Οι περισσότεροι κυνηγοί άνω των 40 ετών έχουν και… κάποιο βαθμό βαρηκοΐας, συνήθως στο αυτί που βρίσκεται αντίθετα από τον ώμο επώμισης…

Του Λεωνίδα Μητσιάλη

Οι δύο κύριες αιτίες του… πονοκεφάλου στο κυνήγι, έχουν να κάνουν με τον επαναλαμβανόμενο κρότο των εκπυρσοκροτήσεων και από το λάκτισμα του όπλου (το παρόν άρθρο δεν εξετάζει το ενδεχόμενο να είστε ξενύχτηδες, ή να πάσχετε από αυχενικό ή ιγμορίτιδα, ή να έχετε καταναλώσει μισή νταμιτζάνα τσίπουρο την προηγουμένη…).

Τα βλαπτικά ντεσιμπέλ

Δεν σηκώνει αμφισβήτηση, ότι ο κρότος της τουφεκιάς είναι ιδιαίτερα βλαβερός για την ακοή: ο πυροβολισμός παράγει ένταση ήχου 130 με 140 ντεσιμπέλ, περίπου, και ο οποιοσδήποτε ήχος πάνω από τα 85 ντεσιμπέλ θεωρείται βλαπτικός. Για να καταλάβετε την τάξη μεγέθους σημειώνω ότι, κάθε δέκα μονάδες ντεσιμπέλ αφορούν διπλασιασμό της έντασης (δηλαδή, ένας ήχος 90 ντεσιμπέλ, είναι… διπλάσιας έντασης από έναν ήχο 80 ντεσιμπέλ!). Τα 130 ντεσιμπέλ μίας τουφεκιάς, αν και πολύ μικρής διάρκειας, μεταφέρουν τεράστια ποσοστά ενέργειας στα αυτιά του κυνηγού, και κατ’ επέκταση πονοκεφάλους.
Το λάκτισμα του όπλου, από την άλλη, είναι το αποτέλεσμα του τρίτου νόμου του Νεύτωνα που λέει ότι, “για κάθε δράση υπάρχει μία ίση και αντίθετη αντίδραση”: κάθε φορά που πυροδοτείται ένα φυσίγγι, το όπλο θέλει να κινηθεί προς τα πίσω με την ίδια ορμή.

Θα μπορούσα να σας κουράσω με διάφορους μαθηματικούς τύπους που αφορούν και υπολογίζουν το λάκτισμα του όπλου, αλλά βασικά δύο πράγματα πρέπει να θυμάστε:
• Όσο πιο βαρύ και γρήγορο είναι το φυσίγγι, τόσο περισσότερο λάκτισμα παράγει.
• Και όσο πιο βαρύ είναι το ίδιο το όπλο, τόσο περισσότερο μειώνεται το λάκτισμα.

Ο κανόνας που ανατράπηκε

Οι Άγγλοι αναλυτές της βλητικής είχαν πριν από πολύ καιρό διατυπώσει την “χρυσή σχέση”… 1 προς 96, σε ότι έχει να κάνει με αυτά τα κρίσιμα βάρη… Αυτό σημαίνει ότι, για κάθε γραμμάριο γόμωσης σκαγιών, χρειάζονται 96 γραμμάρια βάρους στο όπλο (ώστε η γόμωση να είναι άνετη για συχνή χρήση στο κυνήγι).
Με απλά λόγια, ένα φυσίγγι 32 γραμμαρίων θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε όπλο 3.072 κιλών, τουλάχιστον, ώστε το λάκτισμα να μην είναι δυσάρεστο. Ωστόσο, οι βελτιώσεις στα μέταλλα των όπλων και η τεχνολογία στη γόμωση των φυσιγγίων, αύξησαν τόσο την αντοχή των τουφεκιών, όσο και τις αρχικές ταχύτητες των φυσιγγίων.
Έτσι, το… λάκτισμα των μοντέρνων πυρομαχικών έχει αυξηθεί δραματικά σε σχέση με το παρελθόν, με αποτέλεσμα το 1:96 να μη θεωρείται και τόσο άνετο για συχνή χρήση.
Κάποιος που χρησιμοποιεί δίκαννο, θα αισθανθεί πολύ πιο άνετα αν διαμορφώσει αυτό τον τύπο… στο 1 προς 105, ενώ ένας χρήστης καραμπίνας μπορεί να φτάσει στο άλλο άκρο… του 1 προς 90!

Η γεωμετρία του κοντακιού

Όπως και να έχει, ένα φυσίγγι που “κλωτσάει” όχι μόνο δεν προσφέρει κάτι παραπάνω σε βλητική απόδοση, αλλά ταλαιπωρεί και τον χρήστη με πονοκεφάλους, μώλωπες και μυικούς πόνους…
Όπως είναι αυτονόητο, τα κύρια σημεία επαφής και μεταφοράς της ενέργειας του πυροβολισμού, είναι το πέλμα και το χτένι του κοντακιού. Γι’ αυτό και κάθε όπλο πρέπει να είναι εφοδιασμένο, με ένα ποιοτικό πέλμα απορρόφησης κραδασμών! Εάν το όπλο δεν έχει καλό πέλμα από το εργοστάσιο, καλό θα είναι ο κυνηγός να το τοποθετήσει εκ των υστέρων… Όμως, εξίσου σημαντικό ρόλο παίζουν και οι διαστάσεις του κοντακίου, ιδιαίτερα η κλίση του πέλματος ως προς τον άξονα της κάννης (pitch).

Σε συνάρτηση με την υπερβολικά όρθια στάση τους κατά την επώμιση, πολλοί είναι οι κυνηγοί που υποφέρουν από λάθος pitch στα όπλα τους. Και αυτό προκαλεί τη βίαιη αναπήδηση της κάννης κατά τον πυροβολισμό, με συνέπεια τον… τραυματισμό του ζυγωματικού από τη ράχη του κοντακιού! Ένα μεγάλο μερίδιο ευθύνης στο υπερβολικό λάκτισμα έχει και το μήκος του κοντακιού… Για να ανεβαίνει εύκολα το όπλο στον ώμο, πολλοί κυνηγοί χρησιμοποιούν πιο κοντά κοντάκια, αγνοώντας ότι ένα κοντό κοντάκι δύσκολα σταθεροποιείται πάνω στον ώμο, γι’ αυτό και τον “χτυπάει” βίαια κατά τον πυροβολισμό.

Η αποκάλυψη των Ιταλών…

Ευθύνη για το υπερβολικό λάκτισμα έχει και η σχέση μεταξύ της μικρής και μεγάλης κλίσης (δηλαδή, του ψηλότερου και χαμηλότερου σημείου της ράχης του κοντακιού). Όσο μεγαλύτερη είναι η υψομετρική διαφορά μεταξύ τους, τόσο πιο οξεία είναι και η γωνία της ράχης προς το πρόσωπο. Έτσι, αντί το κοντάκι να κινείται παράλληλα με το ζυγωματικό κατά το λάκτισμα, έρχεται σε επαφή και… το χτυπάει! Τα κοντάκια των παλιών κοκοροτούφεκων, που… έπασχαν από αυτήν την κακή “γεωμετρία”, είναι διάσημα για τις “κλωτσιές” που μετέφεραν στους χρήστες τους. Τέλος, εάν το πάχος της ράχης είναι πολύ στενό, μπορεί, επίσης, να προκαλέσει τραυματισμό και δυσφορία στο ζυγωματικό…
Πριν από λίγο καιρό, οι ειδικοί ενός ιταλικού εργοστασίου παραγωγής διάσημων αυτογεμών όπλων, μου ανέλυσαν και μία άλλη παράμετρο που αγνοούσα: πρόκειται για τη μεταφορά των δονήσεων του πυροβολισμού στον έσω ου του αυτιού, μέσω του οστού του ζυγωματικού! Αυτές οι δονήσεις είναι υπεύθυνες για επίμονους πονοκεφάλους, έντονους πολλές φορές, ειδικά στις καραμπίνες αδρανείας. Αυτός είναι και ο λόγος που σε κάποια μοντέλα όπλων, βλέπετε λαστιχένια ένθετα στο κέντρο της ράχης του κοντακιού…

Οι συνήθεις… ακουστικές βλάβες

Εάν υποφέρετε από “εμβοές” (αφύσικους ήχους) στο ένα ή και τα δύο αυτιά, τότε μάλλον έχετε υποστεί, ήδη, ακουστικό τραύμα! Οι περισσότεροι κυνηγοί άνω των 40 ετών, έχουν και κάποιο βαθμό βαρηκοΐας, συνήθως στο αυτί που βρίσκεται αντίθετα από τον ώμο επώμισης. Η βαρηκοΐα από ακουστικό τραύμα δεν είναι αναστρέψιμη. Το μόνο που μπορείτε – και οφείλετε – να κάνετε είναι να σταματήσετε την επιβάρυνση, χρησιμοποιώντας κάποια μορφή προστασίας της ακοής κατά το κυνήγι. Αυτό μπορεί να είναι από ένα απλό κομμάτι βαμβάκι μέσα στα αυτιά, μέχρι ένα υπερσύγχρονο σετ ψηφιακών ωτοασπίδων. Προστατεύοντας την ακοή σας στο κυνήγι, θα μειώσετε και τους πονοκεφάλους, τις ζαλάδες και την αίσθηση κόπωσης που προκαλούν στο σώμα σας…