Οι παράγοντες που συντελούν στην δημιουργία ενός ποιοτικού χάλυβα, καθορίζουν και την ποιότητα κατασκευής των καννών.
του ΣΟΦΟΚΛΗ ΚΟΣΚΙΝΑ
Για την κατασκευή των καννών των κυνηγετικών όπλων, οι τεχνίτες ακολούθησαν τις τεχνικές που προέκυψαν από την επεξεργασία του σιδήρου από την οποία προέκυψε ο χάλυβας (κοινώς το ατσάλι, κράμα σιδήρου και άνθρακα) αξιοποιώντας συγχρόνως μια σειρά από παραμέτρους οι οποίες συντελούν στη διαμόρφωση ενός ποιοτικού προϊόντος.
Για παράδειγμα, ένα από τα στοιχεία που καθιστά κορυφαίο το χάλυβα Beler(χρησιμοποιείται ευρέως από κορυφαίους οπλοκατασκευαστές για την κατασκευή καννών), είναι το νερό που χρησιμοποιείται κατά τη διαδικασία της τήξης των μετάλλων για τον καθαρισμό τους από ξένα σώματα. Σε αυτή τη διαδικασία το νερό πρέπει να έχει πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε άλατα (Pha), μία παράμετρος που σε κάποιους μπορεί να φαντάζει… ασήμαντη, η πραγματικότητα όμως είναι εντελώς διαφορετική.
Ένας άλλος συντελεστής, κεφαλαιώδους σημασίας είναι ο κλίβανος που χρησιμοποιείται για την τήξη των μετάλλων. Υπάρχουν αρκετοί τύποι κλιβάνων (ηλεκτρονικοί, ηλεκτρικοί με τετηγμένα λουτρά άλατος, αλλά και κλίβανοι με επαγωγική θερμότητα) και, ο κάθε ένας από αυτούς,αναλόγως των δυνατοτήτων που παρέχει,συμβάλει ουσιαστικά στην ποιότητα του παραγόμενου χάλυβα.
Εκτός από τις προαναφερόμενες παραμέτρους, υπάρχουν ορισμένες διαδικασίες που συμβάλλουν στο καλό αποτέλεσμα,όπως, ο έλεγχος, η ανάπτηση, η προθέρμανση κατά τη διαδικασία βαφής, η απόψυξη, η επαναφορά.
Όλα αυτά αφορούν στην αρχική διαδικασία παραγωγής του σωλήνα ή της ράβδου από την οποία θα παραχθούν οι κάννες του κυνηγετικού όπλου. Όμως, ακόμη και άριστης ποιότητας να είναι ο χάλυβας που θα παραχθεί, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι το ίδιο ποιοτικές θα είναι και οι κάννες που θα κατασκευαστούν. Κι αυτό γιατί κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι ο τεχνίτης που θα τον επεξεργαστεί ώστε να τον διαμορφώσει σε κάννες, δεν θα κάνει κάποιο λάθος στη διάρκεια της εν λόγω εργασίας. Ένα τέτοιο λάθος μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα ο χάλυβας να χάσει τις ιδιότητές του, η ποιότητά του να μην είναι καλή και αυτό, ενδεχομένως, να υποκρύπτει επικινδυνότητα κατά τη χρήση.
Στην μεταλλουργία υπάρχουν νόμοι και κανόνες για την παραγωγή κάποιου τύπου χάλυβα. Για παράδειγμα στην κατασκευή καννών χρησιμοποιούνται χάλυβες που η σκληρότητά τους στην κλίμακα Rockwell κυμαίνεται από 43 –58.
Η περιεκτικότητά τους σε χρώμιο (Gr), Nικέλιο (Ni), Bανάδιο (V), Μολυβδαίνιο (Mo), κ.λπ. καθορίζεται από το ποιές προτεραιότητες θέτει ο κατασκευαστής και τι ζητάει από τον παραγόμενο χάλυβα. Βέβαια όταν μιλάμε για κάννες είναι προκαθορισμένο το ποσοστό της πρόσμειξης αυτών των υλικών, λαμβάνονται υπόψη κάποια όρια στις μηχανικές ιδιότητες τα οποία προσδίδουν τα στοιχεία που περιέχονται στην σύνθεση του χάλυβα.
Για παράδειγμα.
- Το Νικέλιο (Ni) αυξάνει την αντοχή του χάλυβα και την σκληρότητά του χωρίς να ελαττώνει την πλαστικότητα.
- Το Μολυβδαίνιο (Μο) χρησιμοποιείται ως πρόσθετο σε ποσοστό 1%. Μεγαλύτερο ποσοστό χρησιμοποιείται μόνο στην κατασκευή εργαλείων και στους ανοξείδωτους χάλυβες. Το μολυβδαίνιο δεν χρησιμοποιείται ποτέ μόνο του, αλλά συνήθως προστίθεται μαζί με Νικέλιο και Χρώμιο.
- Το Βανάδιο (V), χρησιμοποιείται σε περιεκτικότητα 0.15-0,25%. Το χρώμιο αυξάνει την σκληρότητα του χάλυβα. Οι χάλυβες με χρώμιο παρουσιάζουν ιδιαίτερη σκληρότητα και έχουν αντοχή στην φθορά τριβής ενώ επίσης παρουσιάζουν αντίσταση στη διάβρωση (ανοξείδωτοι χάλυβες).
- Το Βολφράμιο (W) αυξάνει την σκληρότητα του χάλυβα και χρησιμοποιείται για την κατασκευή βιδολόγων, καννών, ελατηρίων με ποσοστό πρόσμειξης από 2-6%. Για την κατασκευή μαγνητών χρησιμοποιείται σε ποσοστό 6%.
Στην παραπάνω ποσοστιαία αναφορά πρέπει να υπάρχουν προσθήκες Νi – Gr- Mo.
Για παράδειγμα με 3% βολφράμιο και 1 –1,4% άνθρακα, παράγουμε χάλυβα που παρουσιάζει μεγάλη σκληρότητα και μεγάλη αντοχή στην φθορά. - Το Τιτάνιο (Ti) έχει την ιδιότητα να σταθεροποιήσει το άζωτο και τον άνθρακα υπό μορφή καρβιδίων και έτσι αποφεύγεται το φαινόμενο της σκλήρυνσης του μαλακού χάλυβα.
- Πυρίτιο C. To πυρίτιο δεν είναι μέταλλο αλλά επενεργεί στον χάλυβα σαν μέταλλο.
- Οι πυριτιούχοι χάλυβες χρησιμοποιούνται για την κατασκευή ελατηρίων και λόγω καλής αντοχής στην τριβή χρησιμοποιούνται για την κατασκευή εργαλείων κατεργασίας πετρωμάτων.
Σε περίπτωση που δείτε στο όπλο σας να αναγράφεται ο χάλυβας με ονομασία όπως Beler, Belota, Kρυρρ, κλπ., να ξέρετε ότι οι ονομασίες αυτές υποδηλώνουν την ποιότητα του χάλυβα και τον τρόποπου έχει κατασκευαστεί. Βεβαίως, αυτό από μόνο του δεν πιστοποιεί την ποιότητα, γιατί σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η μετέπειτα επεξεργασία που έγινε στην σωλήνα –ράβδο του χάλυβα, έως ότου πάρει την τελική μορφή και μετατραπεί σε κάννη ή σε ζεύγος καννών.
Το όνομα του κατασκευαστή του όπλου σε συνδυασμό με την ποιότητα του χάλυβα αποτελούν την εγγύηση για τον αγοραστή.
Κάποιος τύπος χάλυβα που παλαιότερα ήταν φημισμένος για τον τρόπο παραγωγής και επεξεργασίας του, σήμερα μπορεί να είναι υποδεέστερος από κάποιον κοινό χάλυβα που χρησιμοποιείται για την μαζική παραγωγή όπλων και αυτό γιατί μπορεί ο τρόπος που παράγεται να παρέμεινε ως είχε, ενώ ο «κοινός» χάλυβας που χρησιμοποιείται σήμερα για τα όπλα μαζικής παραγωγής να παράγεται με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας.
Ο σίδηρος, σταθμός στην ιστορία της ανθρωπότητας
Η πρώτη γνωριμία με το σίδηρο έγινε από μετεωρίτη (κράμα σιδήρου – νικελίου). Η εμφάνιση του σιδήρου αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία της ανθρωπότητας. Υπάρχουν αναφορές από τον Όμηρο που περιγράφει την κατεργασία βαφής του μετάλλου (σκλήρυνση). Κατά τον Μεσαίωνα η τέχνη της βαφής μετάλλων αναπτύχθηκε ιδιαίτερα και αποτέλεσε το μεγάλο μυστικό για τους διάσημους κατασκευαστές σπαθιών της Δαμασκού, της Ισπανίας και της Ιαπωνίας.
Με την θερμική επεξεργασία οι μεταλλουργοί κατάφεραν να δίνουν στο σίδηρο πρόσθετες ιδιότητες όπως μεγάλη αντοχή, σκληρότητα κ.λπ., ωστόσο ο ορισμός και ο διαχωρισμός μεταξύ σιδήρου και χάλυβα έγινε το 1922. Η πρώτη προσπάθεια για την παραγωγή χάλυβα (σύνθεσης μετάλλων) έγινε το 1815. Από τότε διαπίστωσαν οι μεταλλουργοί ότι η πρόσμιξη στοιχείων στο σίδηρο του προσδίδει διάφορες ιδιότητες.
Η πρώτη μορφή χάλυβα που φέρει τον συμβολισμό Fe – C (όπου Fe=το σύμβολο του σιδήρου) και (C= το σύμβολο του άνθρακα), παρουσιάστηκε το 1868.
Εκτός από την πληθώρα εφαρμογών που έχει ο χάλυβας, χρησιμοποιήθηκε και για την κατασκευή των μεταλλικών τμημάτων στα κυνηγετικά όπλα.
Τα κράματα σιδήρου και άνθρακα διαχωρίζονται σε δύο ομάδες: τους χάλυβες και τους χυτοσιδήρους (μαντέμι).
Ως χάλυβες ορίζονται τα κράματα με περιεκτικότητα άνθρακα έως 2%. Χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να μπορέσει ο άνθρωπος να «ταξινομήσει» τα μέταλλα και να μπορέσει να καταγράψει και να ελέγξει τις διάφορες φάσεις μεταβολών που παρουσιάζονται σε αυτά.
