Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναζητούν ένα όπλο για χρήση τόσο στο κυνήγι όσο και στο σκοπευτήριο. Και, όταν τίθεται ένα τέτοιο ζήτημα, το θέμα δεν είναι η μάρκα, αλλά τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που πρέπει να αναζητήσει ο κυνηγός-σκοπευτής, ώστε η αγορά του να είναι πετυχημένη.
Του Λεωνίδα Μητσιάλη
Είναι πολλοί αυτοί που ρωτούν την γνώμη μου για ένα όπλο που θα μπορούν να χρησιμοποιούν στο κυνήγι αλλά και στο σκοπευτήριο. Είναι προφανές ότι δεν πρόκειται να αναφερθώ σε συγκεκριμένες μάρκες και μοντέλα, μπορώ όμως να αναλύσω τον τρόπο σκέψης μου για τη σωστή επιλογή ενός «όπλου πασπαρτού».
Δίκαννο ή καραμπίνα
Το πρώτο ερώτημα που θα πρέπει να σας απασχολήσει πριν προβείτε σε μία τέτοια αγορά είναι «καραμπίνα ή δίκαννο;». Για να απαντηθεί ευκολότερα το ερώτημα θα πρέπει να αναρωτηθείτε εάν θα χρησιμοποιήσετε το όπλο σας και σε αγώνες ή μόνο για προπόνηση. Εάν σκοπεύετε να συμμετέχετε σε επίσημους αγώνες, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι ενώ η χρήση της ημιαυτόματης καραμπίνας δεν απαγορεύεται επισήμως, ουσιαστικά είναι ένας τύπος όπλου που ειδικά στα ολυμπιακά αγωνίσματα σκοποβολής δεν συναντάται ποτέ. Στο sporting επιτρέπεται κανονικά η χρήση καραμπίνας, ενώ στο compak sporting, η μορφή sporting που έχουμε στη χώρα μας, επιτρέπεται μεν, αρκεί να είναι εφοδιασμένη με μηχανισμό που εμποδίζει τους απορριπτόμενους κάλυκες να ενοχλούν τους άλλους σκοπευτές στους διπλανούς βατήρες. Η χρήση επαναληπτικής καραμπίνας («χράπα χρούπα») όμως απαγορεύεται γενικά. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι ακόμα και στην προπόνηση, η θέα της καραμπίνας στα χέρια ενός σκοπευτή δημιουργεί συνήθως αρνητικούς συνειρμούς στους άλλους σκοπευτές, κυρίως λόγω της μεγάλης δυσκολίας να διαπιστωθεί εύκολα εάν ένα όπλο είναι άδειο και ανοικτό. Υπάρχει ένα ρητό που πιστεύω τα λέει όλα:
- Κανείς δεν έχει σκοτωθεί από ένα γεμάτο και ανοικτό δίκαννο, πολλοί έχουν σκοτωθεί από μία «άδεια» και κλειστή καραμπίνα.
Εάν θέλετε να ασχοληθείτε ερασιτεχνικά με τη σκοποβολή χρησιμοποιώντας το όπλο που έχετε ήδη, σε αρκετές περιπτώσεις η καραμπίνα σας θα σας καλύψει αξιοπρεπώς. Αλλά εάν ετοιμάζεστε να αγοράσετε ένα όπλο για το σκοπευτήριο, τότε το αλληλεπίθετο («σούπερ ποζέ») είναι ουσιαστικά μονόδρομος. Εάν σκέφτεστε να αγοράσετε πλαγιόκαννο, ενώ η χρήση του είναι το ίδιο ασφαλής με του αλληλεπίθετου, καλό θα είναι να γνωρίζετε ότι τόσο η αντοχή του σε βαριά χρήση, όσο και τα χαρακτηριστικά του (βάρος, σκοπευτική γραμμή, κοντάκι κ.λπ.) το καθιστούν ακατάλληλο για σκοπευτική χρήση με οποιεσδήποτε αξιώσεις.
Το βάρος
Το επόμενο χαρακτηριστικό που πρέπει να σας απασχολήσει είναι το βάρος. Δεν είναι λίγες οι φορές που βλέπω ανθρώπους να αγοράζουν πολύ ελαφριά σουπερποζέ φτιαγμένα για περπατητό κυνήγι, με σκοπό να τα χρησιμοποιήσουν στο σκοπευτήριο, με μόνο τους σκεπτικό επιλογής ότι έχουν τη μία κάννη πάνω απ’ την άλλη! Επομένως θα μου συγχωρήσετε αν σας αναφέρω το προφανές, ότι το σκοπευτικό όπλο οφείλει να είναι βαρύ. Το κυνηγετικό όπλο ως γενικότητα κουβαλιέται πολύ και ρίχνει λίγο ενώ το σκοπευτικό όπλο κουβαλιέται λίγο και ρίχνει πολύ. Το αυξημένο βάρος που πρέπει να έχει ένα σκοπευτικό όπλο από τη μία μετριάζει αισθητά το λάκτισμα από τα πολλά φυσίγγια που ρίχνονται και από την άλλη προσφέρει σταθερότητα και άρα σκοπευτική ακρίβεια στη βολή.
Ένα καθαρόαιμο αγωνιστικό όπλο έχει ιδανικό βάρος γύρω στα 3,800 κιλά, ενώ βάρη και άνω των 4 κιλών δεν απαντώνται σπάνια. Ένα κυνηγετικό όπλο θεωρείται βαρύ όταν ξεπερνάει τα 3,5 κιλά. Άρα η απάντηση για το «ένα όπλο και για τα δύο» κρύβεται κάπου στη μέση, αρκεί πρώτα να ξεκαθαρίσουμε στο μυαλό μας πόση και τι είδους θα είναι η κυνηγετική χρήση του. Εάν σκοπεύουμε να το χρησιμοποιήσουμε σε περπατητά κυνήγια, τότε τα 3,5 κιλά θα πρέπει να αποτελούν το ανώτερο «ταβάνι» βάρους της επιλογής μας. Εάν από την άλλη το προορίζουμε μόνο για καρτερίσια κυνηγετική χρήση, τότε λίγα γραμμάρια παραπάνω θα γίνουν ευκολότερα ανεκτά, προσφέροντας παράλληλα και αυξημένο έλεγχο και ακρίβεια στις μακρινές βολές, συν αισθητή μείωση του λακτίσματος των βαριών κυνηγετικών γομώσεων. Και σ’ αυτή την περίπτωση πάντως, τα 3,8 κιλά είναι ένα όριο που καλό είναι να μην ξεπεραστεί.
Το μήκος των καννών
Το τρίτο χαρακτηριστικό είναι το μήκος των καννών. Και εδώ παίζει ρόλο και η κυνηγετική χρήση του όπλου (περπατητό ή καρτέρι) αλλά και η σκοπευτική του χρήση (skeet, trap ή sporting). Η κοινή διαπίστωση είναι ότι οι περισσότεροι επίδοξοι νέοι σκοπευτές ή δεν γνωρίζουν με βεβαιότητα με ποιο αγώνισμα θέλουν να ασχοληθούν ή έρχονται στο σκοπευτήριο για να ρίξουν σ’ ένα αγώνισμα που τους γοήτευσε όταν το είδαν αλλά άλλαξαν γνώμη όταν το δοκίμασαν. Σε αυτή την περίπτωση ο νέος σκοπευτής θα πρέπει να επιλέξει ένα μήκος καννών που θα του επιτρέψει να δοκιμάσει διάφορα αγωνίσματα μέχρι να κατασταλάξει σε αυτό που του αρέσει. Ένα μήκος καννών 76 εκατοστών θεωρείται ιδανικός συμβιβασμός για ένα τέτοιο όπλο γενικής χρήσης, αφού αποτελεί το ιδανικό μήκος για το τραπ και το compak sporting και είναι ελάχιστα μακρύτερο από τους 71-74 πόντους που προτιμώνται στο skeet. Εάν κάποιος σκοπεύει να ασχοληθεί με το sporting και θέλει να ακολουθήσει τη μόδα των 81 πόντων, καλό θα είναι να γνωρίζει ότι αυτό το μήκος καννών θέλει πολύ προσεγμένο και συνήθως πολύ ακριβό όπλο για να ζυγίσει σωστά σαν σύνολο και ότι οι 81 πόντοι στο κυνήγι είναι αρκετά απαιτητικοί, καθιστώντας το όπλο δυσκίνητο, ειδικά στις ξαφνικές τουφεκιές. Από την άλλη, οι κάννες των 76 εκατοστών προσφέρουν από αξιοπρεπές έως άριστο ζύγισμα ακόμα και σε όπλα χαμηλής οικονομικής κατηγορίας.
Τα τσοκάκια
Θεωρώ ότι το όπλο μικτής χρήσης πρέπει υποχρεωτικά να είναι εφοδιασμένο με εναλλασσόμενα τσοκάκια και επιλογέα, τόσο για ευχέρεια σε διαφορετικά σενάρια κυνηγίου όσο και για να καλύψει τη χρήση του σε όλα τα σκοπευτικά αγωνίσματα. Η μόνη εξαίρεση θα μπορούσε να γίνει είναι εάν ο χρήστης σκοπεύει να το χρησιμοποιήσει αποκλειστικά στο sporting σκοπευτικά και στο καρτέρι κυνηγετικά, όπου θα μπορούσε να συμβιβαστεί με σταθερά τσοκ γύρω από το ντεμί και το βελτιωμένο ντεμί, από 4/10 έως 7/10 σύσφιξη δηλαδή. Αλλά τα εναλλασσόμενα τσοκ είναι πλέον βασικός εξοπλισμός όλων των σύγχρονων όπλων και προσφέρουν ευελιξία και ευχρηστία, συν τον παράγοντα μεταπώλησης. Ένα όπλο με σταθερά τσοκ τείνει να «παντρεύεται» με τον ιδιοκτήτη του, ασχέτως αν η μεταξύ τους σχέση είναι ρόδινη ή όχι.
Η σκανδάλη
Η σκανδάλη του όπλου είναι άλλο ένα συχνά παραμελημένο μέρος του, το οποίο όμως στη σκοπευτική ειδικά χρήση παίζει σημαντικότατο ρόλο. Προσωπικά μπορώ να ρίξω με οποιοδήποτε όπλο, ασχέτως εάν το κοντάκι του μου ταιριάζει, αρκεί η σκανδάλη του να είναι της προκοπής. Βαριές σκανδάλες, με μεγάλη διαδρομή, «λαστιχένια» αίσθηση, υπερβολικό κενό τράβηγμα πριν την αποκοπή κ.λπ. μόνο να βλάψουν μπορούν το ρίξιμο, αφού δυσχεραίνουν τη βολή την πιο κρίσιμη στιγμή. Η καλή σκανδάλη είναι ένα πολύτιμο προσόν ενός όπλου, τόσο για το σκοπευτήριο όσο και για το κυνήγι και είναι κάτι που εύκολα διαπιστώνεται πριν την αγορά. Μία κακή σκανδάλη μπορεί να βελτιωθεί από έναν έμπειρο οπλουργό αλλά όχι πάντα. Κάποια συστήματα πυροδοτικών μηχανισμών είναι τόσο κακοσχεδιασμένα που δυστυχώς δεν μαζεύονται με τίποτα. Αμέλησα να αναφέρω ότι όταν μιλάμε για σκοπευτικό όπλο, έστω και περιστασιακής χρήσης, αυτό οφείλει να είναι μονοσκάνδαλο. Οι δύο σκανδάλες, όσο και αν ορκίζονται σ’ αυτές όσοι τις έχουν συνηθίσει στο κυνήγι, στο σκοπευτήριο δεν έχουν καμία θέση.
Το κοντάκι
Το κοντάκι του «μικτού» μας όπλου είναι μία προσωπική υπόθεση για διάφορους λόγους. Κατά τη δική μου πάντα άποψη, το σκοπευτικό και το κυνηγετικό κοντάκι του ιδίου ανθρώπου πρέπει να διαφέρουν τόσο σε μέτρα όσο και σε φιλοσοφία κατασκευής. Το κυνηγετικό κοντάκι οφείλει να είναι «άνετο» ώστε να διορθώνει ατέλειες στάσης, προσανατολισμού του σώματος και επώμισης, ενώ το σκοπευτικό κοντάκι οφείλει να είναι «απόλυτο», απαιτώντας από τον σκοπευτή σωστή προετοιμασία πριν τη βολή και άριστη στάση και επώμιση. Επομένως το κοντάκι είναι ίσως το πιο δύσκολο μέρος του όπλου των συμβιβασμών που συζητάμε. Μιας και είναι αδύνατον να αναλύσω ένα ένα τα σημεία που πρέπει να προσέξετε στο κοντάκι κατά την αγορά του όπλου, θα σας δώσω απλά μία πολύ γενική συμβουλή ως μπούσουλα για την επιλογή: Μη φοβηθείτε εάν βλέπετε κάμποση ρίγα της κάννης με το όπλο σφιχτά επωμισμένο στο μάγουλο. Το μάτι στα σκοπευτικά όπλα πρέπει να είναι ολόκληρο πάνω από τη ρίγα ώστε να μπορεί να εστιάζει τα πιάτα ανεμπόδιστα. Αυτό στα περισσότερα όπλα (όχι όλα) σημαίνει ότι το όπλο θα «ψηλοτουφεκάει» λίγο, το οποίο στο σκοπευτήριο δεν θεωρείται μειονέκτημα και θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο και στο κυνήγι καρτεριού, ειδικά στις «ρουαγιάλ» τουφεκιές όπου αποτελεί και πλεονέκτημα. Ένα κοντάκι επομένως που κάνει το όπλο να ρίχνει στο στόχο «60/40», να στέλνει δηλαδή το 60% των σκαγιών πάνω από το σημείο που σημαδεύουμε και το 40% από κάτω, θεωρείται κατά γενική ομολογία ιδανικό.
Ο αυλός των καννών
Ο αυλός των καννών είναι ένα χαρακτηριστικό που έρχεται πάρα πολύ συχνά ως θέμα συζήτησης, σαφώς πολύ συχνότερα απ’ ότι θα έπρεπε. Έχω συναντήσει από απαράδεκτες έως άριστες κάννες σε όλες τις διαμέτρους αυλών. Αυτό που μετράει για τη σωστή βλητική απόδοση μίας κάννης είναι η ποιότητα του μετάλλου της, η ευθύτητά της, ο τρόπος κατασκευής της και φυσικά η καλή λείανση. Ο αυλός παίζει τόσο ανεπαίσθητο ρόλο που θα πρέπει να σας είναι αδιάφορος ως κριτήριο επιλογής. Εάν μου ζητήσετε να επιλέξω, με το σκεπτικό του χαμηλού λακτίσματος στο σκοπευτήριο και της καλής συμπεριφοράς με τις βαριές κυνηγετικές γομώσεις, θα έλεγα ότι τα 18,6 – 18,7 χιλ είναι μία λογική επιλογή, χωρίς όμως αυτό να αποτελέσει βασικό κριτήριο επιλογής σας.
Θα ήταν φρόνιμο να δοκιμάσετε εάν μπορείτε διάφορα σκοπευτικά όπλα πριν την αγορά. Οι περισσότεροι σκοπευτές θα σας δανείσουν ευχαρίστως το όπλο τους για να ρίξετε μερικές τουφεκιές στο σκοπευτήριο εάν τους το ζητήσετε. Εάν βρείτε με αυτόν τον τρόπο ένα όπλο που σας αρέσει υπερβολικά, μπορείτε ακόμα και να ρωτήσετε ευγενικά εάν πιθανόν το πουλάνε. Οι σκοπευτές έχουν την τάση να αλλάζουν συχνά το όπλο τους και πολλές φορές η απάντηση στην ερώτηση αν θα σκέφτονταν να το αποχωριστούν ξαφνιάζει ευχάριστα. Εξάλλου η αγορά ενός μεταχειρισμένου και σε καλή κατάσταση όπλου αποτελεί πάντα μία πολύ πιο συμφέρουσα αγορά από αυτή του καινούριου, εξοικονομώντας μας σημαντικά χρήματα στο όπλο της επιλογής μας ή επιτρέποντάς μας να αποκτήσουμε με τα χρήματα του προϋπολογισμού μας ένα όπλο υψηλότερης κατηγορίας.
