Η βελτίωση και ο εκσυγχρονισμός είναι επεμβάσεις που μπορούν να γίνουν σε κάθε κυνηγετικό όπλο, με βασικό γνώμονα την αναβάθμιση της λειτουργικότητας και την καλυτέρευση των βλητικών αποτελεσμάτων.
Τα κύρια σημεία των βελτιώσεων και γενικά της αναβάθμισης του όπλου, εντοπίζονται σε δέκα σημεία, που είναι: επιμήκυνση του κώνου συναρμογής, διεύρυνση του αυλού της κάννης, τροποποίηση των συσφίξεων, τοποθέτηση ή αντικατάσταση των εναλλασσόμενων τσοκ, οπές εκτόνωσης αερίων στη κάννη, βελτίωση της σκανδάλης, προσαρμογή του κοντακίου στα μέτρα του χρήστη, κυνηγού ή σκοπευτή, τοποθέτηση ποιοτικού πέλματος, φινίρισμα λινελαίου και ζύγισμα του όπλου ανάμεσα στα χέρια
Πρόκειται για εργασίες που γίνονται από εξειδικευμένους τεχνίτες, περιλαμβάνουν παρεμβάσεις σε βάση, μηχανισμό, κάννη (ή κάννες), κοντάκι, πάπια, ζύγισμα και σκοπός δεν είναι άλλος από την βελτίωση της εικόνας του όπλου. Ακόμη κι αν αυτή είναι καλή. Άλλωστε, κανείς δεν πρέπει να ξεχνά πως ο εχθρός του καλού, είναι το καλύτερο.
Βάση και μηχανισμός
Η σημαντικότερη βελτίωση που γίνεται στον μηχανισμό ενός όπλου είναι η καλυτέρευση της λειτουργίας της σκανδάλης, «εξαφανίζοντας» τη νεκρή διαδρομή και τον «τζόγο» που υπάρχει σε πολλά όπλα μαζικής παραγωγής.
Το βάρος της σκανδάλης (η έλξη της, δηλαδή) τροποποιείται ανάλογα με την επιθυμία του κυνηγού ή του σκοπευτή. Το ιδανικό βάρος έλξης για το κυνήγι, το sporting και το skeet είναι για την πρώτη κάννη 1,6 κιλά και για τη δεύτερη 1,9 κιλά. Στο trap, καλό είναι η πρώτη να μην είναι κάτω από 1,3 κιλά και η δεύτερη κάτω από 1,5 κιλά. Μεγάλη σημασία έχει η σωστή λείανση των κινητών μερών της σκανδάλης που δίνουν πιο «ξερή», και χωρίς …αγριάδες, αίσθηση, τη στιγμή που πέφτει. Αν θέλει κάποιος να προχωρήσει περισσότερο μπορεί να ζητήσει να αντικατασταθούν οι επικρουστήρες (δίκαννο) ή ο επικρουστήρας (καραμπίνα) από άλλους κατασκευασμένους από κράμα τιτανίου, οι οποίοι είναι άθραυστοι και ελαφρύτεροι.
Κάννες
Σπουδαίες βελτιώσεις μπορούν να γίνουν στην κάννη μιας καραμπίνας ή στις κάννες ενός δίκαννου, πλαγιόκαννου ή σουπερποζέ. Η επιμήκυνση του κώνου συναρμογής (προσαρμογής), που είναι το μεταβατικό σφηνοειδές τμήμα από τη θαλάμη στο εσωτερικό κυλινδρικό τμήμα της κάννης, είναι μία από αυτές. Αυτό το τμήμα επιμηκύνεται από 5 έως 8 εκατοστά, ανάλογα με το πόσο το επιτρέπει η εσωτερική κατασκευή του όπλου στο συγκεκριμένο σημείο. Κατόπιν γίνεται διερεύνηση του αυλού, δηλαδή του κυλινδρικού τμήματος της κάννης, που ξεκινά από 18,6 χιλ. και μπορεί να φτάσει μέχρι τα 18,9 ακόμη και 19 χιλ., και πάλι αναλόγως με το πόσο το επιτρέπει το πάχος των καννών του όπλου.
Οι δύο αυτές λεπτές εργασίες απαιτούν πρώτα την αποχρωμίωση της κάννης, αν είναι χρωμιωμένη. Είναι χρήσιμο να τονιστεί πως τα όπλα που διαθέτουν τέτοιες βελτιώσεις δεν μπορούν να ρίχνουν φυσίγγια χωρίς πλαστικό εμφρακτήρα πάνω στη πυρίτιδα, ειδικά όταν διαθέτουν μάλλινη τάπα. Απλά ένα χαρτονάκι και μετά η μάλλινη όπως γινόταν κάποτε, δεν εξασφαλίζει στεγανότητα.
Τα τσοκ του όπλου μπορούν να τροποποιηθούν και να παραμείνουν σε σταθερή μορφή. Αν η κάννη έχει τσοκ φουλ, μπορεί να γίνει ντεμί ή βελτιωμένος κύλινδρος, αναλόγως του κυνηγίου για το οποίο προορίζεται το όπλο. Επίσης, ενδεχομένως να μπορούν να εφαρμοστούν τσοκάκια εσωτερικά βιδωτά, αναλόγως με το πάχος των τοιχωμάτων του στομίου του όπλου.
Για τις καραμπίνες που διαθέτουν εξωτερικά τσοκ, υπάρχει το υπερτσόκ, όπως επίσης και μία σειρά από άλλες παρόμοιες εφαρμογές με εσωτερικό σπείρωμα και τσοκάκια που επιμηκύνουν την κάννη. Εδώ όμως θα πρέπει να αφαιρεθεί το σταθερό τσοκάρισμα που διαθέτει η κάννη και αυτό γίνεται συνήθως με κόψιμο. Οι οπές εκτόνωσης αερίων είναι μία χρήσιμη βελτίωση για τη μείωση της ανύψωσης του στομίου της κάννης τη στιγμή της τουφεκιάς και της πρόληψης του φαινομένου της έκρηξης στομίου. Ο συνδυασμός όλων αυτών των βελτιώσεων της κάννης αποσκοπεί στη μείωση της ανάκρουσης του όπλου, τη μείωση της παραμόρφωσης των σκαγιών και, αυτό που παίρνει ως αποτέλεσμα ο κυνηγός είναι υψηλότερες συγκεντρώσεις και καλύτερη κατανομή.
Κοντάκι και πάπια
Σε ένα δίκαννο που διαθέτει πάπια φαρδιά που δεν είναι βολική για κυνηγετική χρήση, μπορεί, με τη σωστή επέμβαση να γίνει πιο λεπτή. Αυτή η αλλαγή συντελεί στην πολύ καλή σχέση χεριού-κάννης που απαιτείται για μία επιτυχημένη πλάγια κίνηση του όπλου στις αντίστοιχες βολές.
Επίσης, η αφαίρεση ξύλου από τη πάπια ελαφραίνει το όπλο, αν είναι εμπροσθόβαρο. Στις καραμπίνες, πάντως, δεν μπορούν να γίνουν διαφοροποιήσεις στο σχήμα της πάπιας, γιατί το πάχος τους είναι συγκεκριμένο.
Η τοποθέτηση στο κοντάκι ενός αρίστης ποιότητας πέλματος, εξασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό τη μείωση της αίσθησης της ανάκρουσης. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι για τη μείωση της ανάκρουσης έχουν επινοηθεί από Αμερικάνικες, κυρίως, εταιρείες υδραυλικά κοντάκια, καθώς και κοντάκια από συμπιεσμένο αέρα.
Μια βελτίωση άλλη βελτίωση είναι η τοποθέτηση του μηχανισμού, στο πάνω μέρος του κοντακίου, για ρύθμιση των κλίσεων από τον ίδιο τον κάτοχό του. Επίσης μπορεί να διαφοροποιηθεί το σχήμα της λαβής ενός κοντακίου ανάλογα με την επιθυμία του κυνηγού και τη χρήση που το προορίζει. Για παράδειγμα, σ’ ένα δισκάνδαλο δίκαννο που διαθέτει από το εργοστάσιο πιστολοειδή λαβή, θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο, η λαβή του να γινόταν ίσια, αγγλικού τύπου, οπότε και θα διευκόλυνε περισσότερο στη μετακίνηση του δείκτη από τη πρώτη στη δεύτερη σκανδάλη. Επίσης, μ’ αυτό τον τρόπο αποφεύγεται και ο τραυματισμός του μέσου από τον υποφυλακτήρα της σκανδάλης.
Καλό θα ήταν το κοντάκι και η πάπια να περαστούν φινίρισμα λινελαίου, αν διαθέτουν εποξικό βερνίκι. ΚΙ αυτό, γιατί, το βερνίκι, αν κτυπηθεί το κοντάκι, «σπάει» και δημιουργεί αντιαισθητικές ουλές που δεν «θεραπεύονται» εύκολα. Το λινέλαιο, όμως, εκτός από την αδιαβροχοποίηση που προσφέρει, δεν προδίδει τα έντονα χτυπήματα από πέσιμο κ.λπ. καθώς επίσης προσδίδει στο όπλο την αρχοντιά του χειροποίητου αφού αναδεικνύει τα νερά της καρυδιάς.
Τροποποίηση στο ζύγισμα
Βασικό στοιχείο στη βελτίωση και αναβάθμιση ενός όπλου αποτελεί και η τροποποίηση του ζυγίσματος, αν κι εφόσον απαιτείται κάτι τέτοιο.
Το ιδανικά ζυγισμένο όπλο είναι αυτό που έχει το κέντρο βάρους του ανάμεσα στα χέρια αυτού που το κρατάει στη θέση ετοιμότητας. Αυτό το κέντρο βάρους, ή αν θέλετε το σημείο ισορροπίας του όπλου, πρέπει να βρίσκεται 12,5 εκ. μπροστά από τη σκανδάλη του. Για το σωστό ζύγισμα του όπλου, διάφορες εταιρείες έχουν φροντίσει να παρέχουν πρόσθετα βάρη για τοποθέτηση στην κάννη ή στο κοντάκι (ανάλογα που χρειάζεται).
Μία αμερικάνικη εταιρεία παρέχει ειδικούς κυλίνδρους υδραργύρου που τοποθετούνται εσωτερικά στο κοντάκι και εκτός από την πρόσθεση βάρους πίσω (αν το όπλο είναι εμπροσθοβαρές) μειώνουν και την ανάκρουση.
Για τις καραμπίνες έχουν εφευρεθεί μειωτήρες αποθήκης από υδράργυρο, ώστε να αντικατασταθεί το τμήμα εκείνο από πλαστικό ή αλουμίνιο που έχει τοποθετηθεί από το εργοστάσιο. Με αυτό τον τρόπο προστίθεται βάρος, αν χρειάζεται, μπροστά και ταυτόχρονα μειώνεται και η αίσθηση της ανάκρουσης. Άλλωστε είναι γνωστό ότι ο υδράργυρος είναι το βαρύτερο ρευστό μέταλλο.
Αν κάποιος θελήσει να μειώσει το πρόσθιο βάρος σε ένα εμπροσθόβαρο όπλο, αυτό επιτυγχάνεται με την αφαίρεση μεγάλων τμημάτων από τις ρίγες του όπλου. Συγκεκριμένα σε καραμπίνα αφαιρείται τελείως η ρίγα, ενώ στα σουπερποζέ μεγάλο τμήμα της πάνω ρίγας καθώς και των δύο πλαϊνών. Προσθέτοντας ή αφαιρώντας βάρος, πάντα σε συγκεκριμένα σημεία του όπλου, μπορεί κάποιος να φτιάξει ένα καλοζυγισμένο όπλο, που μπορεί στο τέλος να ζυγίζει τριάμισι κιλά, αλλά όταν θα το επωμίζει ο κυνηγός θα δείχνει τουλάχιστον μισό κιλό ελαφρύτερο. Είναι απίστευτο πόσο χαμηλή αίσθηση βάρους δίνει ένα πολύ σωστά ζυγισμένο όπλο. Απεναντίας ένα εμπροσθόβαρο όπλο, ακόμη κι αν ζυγίζει τρία κιλά, κουράζει και δεν επωμίζεται με την ίδια ¨αέρινη» ευκολία του καλοζυγισμένου.
