Η προσκόπευση είναι αίσθηση, ένας συνδυασμός εμπειρίας, γνώσεων, ενστίκτου και φαντασίας, όπου όλες αυτές οι παράμετροι πρέπει να συνεργαστούν αρμονικά και ταχύτατα, πολλές φορές μέσα σε δέκατα του δευτερολέπτου, ώστε να υπάρξει το επιθυμητό αποτέλεσμα..
Του Λεωνίδα Μητσιάλη
Το θέμα της προσκόπευσης είναι, ίσως, το πιο πολυσυζητημένο ανάμεσα σε κυνηγούς και σκοπευτές, ιδίως ύστερα από μία αποτυχημένη βολή ή και μετά από μία εντυπωσιακή μακρινή επιτυχία. Αν και εννιά φορές στις δέκα δεν ευθύνεται η προσκόπευση για την επιτυχημένη ή αποτυχημένη βολή, αλλά συνήθως η τεχνική, η επώμιση ή η εστίαση του στόχου, παρ’ όλα αυτά η προσκόπευση είναι μία σημαντική παράμετρος της κυνηγετικής σκόπευσης, αφού ως γνωστόν τα σκάγια πρέπει να βληθούν μπροστά από το στόχο για να τον συναντήσουν στον χώρο.
Ορατή και πραγματική
Το αν και κατά πόσο ο κυνηγός ή ο σκοπευτής πρέπει συνειδητά να ασχολείται με την προσκόπευση ή όχι, αποτελεί μεγάλο κεφάλαιο. Προς το παρόν, θα ασχοληθώ με τις αντικειμενικές παραμέτρους που την επηρεάζουν, αφού πρώτα χωρίσω την προσκόπευση σε δύο κατηγορίες:
- Την πραγματική προσκόπευση, την ακριβή απόσταση, δηλαδή, μπροστά από τον στόχο, στην οποία πρέπει να δείχνει η κάννη κατά τον πυροβολισμό και
- Την ορατή προσκόπευση, την εικόνα δηλαδή που έχει ο σκοπευτής στο όπλο του τη στιγμή που τραβάει τη σκανδάλη.
Η πραγματική και η ορατή προσκόπευση δεν είναι αναγκαστικά ίδιες παρά μόνο σπάνιακαι,η κάθε μία επηρεάζεται από διαφορετικούς παράγοντες. Η πραγματική επηρεάζεται από την απόσταση και την ταχύτητα του στόχου και την ταχύτητα της γόμωσης, ενώ η ορατή επηρεάζεται από την γωνία του στόχου, την ταχύτητα του όπλου και τον πυροδοτικό μηχανισμό του.
Η απόσταση
Η απόσταση είναι,ίσως, ο σημαντικότερος παράγοντας επηρεασμού της προσκόπευσης, ενώ αποτελεί και την πλέον αντικειμενική δυσκολία στη σκοποβολή τόσο του κινούμενου στόχου όσο και του σταθερού. Εννοείται, ότι όσο πιο μακριά είναι ο στόχος, τόσο μεγαλύτερη πρέπει να είναι και η προσκόπευση, φτάνοντας κάποιες φορές σε υπερβολές που δύσκολα αποδέχεται ο μέσος κυνηγός. Το ίδιο σημαντική με την ίδια την απόσταση είναι και η ικανότητα του κυνηγού να μπορεί να την υπολογίζει με σχετική ακρίβεια, κάτι που είναι συνήθως εφικτό όταν μπορούμε να συγκρίνουμε την θέση του θηράματος σε σχέση με το περιβάλλον (δέντρα κ.λπ.) και πολύ δυσκολότερο όταν το φόντο είναι απλά ο ουρανός, όπου μοναδικό κριτήριο είναι το ορατό του μέγεθος, σε σχέση πάντα με την εμπειρία μας για το πώς φαίνονται τα διάφορα θηράματα σε διαφορετικές αποστάσεις.
Η ταχύτητα του στόχου
Η ταχύτητα του στόχου είναι ο δεύτερος σημαντικότερος παράγοντας που επηρεάζει την προσκόπευση. Όσο πιο γρήγορα κινείται, τόσο περισσότερη απόσταση θα καλύψει μέχρι να τον φτάσουν τα σκάγια. Και εδώ, όπως και στην απόσταση, η ικανότητα υπολογισμού της ταχύτητας είναι εξίσου σημαντική και ο υπολογισμός της, όπως και της απόστασης, γίνεται απείρως ευκολότερος εάν σκοπεύουμε διόφθαλμα, χρησιμοποιώντας την έμφυτη ικανότητα του εγκεφάλου μας να υπολογίζει με σχετική ακρίβεια απόσταση και ταχύτητα με τα δύο μάτια ανοιχτά.
Η γνώση της συμπεριφοράς του εκάστοτε θηράματος είναι επίσης πολύ σημαντική, αφού επιτρέπει στον κυνηγό παρατηρώντας το να αντιληφθεί την πραγματική του ταχύτητα. Αλλιώς π.χ. αντιλαμβανόμαστε την ταχύτητα ενός παπιού με το γρήγορο χτύπημα των φτερών του και αλλιώς της φάσσας που τα κουνάει συνήθως νωχελικά σε σχέση με άλλα θηράματα, αλλά επιτυγχάνει πολύ μεγάλες ταχύτητες.
Η ταχύτητα της γόμωσης
Η ταχύτητα της γόμωσης είναι ο τρίτος και τελευταίος παράγοντας που επηρεάζει την πραγματική προσκόπευση. Είναι πολλοί αυτοί που ισχυρίζονται ότι οι διαφορές στις ταχύτητες των φυσιγγίων δεν είναι ικανές να επηρεάσουν την εικόνα της προσκόπευσης και αν θεωρήσουμε ότι μιλούν για διαφορές αρχικής ταχύτητας ανάμεσα σε γομώσεις ίδιων νούμερων σκαγιών, σε γενικές γραμμές έχουν δίκιο, αν και υπάρχουν αντικειμενικές διαφορές που μπορούν ανά περίσταση να κριθούν αμελητέες ή σημαντικές. Αν,όμως, εξετάσουμε τις διαφορές στις μένουσες ταχύτητες ανάμεσα σε διαφορετικά νούμερα σκαγιών, θα δούμε ότι όσο αυξάνεται η απόσταση, τόσο τα ψιλότερα σκάγια χάνουν την ταχύτητά τους και απαιτούν μεγαλύτερη προσκόπευση. Ανάμεσα στα άκρα των επιλογών για κάποιο θήραμα, π.χ. ανάμεσα στο νο 7 και το νο 10 για την τσίχλα, οι διαφορές της προσκόπευσης σε μεγάλη απόσταση είναι εξαιρετικά μεγάλες.
Ηγωνία του στόχου
Η γωνία του στόχου είναι η πιο σημαντική παράμετρος όσον αφορά την υποκειμενική ή ορατή προσκόπευση. Αυτό, δηλαδή, που βλέπει ο κυνηγός πίσω από το όπλο του. Ένα θήραμα σε συγκεκριμένη απόσταση και ταχύτητα θέλει την ίδια ακριβώς αντικειμενική ή πραγματική προσκόπευση ανεξάρτητα από την γωνία της πορείας του σε σχέση με εμάς, αλλά αυτό που εμείς αντιλαμβανόμαστε διαφέρει δραματικά. Ως παράδειγμα φανταστείτε μία φάσσα σε απόσταση 35 μέτρων, πόσο διαφορετική εικόνα απαιτεί εάν είναι τραβέρσα ή εάν απομακρύνεται υπό πολύ μικρή γωνία.
Η ταχύτητα του όπλου
Σημαντικότατο ρόλο στην ορατή προσκόπευση παίζει και η ίδια η ταχύτητα του όπλου, κάτι που συνήθως δεν προβληματίζει αρκετά τον μέσο κυνηγό, που συνήθως χρησιμοποιεί κάποιον συγκεκριμένο τρόπο να βάζει προσκόπευση (π.χ. προσπερνώντας τον στόχο) και ίσως δεν αντιλαμβάνεται πώς αυτή η ταχύτητα επηρεάζει την εικόνα του. Αναφέρω ως γενίκευση ότι όσο πιο γρήγορα κινείται το όπλο σε σχέση με το στόχο, τόσο λιγότερη είναι η ορατή προσκόπευση, αφού από την εντολή του εγκεφάλου μέχρι την πυροδότηση του όπλου μεσολαβεί μία αναπόφευκτη χρονοκαθυστέρηση κάποιων εκατοστών του δευτερολέπτου, κατά την οποία ο στόχος έχει μετακινηθεί. Όσο πιο σχετική είναι λοιπόν η ταχύτητα του όπλου με αυτήν του στόχου, τόσο πιο κοντά στην αλήθεια είναι και αυτό που βλέπουμε ως εικόνα.
Πυροδοτικός μηχανισμός
Κλείνοντας με τις παραμέτρους που επηρεάζουν την υποκειμενική προσκόπευση, θα πρέπει να αναφέρω και την ταχύτητα του πυροδοτικού μηχανισμού του όπλου, της σκανδάλης του δηλαδή, αυτό που ονομάζουμε στην ειδική ορολογία ως “locktime”. Όλοι οι μηχανισμοί δεν έχουν την ίδια ταχύτητα απόκρισης στο τράβηγμα της σκανδάλης και υπάρχουν όπλα που ξεχωρίζουν είτε προς το καλύτερο είτε προς το χειρότερο. Οι διαφορές αυτές του χρόνου πυροδότησης, εάν συνδυαστούν με την πιο πάνω παράμετρο της ταχύτητας του όπλου, μπορούν να επηρεάσουν πολύ έντονα την ορατή προσκόπευση, τόσο ώστε να προκαλούν ανεξήγητες αστοχίες σε μία φαινομενικά σωστή εικόνα προσκόπευσης.
Βλέπουμε λοιπόν ότι η προσκόπευση, ως έννοια δεν είναι δεν είναι τόσο απλή όσο κάποιοι θα ήθελαν να πιστεύουν. Σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι να μπερδέψω τον αναγνώστη αλλά να του δώσω κάποια επιπλέον στοιχεία που πιθανόν να τον βοηθήσουν να ξεδιαλύνει ένα θέμα με αρκετές παραμέτρους.
