Η αναβλητικότητα είναι μια “πάθηση” σκοπευτική η οποία παρουσιάζεται όταν πραγματικά δεν τη χρειαζόμαστε. Έρχεται ξαφνικά στο χειρότερο σημείο -όταν διεκδικούμε μια διοργάνωση- που απειλεί να καταστρέψει ότι εμείς έχουμε επιτύχει μέχρι εκείνο το σημείο. Πολλά έχουν ειπωθεί για το θέμα και σίγουρα άλλα τόσα έχουν γραφτεί, όμως εξακολουθώ να αναρωτιέμαι, γνωρίζουμε γιατί κάποιοι σκοπευτές παρουσιάζουν αυτό το φαινόμενο ή απλά δίνουμε μια απάντηση απλουστεύοντας τις αιτίες;

Του Τάσου Κεφάλα 

Για αυτούς που δεν γνωρίζουν, η αναβλητικότητα είναι κάτι το οποίο παρουσιάζεται ακριβώς τη στιγμή που κάποιος είναι έτοιμος να τραβήξετε τη σκανδάλη. Συνήθως παρουσιάζεται σε δύο μορφές. Η πρώτη μορφή έχει την εικόνα ενός τινάγματος ή αρπάγματος του όπλου επηρεάζοντας το χέρι που κρατάει την “πάπια” με άμεσο αποτέλεσμα την απομάκρυνση των κανών από το στόχο κατά τη στιγμή της βολής. Η δεύτερη μορφή έχει την επίπτωση της καθυστέρησης του να τραβηχτεί η σκανδάλη ή ακόμα και να μην τραβηχτεί καθόλου. Φυσικά και στις δύο περιπτώσεις η καταγραφή της αποτυχίας στον συγκεκριμένο δίσκο είναι κάτι παραπάνω από βέβαιη! Ο σκοπευτής τη στιγμή που του παρουσιάζεται η αναβλητικότητα έχει την αίσθηση ότι κάτι συμβαίνει με το όπλο του ή ότι η σκανδάλη του έγινε ξαφνικά πολύ “βαριά” στο τράβηγμα. Στην πραγματικότητα χρειάζεται αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα προκειμένου να αντιληφθεί, ότι τελικά η αιτία είναι ο ίδιος και όχι το όπλο του. Πολλοί σκοπευτές έχουν την εικόνα ότι η αναβλητικότητα έχει να κάνει με την ανάκρουση του όπλου, συζητώντας όμως μαζί τους, αυτό που κατάλαβα ήταν ότι μόνο η ανάκρουση δεν έφταιγε για το φαινόμενο. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι η ανάκρουση του όπλου εμπεριέχει ένα ποσοστό αιτίας αναβλητικότητας και για κάποιο μικρό αριθμό σκοπευτών, η μείωσή της μπορεί να αποβεί σωτήρια στην πορεία. Κατά τη δική μου άποψη το ποσοστό αναβλητικότητας σε σχέση με την ανάκρουση είναι κάτω από το 10% των περιπτώσεων.

Στην πραγματικότητα η πρώτη καθαρή αιτία είναι ο “φόβος της αποτυχίας” ο οποίος μεταφράζεται με την μη ικανότητα του σκοπευτή να δει το δίσκο. Αυτό συμβαίνει λόγω της αυξημένης πίεσης που υπάρχει στο να επιτευχθεί ένα αξιόλογο σκόρ, με άμεσο αποτέλεσμα την απώλεια της εμπιστοσύνης απέναντι στον εαυτό του.

Μια προτεινόμενη λύση σε αυτούς τους σκοπευτές σε πρώτη φάση, ήταν η τοποθέτηση στο όπλο τους μίας αποδεσμευμένης σκανδάλης (release trigger). H πρώτη που είδα ήταν πριν από 12 χρόνια σε έναν Καναδό σκοπευτή και έκτοτε έχασα το μέτρημα στο πόσες άλλες ανακάλυψα σε όπλα συναθλητών μου. Η αποδεσμευμένη σκανδάλη βέβαια από μόνη της είναι ένα ολόκληρο κεφάλαιο προς ανάλυση, το οποίο δεν θα επιθυμούσα να καλύψω εδώ παρά μόνο να τοποθετηθώ απλά στο σημείο του, ότι η χρήση της είναι μια λύση ως προς την θεραπεία της αναβλητικότητας.

Release Trigger

Αποδεσμευμένη σκανδάλη είναι η σκανδάλη η οποία εκπυρσοκροτεί όταν απελευθερώνεται και όχι όταν πιέζεται. Το όπλο κλείνει με τη σκανδάλη πιεζόμενη και έτσι επωμίζεται. Κατά την εμφάνιση του δίσκου και όταν ο σκοπευτής είναι έτοιμος, απελευθερώνοντάς τη εκπυρσοκροτεί προς το δίσκο. Πολλοί σκοπευτές πιστεύουν ότι αυτή η σκανδάλη είναι πιο φυσιολογική από την συνήθη, βασιζόμενοι στο γεγονός ότι η απελευθέρωση ενός ακοντίου, μιας μπάλας ή ενός τόξου γίνεται με αυτή τη διαδικασία. Η μυϊκή χαλάρωση θεωρείται πιο φυσιολογική από τη μυϊκή σύσφιξη που απαιτείται στις κοινές σκανδάλες. Το πιστεύω μου ότι απλά βάζοντας ένα πέλμα απορρόφησης κραδασμών ή πείθοντας τον σκοπευτή να χρησιμοποιήσει πιο “ελαφριά” φυσίγγια δεν είναι απόλυτο ότι θα βρεθεί λύση στην αναβλητικότητα. Για ένα μικρό διάστημα, ίσως λόγω του ότι ο σκοπευτής θα έχει κάτι άλλο να σκέπτεται, όμως σε βάθος χρόνου δεν αποκλείεται η επιστροφή του φαινομένου. Το καλό βέβαια από όλη αυτή την προσπάθεια είναι, ότι μόλις καταλάβετε τι είναι αυτό που πραγματικά φταίει για το φαινόμενο που αντιμετωπίζετε θα αρχίσει άμεσα και η αυτοθεραπεία! Στη συνέχεια λοιπόν θα σας παραθέσω κάποιους παράγοντες που σας επηρεάζουν ως προς το αντικείμενό μας.

Ο φόβος της αποτυχίας

Ο φόβος της αποτυχίας έχει αρκετούς παράγοντες που μπορεί να τον φέρουν στην επιφάνεια. Ο πιο συχνός από αυτούς είναι η κακή ορατότητα. Οι περισσότεροι σκοπευτές πραγματοποιούν βολές γρήγορα, αποφασιστικά και με ακρίβεια κατά τη διάρκεια ενός αγώνα, όμως ξαφνικά παρουσιάζουν αναβλητικότητα σε κάποιο δίσκο χωρίς προφανή αιτία. Μια στενή παρακολούθηση θα αποκαλύψει ότι στην πραγματικότητα υπήρξε μια απειροελάχιστη αναβλητικότητα πριν ο σκοπευτής αντιδράσει στον εμφανιζόμενο δίσκο. Η πιο συνήθης αιτία, είναι ο σκοπευτής να μην αντιληφθεί άμεσα την έξοδο του δίσκου από την καταπακτή ή τον πύργο. Βλέποντας την ακολουθία καρέ-καρέ συνειδητοποιούμε ότι: O σκοπευτής καλεί το δίσκο, ο σκοπευτής αποτυγχάνει να δει άμεσα το δίσκο στην έξοδο, αμφιβάλει και ταυτόχρονα συνειδητοποιεί το δίσκο κάποια μέτρα μακριά από εκεί που τον περίμενε να είναι, ξαφνικά κάνει ένα απότομο “swing”, κίνηση προς το δίσκο, τον προλαβαίνει και προσπαθεί να τραβήξει τη σκανδάλη, ο εγκέφαλος του σκοπευτή δεν είναι ευχαριστημένος με την εν γένει συμπεριφορά απέναντι στο συγκεκριμένο δίσκο καθώς και στην εικόνα που λαμβάνει από τα μάτια του σκοπευτή και θεωρώντας την όλη διαδικασία λάθος, θεωρεί λάθος και το αποτέλεσμα με απόρροια να καταργήσει την εντολή εκπυρσοκρότησης, να μπλοκάρει το δάχτυλο της σκανδάλης και η αναβλητικότητα να είναι πλέον ένα γεγονός!

Το ενδιαφέρον στην όλη ιστορία είναι ότι ο εγκέφαλος δείχνει ικανός να μπλοκάρει τη διαδικασία όσον αφορά το τράβηγμα της σκανδάλης όχι όμως και την απελευθέρωσή της. Εδώ ακριβώς εμπλέκεται η χρήση μιας “release trigger”. Η όλη διαδικασία έχει σχέση με το ότι στη μία περίπτωση το τράβηγμα της σκανδάλης χρειάζεται μια ανταπόκριση συγκεκριμένων μυϊκών μυών οι οποίοι πρέπει να συσπαστούν, ενώ στην δεύτερη περίπτωση, η εκπυρσοκρότηση επιτυγχάνεται με τη χαλάρωσή τους κάτι που συμβαίνει πάντα σε περίπτωση εμφάνισης αναβλητικότητας. Η δεύτερη περίπτωση είναι ευκολότερη λόγω του ότι ο εγκέφαλος δεν μπορεί να μπλοκάρει και τις δύο κινήσεις ταυτόχρονα, ενώ του είναι πιο εύκολο να χαλαρώσει από το να δώσει μια εντολή σύσφιξης. Βέβαια με την πάροδο του χρόνου αυτό γίνεται πιο συνειδητό με αποτέλεσμα να υφίσταται αναβλητικότητα ακόμα και με “release trigger”.

Συνήθως το να μην βλέπουμε καλά το δίσκο κατά την έξοδο του από μία καταπακτή ή πύργο, οφείλεται στο ότι εμείς δεν έχουμε τοποθετήσει τα μάτια μας στο σωστό σημείο. Δεν είναι λίγοι οι σκοπευτές που απλά παρατηρούν τους δίσκους κατά την έξοδό τους, από το να τους βλέπουν συγκεντρωμένοι πάνω τους. Το αποτέλεσμα αυτής της πράξης έχει συχνά την τύχη της αναβλητικότητας, λόγω του ότι τις περισσότερες φορές δεν γνωρίζουν το ακριβές σημείο εμφάνισής τους με απόρροια να μην μπορούν να διαγνώσουν και την πορεία τους.

Άλλοι πάλι με αίτιο την κούραση και το στρες στην προσπάθεια συγκέντρωσης, δίνουν μεγαλύτερη βάση στις κάνες του όπλου από ότι στο δίσκο κάνοντας το “focus” (συγκέντρωση) ανύπαρκτο και το “zero” (αρνητικό αποτέλεσμα) άμεσα υπαρκτό.

Ένα λάθος κοντάκι, ή ακόμα χειρότερα ένα πολύ χαμηλό κοντάκι, έχει το ίδιο αποτέλεσμα. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα είναι το υψηλό σκορ. Πολλοί σκοπευτές έχουν τη δυνατότητα μιας καλής παρουσίας σε προπονητικό επίπεδο (122/125) όμως όταν αυτό περάσει σε αγώνα και ιδίως προς το τέλος του εκεί πως ένα καλό σκόρ πάει να επιτευχθεί, τότε εμφανίζεται η αναβλητικότητα από το πουθενά και γκρεμίζει ότι φτιαχνόταν σε όλο το προηγούμενο διάστημα. Από προσωπική εμπειρία μπορώ να σας πω, ότι το χειρότερο που έχετε να κάνετε όταν πάτε για ένα πολύ καλό σκόρ είναι να επαναλαμβάνετε στον εαυτό σας “εμένα αυτό δεν θα μου συμβεί! Εμένα αυτό δεν θα μου συμβεί..” ανθυποβάλεστε και στο τέλος αυτό είναι που σίγουρα θα συμβεί!! Δεν είναι λίγες οι φορές που ακόμα μου συμβαίνει αυτό το φαινόμεν,ο μετά από τόσα χρόνια σκόπευσης παρ’ όλο που δεν σκοπεύω πλέον σε πρωταθλητικό επίπεδο. Βέβαια τώρα που γνωρίζω το πρόβλημα και τη φύση του μπορώ και το αντιμετωπίζω καλύτερα. Γνωρίζοντάς το αυτό ανακάμπτω και γρηγορότερα.

Γεωγραφική αναβλητικότητα

Υπάρχουν αρκετοί σκοπευτές που το φαινόμενο αυτό τους παρουσιάζεται σε συγκεκριμένα σκοπευτήρια ενώ στα υπόλοιπα ποτέ. Αυτό έχει μια λογική αν το σκεφτείτε, ίσως το φόντο του γηπέδου ή ο φωτισμός του χώρου να έχουν κάποιο πρόβλημα με αποτέλεσμα αυτό να μεταφράζεται αναβλητικά στον εγκέφαλό τους. Η δυσκολία του να δείτε το δίσκο καλά μέσα σκοπευτικό πεδίο δημιουργεί απώλεια εμπιστοσύνης σε εσάς αλλά και σε οποιονδήποτε σκοπευτή. Πολλές φορές μετά το τέλος ενός αγώνα, αναγνωρίζουμε ότι ήμασταν τυχεροί κατά τη διάρκειά του εστιάζοντας 3-4 δίσκους, χωρίς ακριβώς να γνωρίζουμε πως και γιατί. Συνήθως το ρεκόρ σας σε αυτά τα σκοπευτήρια δεν είναι και από τα καλύτερα. Αυτό συμβαίνει γιατί κάθε φορά που πηγαίνετε εκεί, το πρώτο που σκέπτεστε είναι ότι “Ποτέ δεν έχω ρίξει καλά εδώ!” Αρνητικές σκέψεις οδηγούν σε κακή εμφάνιση. Η αυτοπεποίθηση βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο χωρίς να έχετε ρίξει ούτε ένα δίσκο.

Η κακή αντιμετώπιση ενός γηπέδου προετοιμάζει την εμφάνιση της αναβλητικότητας σε όλο της το μεγαλείο. Το άμεσο πρόβλημα από αυτό, είναι ότι την αναβλητικότητα υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να την μεταφέρετε μαζί σας και σε άλλο σκοπευτήριο όπου συνήθως δεν είχατε πρόβλημα. Αν αυτό συμβεί τότε είναι καλύτερο να προχωρήσετε σε ένα διάστημα αγωνιστικής αποχής, προκειμένου να αναρρώσει η αυτοπεποίθησή σας και το υποσυνείδητό σας, αποβάλλοντας την καταστροφική αναβλητικότητα που υπάρχει ήδη μέσα σας. Συνεχίζοντας την αγωνιστική δραστηριότητα είναι πιθανόν να περάσετε σε ένα στάδιο όπου η ανάρρωση θα είναι πλέον καμένο χαρτί. 

“Επισκευή” της αναβλητικότητας

Η λύση σε οποιαδήποτε μορφή αναβλητικότητας ξεκινά πάντα από την αναγνώριση του προβλήματος. Αναγνωρίστε την αιτία και πάρτε άμεσα δραστικά μέτρα. Κακή ορατότητα. Μπορεί να βελτιωθεί άμεσα με σκοπευτικά γυαλιά. Αν υπάρχει πρόβλημα με τα μάτια σας κάντε εξετάσεις, γνωρίστε το πρόβλημα και φτιάξτε τα κατάλληλα γυαλιά. Μην γυρνάτε τα σκοπευτήρια λέγοντας ότι δεν βλέπετε καλά, αλλά δεν μπορείτε να ρίξετε φορώντας γυαλιά έτσι και αλλιώς. Προσπαθήστε να συνηθίσετε στα νέα δεδομένα! Αν υπάρχει πρόβλημα με το κοντάκι σας λύστε το άμεσα! Κοντακάδες δόξα το Θεό πάντα υπάρχουν κοντά στα σκοπευτήρια. Αν το κοντάκι σας είναι ρυθμιζόμενο τόσο το καλύτερο. Φέρτε το εκεί που χρειάζεται με τη σύμφωνη γνώμη ενός επαγγελματία. Αποφύγετε φίλους και συναθλητές γιατί εκεί ο καθένας προσπαθεί να σας περάσει την άποψή του. Όλα τα παραπάνω μπορούν να βελτιωθούν με την βοήθεια ενός έμπειρου προπονητή. Βρείτε κάποιον και ακολουθείστε τις συμβουλές του. Μην προσκολλάστε στα δικά σας, δεχτείτε αυτό που ο προπονητής προτείνει ακόμα και αν είστε αντίθετοι σε αυτό. Θυμηθείτε ότι ο λόγος που βρίσκεται εκεί είναι γιατί έχετε πρόβλημα. Μην συμπεριφέρεστε λοιπόν σαν να μην υπάρχει ή σαν να ξέρετε τη λύση του. Αν την ξέρατε τότε γιατί πήγατε εκεί;

Αν νομίζετε ότι το όπλο σας “κλωτσάει” κατά την εκπυρσοκρότηση μην το αφήνετε να συνεχίζεται. Τοποθετήστε βοηθητικά πέλματα που απορροφούν τους κραδασμούς. Στην αγορά υπάρχουν πολλά και σε διαφορετικούς τύπους. Ακόμα και η αλλαγή του φυσιγγίου μπορεί να είναι σωτήρια σε αυτή την περίπτωση. Η αναβλητικότητα είναι ένα μεγάλο σκοπευτικό πρόβλημα το οποίο μπορεί να σας καταστήσει ανανταγωνιστικούς σε κάθε επίπεδο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει θεραπεία.