Με την ψύξη στους μείον 184ο Κελσίου, το ατσάλι αποκτά πιο «σφιχτή» μοριακή δομή κάτι που βελτιώνει σημαντικά την απόδοση των καννών στις συνεχείς βολές.
Κείμενο ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΚΟΣΚΙΝΑΣ
Η εξέλιξη της τεχνολογίας σε όλους τους τομείς δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει και θέματα που άπτονται της βλητικής απόδοσης των πυροβόλων όπλων. Ένα από αυτά, είναι και το ζήτημα της απόδοσης των καννών, όταν αυτές αναπτύσσουν υψηλές θερμοκρασίες λόγω των συνεχών βολών. Φαινόμενο που αντιμετωπίζουν συχνά – πυκνά οι κυνηγοί της τσίχλας, των υδρόβιων και άλλων θηραμάτων.
Η κρυογενής κατεργασία «ανακούφισης» της κάννης, η οποία όχι μόνο ενίσχυσε την εσωτερική δομή της αλλά αύξησε και κατά πολύ τη διάρκεια ζωής του ατσαλιού, είναι ο τρόπος που βρήκαν οι κατασκευαστές όπλων προκειμένου να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα προβλήματα που προκύπτουν από τις «καυτές» κάννες. Προβλήματα που βασικά εντοπίζονται στο γεγονός ότι οι βολές δεν καταλήγουν εκεί που σημαδεύει ο κυνηγός- σκοπευτής.
Αμερικάνοι επιστήμονες προχώρησαν στην μελέτη της βλητικής συμπεριφοράς των καννών τριών αυτογεμών όπλων διαφορετικών κατασκευαστών, που είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στις τάξεις των κυνηγών. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν ήρθαν να επιβεβαιώσουν τις διαμαρτυρίες που είχαν εκφράσει οι κυνηγοί, οι οποίοι υποστήριζαν ότι όταν οι κάννες των όπλων τους «έπιαναν» υψηλές θερμοκρασίες από τις συνεχόμενες βολές, οι αστοχίες τους αυξάνονταν δραματικά.
Στο πείραμα που έγινε, το κάθε όπλο ξεχωριστά προσαρμόστηκε σε μέγγενη -για να υπάρχει απόλυτη σταθερότητα- και ρίχθηκαν κατά σειρά 1, 10 και 25 βολές συνεχόμενες. Η απόσταση καθορίστηκε στα 27 μέτρα και κάθε άλλο παρά τυχαία επιλέχθηκε, καθώς αποτελεί τη μέση απόσταση που, συνήθως, ο κυνηγός τουφεκάει τα θηράματα.
Ο στόχος, ήταν ο γνωστός κύκλος διαμέτρου 75 εκατοστών, όπου γίνονται οι μελέτες για τις συγκεντρώσεις των σκαγιών και εξυπακούεται ότι τα τεχνικά χαρακτηριστικά των τριών καννών των όπλων καθώς και τα φυσίγγια ήταν τα ίδια.
Αυτό που παρατηρήθηκε ήταν ότι κατά τη διάρκεια των βολών τα κέντρα των συγκεντρώσεων της βολής μετακινούνταν προοδευτικά, και ανάλογα με το όπλο. Η μικρότερη μετακίνηση ήταν στα 8,9 εκατοστά και η μεγαλύτερη στα 26,27 εκ..
Με αυτά τα δεδομένα, λοιπόν, κατέληξαν στο συμπέρασμα πως με την κρυογενή διαδικασία, σε θερμοκρασία 184 βαθμούς Κελσίου κάτω από το μηδέν, μπορούσαν να αλλάξουν την μοριακή δομή του ατσαλιού από το οποίο είναι κατασκευασμένη και να βελτιώσουν την βλητική απόδοσή της ακόμη και όταν είναι καυτή.
Για να γίνει κατανοητή η χρησιμότητα και ο τρόπος επίδρασης της κρυογενούς διαδικασίας σε μία υπερθερμασμένη κάννη, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η μοριακή δομή του ατσαλιού, όταν ψύχεται ή θερμαίνεται, βρίσκεται σε συνεχή κίνηση, όπως, για παράδειγμα, πολλοί άνθρωποι να κινούνται σε έναν στενό διάδρομο. Ο ένας απομακρύνεται κατά ένα βήμα, περίπου, αντίθετα από τον άλλον, για να μπορέσει να κινηθεί άνετα. Το ίδιο συμβαίνει και με μία κάννη που υπερθερμαίνεται, όταν αφεθεί να κρυώσει σε θερμοκρασία δωματίου πετυχαίνοντας μόνο μία μικρή μετατόπιση της μοριακής της δομής, που ονομάζεται κοινώς ανακούφιση της κόπωσης της κάννης.
Βυθίζοντας, λοιπόν, την κάννη μέσα σε ένα ψυκτικό θάλαμο ο οποίος έχει ψύξη –300o F (-184ο C), επιτυγχάνεται μια πολύ πυκνή μοριακή δομή, σαν όλοι οι άνθρωποι που κινούντο στο στενό διάδρομο να ενώθηκαν μεταξύ τους.
Μετά λοιπόν την κρυογενή διαδικασία ανακούφισης που υποβλήθηκαν οι κάννες των τριών όπλων, επαναλήφθηκε η δοκιμή με τις ίδιες ακριβώς προϋποθέσεις όπως προηγουμένως, και οι διαπιστώσεις που προέκυψαν ήταν οι εξής:
Και οι τρεις κάνες έδωσαν σχεδόν τα ίδια, βελτιωμένα, αποτελέσματα με μία μόνο μετατόπιση κατά 3 έως 4 εκατοστά (η μεγαλύτερη) του κέντρου της τουφεκιάς τους.
Επίσης παρατηρήθηκε μία σημαντική βελτίωση στην ποιότητα της κατανομής. Όπως ανέφεραν οι επιστήμονες που διεξήγαν αυτήν τη διαδικασία ανακούφισης της κάννης, θα πρέπει να υπάρχει απόλυτος έλεγχος της όλης διαδικασίας μέσω ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή, διότι η κάννη ψύχεται αργά και σταθερά μέχρι τους –184 βαθμούς Κελσίου και για αρκετό χρονικό διάστημα. Όταν κατόπιν συμπληρωθούν οι ώρες που απαιτούνται για την κρυογενή επεξεργασία της, θα πρέπει να επανέλθει σε θερμοκρασία δωματίου αργά και σταθερά (ανάπτυση).
Πρόκειται ιδιαίτερα προσεκτική διαδικασία, διότι πάντα καιροφυλακτεί ο κίνδυνος του θερμικού σοκ που μπορεί να υποστεί το ατσάλι της κάννης. Τα αποτελέσματα δείχνουν πως με την κρυογενή διαδικασία η κάννη του οποιουδήποτε όπλου γίνεται… αθάνατη.
Στην Ελλάδα υπάρχουν εργαστήρια τα οποία μπορούν να προχωρήσουν σε κρυγονεή διαδικασία ανακούφισης της κάννης με κόστος από 100 έως 150 ευρώ για την κάθε μία.
Την χρησιμοποιεί και η ΝΑSΑ
Η κρυογενής κατεργασία χρησιμοποιείται ευρύτατα από την Αμερικάνικη Αεροδιαστημική υπηρεσία, την NASA, για την βελτίωση των ιδιοτήτων διαφόρων εξαρτημάτων και ανταλλακτικών από κράματα ατσαλιού, που χρησιμοποιούνται στα διαστημικά λεωφορεία. Η ίδια κατεργασία γίνεται σε εξαρτήματα αγωνιστικών αυτοκινήτων και μη.
