπορές σε 97 σημεία του νησιού και είχε τοποθετήσει 15 δεξαμενές και ποτίστρες.
Προμηθεύτηκαν δύο κάμερες κίνησης και νυκτερινής λήψης, οι οποίες τοποθετήθηκαν στα έργα βελτίωσης κίνησης και νυκτερινής λήψης, ώστε να υπάρχει εικόνα πλέον (πέρα από ίχνη) για την απόδοση της αναβάθμισης των ενδιαιτημάτων.
Σημαντικές πληροφορίες
– “Με τη μέθοδο αυτή πήραμε σημαντικές πληροφορίες αφού αποκτάται φωτογραφικό υλικό, αλλά και βιντεοσκοπήσεις, καταγραφή ημερομηνίας και ώρας προσέλευσης και όλα αυτά χωρίς την ανθρώπινη παρουσία μας, που ίσως επηρεάζει τις καταγραφές.
Η μόνη δυσκολία έως σήμερα, είναι η μέριμνα προσεκτικής κάλυψης των καμερών αυτών, ούτως ώστε να μην γίνουν αντιληπτές και κλαπούν από το ύπαιθρο”, εξηγεί η κα. Κόνσολα, η οποία λεπτομέρειες για το πρόγραμμα είχε παρουσιάσει και στο πανελλήνιο δασολογικό συνέδριο.
Το εγχείρημα πραγματοποιήθηκε τους καλοκαιρινούς μήνες (Ιούλιο και Αύγουστο του 2016 και Μάιο-Ιούλιο του 2017). Η έρευνα συνεχίζεται αυτό το διάστημα έως σήμερα, ενώ πλέον, αντίστοιχη μελέτη, διεξάγεται με ανάλογες καταγραφές για την επισκεψιμότητα των ειδών άγριας πανίδας στα βελτιωτικά έργα και στο νησί της Λέσβου, αφού με τέτοιες κάμερες έχει εφοδιαστεί και ο Κυνηγετικός Σύλλογος Μυτιλήνης.
Από το φωτογραφικό υλικό, συγκεντρώθηκαν χρήσιμες πληροφορίες για τα είδη και τη βιολογία τους, όπως: τοποθεσία, ημερομηνία, ακριβής ώρα, αριθμός ατόμων, συμπεριφορά του καθενός (κατά την τροφοληψία, τη λήψη νερού ή την μετακίνηση), ηλικιακά στοιχεία (αν πρόκειται για νεαρά ή ενήλικα άτομα), ακόμη και τυχόν απειλές γι’ αυτά.
Τα κρυμμένα μυστικά
Ποια ήταν τα… μυστικά που αποκάλυψαν οι λήψεις; Ειδικά για τους καλοκαιρινούς μήνες, είναι πολύ σημαντικός παράγοντας η παροχή νερού, αφού η εξεύρεσή του την περίοδο αυτή είναι δύσκολη. Αυτό διαπιστώνει κανείς από τις λήψεις στις ποτίστρες, τις οποίες χρησιμοποίησαν διαφορετικά είδη της άγριας πανίδας (θηλαστικά, πτηνά, έντομα), με τα πρώτα είδη που προσελκύονται να είναι η νησιώτικη πέρδικα και το τρυγόνι.
Η παροχή νερού με ποτίστρες και δεξαμενές σε περιοχές με φρυγανική βλάστηση, όπου δεν υπάρχει άλλη πηγή του πόρου αυτού φαίνεται ότι λειτουργεί ως πυρήνας και προσελκύει αρκετά διαφορετικά είδη της άγριας πανίδας στα σημεία.
Στις σπορές, οι μισές από το σύνολο των παρατηρήσεων αφορούσαν άτομα λαγού, τα οποία τρέφονταν αποκλειστικά στον χώρο βελτίωσης (μικτή σπορά από σιτάρι και βίκο), ενώ αρκετά άλλα είδη, κυρίως σποροφάγων πτηνών επισκέπτονταν το σημείο. Οι καταγραφές των εντόμων αφορούσαν μυρμήγκια, τα οποία παρατηρήθηκε να μεταφέρουν καρπούς των ειδών που φυτεύτηκαν. Οι ώρες προσέλκυσης των ειδών στο νερό και την τροφή διαφέρουν.
– “Παρατηρήσαμε, ότι στη σπορά οι λαγοί αρχίζουν να επισκέπτονται τα σημεία από τις πρώτες απογευματινές ώρες ως τις πρώτες πρωινές, ενώ τα υπόλοιπα είδη νωρίς το πρωί και κατά τις απογευματινές ώρες μόνο.
Στην ποτίστρα, οι πέρδικες πλησιάζουν νωρίς το πρωί, ενώ το τρυγόνι και τα υπόλοιπα είδη πτηνών αρχίζουν να προσεγγίζουν το σημείο κατά τις πρωινές και μεσημβρινές ώρες.
Εξαίρεση αποτελούν η αλεπού και τα τρωκτικά, τα οποία φτάνουν στο νερό κατά τις νυκτερινές ώρες. Σε αυτό βέβαια, σημαντικό ρόλο παίζει και η βιολογία κάθε είδους, δηλαδή πότε αυτό κινείται για να καλύψει τις καθημερινές βιολογικές του ανάγκες. Το εγχείρημα συνεχίζεται, αυξάνοντας ολοένα τη λίστα των ειδών που αναζητούν “οάσεις” τροφής και νερού σε περιοχές στις οποίες διάφοροι παράγοντες έχουν δυσχεράνει την εξεύρεσή τους, όπως είναι για παράδειγμα η εγκατάλειψη της γεωργίας”, καταλήγει η επιστημονική συνεργάτιδα.
Με χρηματοδότηση της Ομοσπονδίας Αρχιπελάγους
Η προσπάθεια χρηματοδοτείται από την Κυνηγετική Συνομοσπονδία Ελλάδος και την Ομοσπονδία Αρχιπελάγους, εποπτεύεται και συντονίζεται από το επιστημονικό προσωπικό της τελευταία και υλοποιείται από τους συλλόγους.
Να σημειωθεί, ότι το Πρόγραμμα Παρακολούθησης της Αποτελεσματικότητας των έργων Βελτίωσης Ενδιαιτημάτων έχει συμπεριληφθεί ως project στο Μανιφέστο για την Βιοποικιλότητα της FACE (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Κυνηγών).
