| του Νίκου Μπόκαρη, Δασολόγος – Περιβαλλοντολόγος, Αντιπρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΕΔΔΥ) Μέλος Δ.Σ ΓΕΩΤ.Ε.Ε |
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ (23 Αυγούστου 2021)
Το άρθρο 117, παρ. 3, του Συντάγματος θεμελιώνει το θεσμό της αναδάσωσης και ο ορισμός της υπάρχει στο άρθρο 37, παρ. 1, ν. 998/1979. Σύμφωνα με το οποίο «Ως αναδάσωσις νοείται η αναδημιουργία της καθ’ οιονδήποτε τρόπον καταστραφείσης ή σημαντικώς αραιωθείσης ή άλλως πως υποβαθμισθείσης δασικής βλαστήσεως, είτε διά της φυτεύσεως ή σποράς, είτε διά της διευκολύνσεως της φυσικής αναγεννήσεως, προς δημιουργίαν δάσους ή δασικής εκτάσεως». Η αναδημιουργία του δάσους ή της δασικής έκτασης με φυσικό ή τεχνητό τρόπο, αποτελεί υποχρέωση του κράτους ανεξάρτητα από το εάν η έκταση που κάηκε είναι δημόσια ή ιδιωτική, όπως ρητά ορίζεται στο άρθρο 117, παρ. 3 του Συντάγματος.
Η Δασική Υπηρεσία είναι υποχρεωμένη να κηρύξει ως αναδασωτέες τις καμένες εκτάσεις, χωρίς να απαιτείται η προηγουμένη επίλυση τυχόν αμφισβητήσεων ως προς το χαρακτήρα της υπό αναδάσωση εκτάσεως ως δασικής ή μη, ούτε η κατάρτιση Δασολογίου. H δημιουργία νέων δασών μετά τις πυρκαγιές και η συγκράτηση και προστασία των εδαφών από τη διάβρωση, είναι η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σαν ειδικοί επιστήμονες και σαν αρμόδιες για τα δάση υπηρεσίες.
Η αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος είναι ένας «αγώνας δρόμου» όχι μόνο με τις καιρικές συνθήκες – πρωτοβρόχια – που θα ακολουθήσουν, αλλά με την ουσιαστική μεταπυρική διαχείριση των καμένων εκτάσεων που θα αφορά κυρίως τους άμεσους δασοκομικούς χειρισμούς για την απομάκρυνση του ξυλώδους όγκου και τη χρησιμοποίησή του για τη δημιουργία κορμοδεμάτων και κορμοφραγμάτων για τον περιορισμό της απορροής του νερού και τη συγκράτηση του εδάφους.
Είναι απαραίτητο να προηγηθεί η αξιολόγηση της φυσικής και της ηλικιακής κατάστασης που είχαν τα δάση πριν την πυρκαγιά πριν από την οποιαδήποτε ενέργειά μας. Η ωριμότητα του δάσους που κάηκε και η ύπαρξη σπερμάτων (ώριμων κώνων) στην καμένη περιοχή, αποτελούν κριτήρια για τη λήψη των σχετικών αποφάσεων και την εκτέλεση των απαραίτητων δασοκομικών χειρισμών.
Εκεί που η φυσική αναγέννηση είναι εξασφαλισμένη οι παρεμβάσεις μας θα πρέπει να περιοριστούν και να αφορούν στην άμεση, μετά την πυρκαγιά, απομάκρυνση των καμένων κορμών (υλοτομίες) από τις καμένες περιοχές και τη δημιουργία με το υλικό που θα προκύψει κορμοδεμάτων παράλληλα στις ισοϋψείς και κορμοφραγμάτων στις κοίτες των μικρών ρεμάτων για την προστασία των εδαφών. Η τεχνητή αναδάσωση των καμένων εκτάσεων αποτελεί αναγκαστική επιλογή για την Πολιτεία μόνο στην περίπτωση των διπλοκαμένων περιοχών, εκεί δηλαδή που τα προϋπάρχοντα δάση κωνοφόρων κυρίως, ήταν ανώριμα και δεν είχαν καρποφορήσει.
Σε καμένες περιοχές που προϋπήρχαν δάση πλατυφύλλων (δρυός κ.λπ) ή διαπλάσεις θαμνώνων, που έχουν την ιδιότητα να πρεμνοβλαστάνουν, δεν απαιτείται τεχνητή αναδάσωση, αλλά προστασία της περιοχής από επαναλαμβανόμενες πυρκαγιές ή την υπερβόσκηση.
Η διατύπωση προτάσεων για αλλαγή του δασικού είδους που φυτρώνει φυσικά σε μια περιοχή (κυρίως των πεύκων) είναι αρκετά περίπλοκη υπόθεση και δεν είναι καθόλου εύκολο να εφαρμοστεί. Η φύση έχει τους δικούς της κανόνες και μηχανισμούς αποκατάστασης και όσες φορές δοκιμάστηκε στο παρελθόν η αλλαγή του φυτευτικού είδους είχαμε κατασπατάληση οικονομικών πόρων και χρόνου και αποτυχίες (Πεντέλη, έτος 1998, Γ. Ντούρος με Χνοώδη δρY κ.λπ).
Επίσης είναι πολύ σημαντικό για κάθε περιοχή που αναδασώνεται τεχνητά να υπάρχει εγκεκριμένη μελέτη αναδάσωσης από την Δασική Υπηρεσία, στην οποία θα καθορίζεται όχι μόνο το είδος που θα χρησιμοποιηθεί αλλά και η προέλευσή τους (από δασικά φυτώρια της περιοχής) και η δασοτεχνική επιμέλεια και φροντίδα (φυτευτικοί σύνδεσμοι, διάνοιξη λάκκων, ποτίσματα βοτανίσματα κ.λπ) που πρέπει να παρασχεθεί στην έκταση που αναδασώνεται για να μην έχουμε ξηράνσεις ή απώλειες στα νεαρά φυτά και βεβαίως προστασία από την βόσκηση ή επαναλαμβανόμενες πυρκαγιές.
