Κατά ποσοστό 99%, περίπου, οι αφλογιστίες αποτελούν “ασθένεια” των φτηνών βιομηχανοποιημένων όπλων με ελατήρια σπιράλ.

Του Ντίνου Παπατσαρούχα 

Η αφλογιστία ενός κυνηγετικού όπλου δημιουργεί πάντα τα ίδια συναισθήματα στον κυνηγό που – ματαίως – περιμένει την εκπυρσοκρότηση, αλλά οι αιτίες που μπορεί να την προκαλέσουν είναι διαφορετικές. Ας δούμε, λοιπόν, τις κυριότερες από αυτές, από τεχνικής πλευράς:

Ως γνωστόν, η δύναμη κρούσης του επικρουστήρα εξαρτάται από την δύναμη του ελατηρίου. Έτσι, όπλα που έχουν ελατήρια σπιράλ στις σφύρες πάσχουν από αυτό το είδος της αφλογιστίας, κυρίως τα φτηνά σουπερποζέ… Τα σπιράλ ελατήρια “πέφτουν”, ιδίως όταν μένουν οπλισμένα για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν είναι καλής ποιότητας. Το αποτέλεσμα είναι η ανεπαρκής δύναμή τους και, επομένως, αφλογιστία. Το φαινόμενο δεν συμβαίνει σε όπλα με ελατήρια V, έτσι δεν υπάρχει λόγος να αφοπλίζονται αυτά τα ελατήρια. Υπάρχουν, όμως, και δύο άλλοι λόγοι που μπορούν να αφαιρέσουν την απαιτούμενη δύναμη από τη σφύρα ή έναν επικρουστήρα, ώστε να μην μπορούν να “συνθλίψουν” τον πάτο του καψουλιού με την απαιτούμενη ταχύτητα.

Το “φρενάρισμα” της σφύρας

Η μία αιτία είναι το “φρενάρισμα” της σφύρας που μπορεί να συμβεί σε ΦΤΗΝΑ όπλα με ολόκληρες φωτιές (sidelock), κυρίως ισπανικά… Αυτό το “φρενάρισμα” συμβαίνει όταν δεν υπάρχει απόλυτη ευθυγράμμιση των δύο οπών, πάνω στις οποίες στηρίζεται η σφύρα (μία πάνω στην πλάκα και η άλλη πάνω στο εσωτερικό πλακίδιο). Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας κατάστασης είναι ότι η σφύρα κινείται ανάμεσα σε δύο παράλληλες επιφάνειες, “φρενάροντας” προτού πέσει.

Είναι ο ίδιος λόγος που μία πόρτα είναι αδύνατο να ανοίξει ή να κλείσει, αν οι μεντεσέδες δεν βρίσκονται στην ίδια ευθεία, ο ένας κάτω από τον άλλον. Μία πρόχειρη “θεραπεία” σε αυτό το φαινόμενο, είναι το ελαφρύ λάκτισμα των τριών βιδών, που κρατούν το εσωτερικό πλακίδιο πάνω στη πλάκα.

Ένα παρόμοιο φαινόμενο συμβαίνει συχνά και σε αυτά τα πανάθλια εξώσφυρα Krupp Essen, που φτιάχνονταν στην Ιταλία την δεκαετία του ‘50 και εισέρευσαν κατά χιλιάδες στην Ελλάδα! Σε αυτά τα δίκαννα η τρύπα του επικρουστήρα στο πρόσωπο της βάσης, δεν βρίσκεται… σχεδόν ποτέ στην ίδια ευθεία με την τρύπα του καμινέτου. Έτσι, τα περισσότερα από αυτά τα όπλα δουλεύουν με στραβές βελόνες, οι οποίες “φρενάρουν” κατά την διαδρομή τους, μετά το χτύπημα από τον κόκορα…

Το πρόβλημα του επικρουστήρα

Άλλη αιτία αφλογιστίας είναι η μη επαρκής διαδρομή της σφύρας, ώστε να υπάρξει η απαραίτητη επιτάχυνση για να συνθλίψει το καψούλι. Αυτό το φαινόμενο της ανεπαρκούς διαδρομής συμβαίνει, κυρίως, στα όπλα με μισές φωτιές (boxblock), μετά από αλλεπάλληλες επεμβάσεις για την ελάφρυνση ή αύξηση του βάρους της σκανδάλης. Αυτές οι επεμβάσεις μετατοπίζουν την εγκοπή της σφύρας εκεί που αγκιστρώνει η σχαστηρία. Όμως, μία μετατόπιση της εγκοπής ή, αντίστοιχα, μείωση της σχαστηρίας κατά ένα χιλιοστό, μπορεί να μειώσει τη διαδρομή της σφύρας… κατά ένα εκατοστό! Αντίθετα με ότι, συνήθως, πιστεύουν πολλοί κυνηγοί, το μήκος του επικρουστήρα της βελόνας, είναι.. η λιγότερο συνηθισμένη αιτία αφλογιστίας. Εφόσον οι πατούρες της θαλάμης είναι σωστές και οι κάννες κλείνουν σωστά στο κάθετο μέρος της βάσης, οι επικρουστήρες πρέπει να προεξέχουν από τη βάση μόνο 1 ή 1,5 χιλιοστό.

Το σχήμα της άκρης του επικρουστήρα πρέπει να είναι απόλυτα ημισφαιρικό και καλά λειασμένο… Σε ΚΑΜΙΑ περίπτωση δεν πρέπει να είναι αιχμηρό, ενώ η διάμετρος της βελόνας πρέπει να είναι γύρω στα 2,7 χιλιοστά. Η συχνότερη και η πιο σοβαρή αιτία αφλογιστίας, είναι η παράκεντρη τοποθέτηση του επικρουστήρα σε σχέση με το φυσίγγι!

Το κέντρο του επικρουστήρα πρέπει να βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο του καψουλιού, γιατί έτσι μόνο είναι δυνατή η απότομη “σύνθλιψη” του εμπυρεύματος. Ρίχνοντας μερικά φυσίγγια με ένα όπλο και κοιτώντας το κάθετο μέρος της βάσης, γίνονται διακριτά τα ίχνη του μπρούτζου των φυσιγγίων γύρω από τις τρύπες των επικρουστήρων. Και επειδή αυτά τα ίχνη έχουν σχήμα δύο κύκλων, διακρίνεται εύκολα το κατά πόσο είναι ομόκεντροι αυτοί οι μπρούντζινοι κύκλοι… Στο στάδιο της κατασκευής ενός όπλου, το πρώτο πράγμα που κατασκευάζεται είναι οι κάννες, ενώ μετά εφαρμόζεται η βάση πάνω στις κάννες.

Το μονομπλόκ…

Στα καλά και προσεγμένα όπλα οι τρύπες των επικρουστήρων εξ’ ορισμού θα βρίσκουν το κέντρο των φυσιγγίων.

Στα όπλα μαζικής παραγωγής, αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση του συστήματος μονομπλόκ στην κατασκευή των καννών: αν από το σχεδιαστικό στάδιο, το μονομπλόκ έχει υπολογιστεί να είναι κεντραρισμένο γύρω από την οπή του επικρουστήρα, τότε θα είναι “κεντραρισμένα” όλα τα μονομπλόκ που βγαίνουν από την ίδια σειρά παραγωγής…

Κατά συνέπεια, όλες οι κάννες που θα εφαρμοστούν στο μονομπλόκ, θα είναι κεντραρισμένες πάνω στη τρύπα του επικρουστήρα.

Αν, όμως, για να μειωθεί το κόστος, χρησιμοποιηθεί άλλη μέθοδος κατασκευής των καννών, τότε… μόνο κατά περίπτωση τα κέντρα των καννών συμπίπτουν με τις τρύπες του επικρουστήρα (και αυτό είναι ένα συνηθισμένο αίτιο των σημερινών αφλογιστιών)!

Οι επικίνδυνες παρεμβάσεις

Και τα πράγματα γίνονται πολύ χειρότερα, όταν το φαινόμενο συνδυάζεται με μικρή διάμετρο της βελόνας του επικρουστήρα, η οποία προφανώς έχει μικρότερα περιθώρια λάθους με ελατήρια σπιράλ. Έχω δει πολλές απόπειρες επισκευής από ανίδεους, που τροχίζουν την βελόνα σαν καρφί, για… να “τρυπάει το καψούλι”. Αυτό είναι ότι πιο ανόητο και επικίνδυνο! Τα αέρια που φεύγουν προς τα πίσω, από καψούλι που τυχαίνει να έχει υποστεί διάτρηση (και εφόσον το όπλο δεν κλείνει απόλυτα), μπορούν… να τυφλώσουν τον χειριστή του όπλου. Πολλές φορές -εφόσον υπάρχει η απαιτούμενη ισχύς στο κύριο ελατήριο της σφύρας- η θεραπεία είναι τελείως “ανάποδη”: δηλαδή, μία βελόνα της μεγαλύτερης δυνατής διαμέτρου, έτσι ώστε να καλύπτει το σφάλμα της “παρακεντρικότητας”.

Στα ακριβά όπλα με μισές φωτιές, σφύρα και επικρουστήρας είναι ενσωματωμένα και αποτελούν ένα ενιαίο και μασίφ σύνολο. Αν είναι σωστά διαμορφωμένη η σφύρα και το μέταλλο αρμονικά λιμαρισμένο, χωρίς απότομες αλλαγές διατομής, η σφύρα ποτέ δεν θα σπάσει και ποτέ δεν θα παρουσιάσει αφλογιστία…  

Απλό τεστ πριν την αγορά του όπλου

Κατά ένα ποσοστό 99%, οι αφλογιστίες αποτελούν “ασθένεια” των φτηνών βιομηχανοποιημένων όπλων με ελατήρια σπιράλ. Γι’ αυτό προτού αγοράσετε ένα πλαγιόκαννο ή σουπερποζέ, ζητήστε από τον πωλητή να πυροδοτήσει δύο καψούλια, ώστε να δείτε πόσο κεντρικά είναι τα ίχνη των επικρουστήρων. Είναι ένα απλό τεστ που μπορεί να σας γλιτώσει από πολλές απογοητεύσεις. Επίσης, αν το όπλο που σκοπεύετε να αγοράσετε έχει ελατήρια σπιράλ στις σφύρες (τα περισσότερα σύγχρονα σουπερποζέ έχουν τέτοια ελατήρια), βεβαιωθείτε ότι υπάρχουν ανταλλακτικά ελατήρια στον αντιπρόσωπο ή εισαγωγέα.

Η λύση των Ισπανών

Οι Ισπανοί έδωσαν μία πολύ καλύτερη λύση στο πρόβλημα της μαζικής παραγωγής όπλων με μισές φωτιές: οι επικρουστήρες είναι ανεξάρτητοι από τις σφύρες και τοποθετούνται με δίσκους στη βάση. Το ίδιο σύστημα χρησιμοποιείται και σε ακριβά όπλα με ολόκληρες φωτιές, αλλά για άλλους λόγους…