Είναι ξεκάθαρο και πέρα από κάθε αμφιβολία ότι μία από τις βασικότερες αρετές του κυνηγού, είναι η σωστή καθοδήγηση του σκύλου. Θεμελιώδης προϋπόθεση γι’ αυτό, είναι η σχέση που έχει καλλιεργηθεί ανάμεσα στον κυνηγό και τον σκύλο του..
Του Αχιλλέα Γιάππου
Είναι καθοριστικής σημασίας για την επιτυχημένη εξέλιξη ενός κυνηγίου, η άριστη σχέση μεταξύ κυνηγού και σκύλου. Άλλωστε είναι γνωστό σε όλους τους ότι η προέλευση της λέξης κυνηγός προέρχεται από το κύνας (σκύλος) και το άγω (οδηγώ), συνδέοντας με έναν τρόπο σχεδόν ταυτοτικό άνθρωπο και σκύλο στην διαδικασία αναζήτησης θηράματος. Είναι τέτοια η ιστορική ταύτιση, που ουσιαστικά ο άνθρωπος που κυνηγά δίχως την παρουσία σκύλου καταχρηστικά ονομάζεται κυνηγός. Η σχέση αυτή ξεκινά να καλλιεργείται από την πρώτη μέρα που σκύλος και κυνηγός θα έρθουν σε επαφή. Εάν αυτή η επαφή ξεκινήσει όταν ο σκύλος είναι κουτάβι, τότε τα πράγματα είναι αρκετά πιο εύκολα. Οι μήνες που μεσολαβούν έως την ενηλικίωση του σκύλου και τις πρώτες δειλές εξόδους στην ύπαιθρο, έχουν δημιουργήσει ένα σημαντικό συναισθηματικό θεμέλιο με τον ιδιοκτήτη του. Το τάισμα, η φροντίδα, η περιποίηση και όλα όσα γίνονται σε καθημερινή βάση στο σπίτι, έχουν ‘χτίσει’ ένα δέσιμο που διευκολύνει την μελλοντική συνεργασία σκύλου και κυνηγού στο κυνήγι. Προσοχή όμως. Το γεγονός ότι υπάρχει μία άριστη σχέση και μία υποδειγματική συνεργασία ανάμεσα σε σκύλο και κυνηγό στο ελεγχόμενο περιβάλλον του σπιτιού, δεν συνεπάγεται ότι αυτό θα διατηρηθεί από μόνο του και στον κυνηγότοπο.
Στη περίπτωση όπου κάποιος αποκτά έναν νεαρό ή έναν έμπειρο σκύλο στα χέρια του, τότε η διαδικασία οικοδόμησης μίας σχέσης εμπιστοσύνης και η σωστή καθοδήγηση του σκύλου είναι μία διαδικασία αρκετά πιο δύσκολη. Δεν προϋπάρχει το στάδιο της ενηλικίωσης του σκύλου. Αυτό έγινε στα χέρια κάποιου άλλου, με ότι αυτό συνεπάγεται. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Μία σωστή ανατροφή από τον προηγούμενο ιδιοκτήτη, αποτελεί μία σοβαρή παρακαταθήκη και μπορεί πολλές φορές να διευκολύνει σημαντικά την προσπάθεια του νέου ιδιοκτήτη. Ένα σοβαρό ίσως εμπόδιο που θα κληθεί να λύσει ο νέος ιδιοκτήτης είναι η διαχείριση εξαιρετικά συναισθηματικών σκύλων. Κάποιοι σκύλοι είναι τόσο δεμένοι συναισθηματικά με τους παλιούς τους ιδιοκτήτες, που πραγματικά θα χρειαστούν μεγάλη επιμονή και υπομονή από τους νέους ιδιοκτήτες.
Οι αρχές είναι κοινές σε όλες τις περιπτώσεις σκύλων. Οι τεχνικές και η ταχύτητα τις προόδου μπορεί να διαφέρει. Είναι λοιπόν σημαντικό να γίνει αντιληπτό ότι για να καλλιεργηθεί μία σωστή και ολοκληρωμένη σχέση ανάμεσα σε κυνηγό και σκύλο θα πρέπει να δομηθεί μία σωστή ιεραρχία και να υπάρχει μία σταθερότητα στην επικοινωνία. Τα δύο αυτά απλά, αλλά τόσο σημαντικά συστατικά της σωστής σχέσης κυνηγού με σκύλου, χτίζουν την απαραίτητη εμπιστοσύνη που χρειάζεται για να λειτουργήσουν οι δύο ως μία καλοκουρδισμένη ομάδα.
Ξεκινώντας με την διαμόρφωση της ιεραρχίας, πρέπει να γίνει σαφές ότι ο αρχηγός στην ομάδα είναι ο κυνηγός. Ο σκύλος ως αγελαίο ζώο, λειτουργεί πολύ καλύτερα μέσα σε μία ομάδα με βαθμίδες. Αυτό μπορεί πολύ εύκολα να γίνει με πολλά και μικρά μαθήματα σχεδόν παντού, ξεκινώντας από το σπίτι. Απλές εντολές όπως, έλα εδώ με το δέλεαρ μιας λιχουδιάς. Κάτσε κάτω με την βοήθεια του ιμάντα (οδηγού) και ένα κέρασμα. Η επαναφορά αντικειμένων γίνεται εύκολα μέσα στον ίδιο τον χώρο του σκύλου και το φέρτο αρχίζει να κατανοείται γρήγορα. Το stop με το μπολάκι του φαγητού του σκύλου ελάχιστα μέτρα μπροστά, του δίνει ένα σημαντικό μάθημα αυτοπειθαρχίας. Πολλά τέτοια μικρά μαθήματα μπορούν να γίνουν και στον κυνηγότοπο. Το να μην αφεθεί ο σκύλος σε έξαλλη κατάσταση να πηδήξει από το κουτί μεταφοράς του αυτοκινήτου με το που ανοίγει η πόρτα, είναι ένα απλό μάθημα επικοινωνίας και διαμόρφωσης μίας σαφής ιεραρχίας στο δίπολο κυνηγός-σκύλος. Εφόσον τηρηθούν αυτές οι απλές και υποτυπώδεις οδηγίες, τότε γίνεται κατανοητό στον σκύλο ο ρόλος του στην ομάδα.
Η σταθερότητα της επικοινωνίας είναι κάτι επίσης εύκολο αλλά φαίνεται να παραβλέπετε ή να εφαρμόζεται εσφαλμένα από την πλειοψηφία των συναδέρφων. Με τον όρο σταθερότητα εννοείται η ακριβής επανάληψη των ίδιων εντολών. Πολλοί συνάδερφοι συμπεριφέρονται στα σκυλιά τους, με την πληθωρικότητα που επικοινωνούν με τους συναδέρφους τους. Έτσι ενώ ζητάνε ένα συγκεκριμένο πράγμα από τον σκύλο τους, αυτό το κάνουν με διαφορετικό κάθε φορά τρόπο. Έτσι για το ‘έλα εδώ’ άλλες φορές απλώς χρησιμοποιείται μόνο το «έλα» ή μόνο το «εδώ» ή ένα σφύριγμα, άλλοτε κοφτό, άλλοτε παρατεταμένο και πολλές φορές με διαφορετικές σφυρίχτρες. Όλα αυτά είναι βέβαιο ότι δημιουργούν μία σύγχυση στον σκύλο.
Έτσι ο σκύλος μπορεί να αγνοεί το κάλεσμα όχι από ανυπακοή, αλλά από αδυναμία κατανόησης. Είναι πλήθος τα παραδείγματα λαθών που προκύπτουν από την έλλειψη σταθερότητας, με την ευθύνη να βαραίνει αποκλειστικά τον κυνηγό. Επίσης με τον όρο αυτό εννοούμε πέρα από την συνέπεια στην τήρηση του σωστού κώδικα επικοινωνίας και την συνέπεια στην τήρηση των ανταποκρίσεων. Έτσι όταν καλείται από τον κυνηγό του ένας σκύλος να έρθει, τότε αυτό πρέπει να τηρηθεί με θρησκευτική ευλάβεια. Πολλοί συνάδερφοι, εάν ο σκύλος τους είναι μακριά και αργεί να επιστρέψει ή δείχνει μία σαφή απροθυμία να εκτελέσει την εντολή, τότε βλέπουμε τους συναδέρφους να εγκαταλείπουν την προσπάθεια και απλώς να συμβιβάζονται με την αγνόηση της εντολής. Αυτό είναι καταστροφικό. Η αίσθηση ότι κάποιες φορές που ο σκύλος αγνόησε κάποιες εντολές τελικά νικητής ήταν αυτός, αποτελεί ένα εγκληματικό λάθος. Καταστρέφει την δομή της ιεραρχίας και κλονίζει την εμπιστοσύνη.
Ο σκύλος αισθάνεται ότι μπορεί και να αγνοεί τον κυνηγό. Αυτό στην συνέχεια πολλές φορές δημιουργεί στο κυνηγό έναν έντονο εκνευρισμό και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου παρατηρούνται βίαιες αντιδράσεις από τους κυνηγούς προς τους σκύλους τους. Ότι χτίστηκε με κόπο και χρόνο χρειάζεται ελάχιστα τέτοια λάθη για να γκρεμιστεί. Μείνετε σταθεροί στην ανάγκη να εκτελεστεί η εντολή σας. Ακόμα και εάν χρειαστεί να περιμένετε για πολύ ώρα ώστε τελικά να καταλάβει ο σκύλος ότι τίποτε άλλο δεν πρόκειται να γίνει εάν εντωμεταξύ δεν εκτελέσει την εντολή. Μπορεί να χάσετε πολύτιμο χρόνο από το κυνήγι σας ή και να δοκιμαστούν τα νεύρα σας, αλλά στην μάχη της ιεραρχίας παραμένετε νικητής. Αυτό πρέπει να το τεστάρετε σε πλήθος μικροπραγμάτων της καθημερινότητας του σκύλου. Ο σκύλος δεν γίνεται άλλες φορές να υπακούει στο ‘stop’ μπροστά στην τροφή του και άλλες φορές να του επιτρέπετε να την αγνοεί.
Το σωστό χτίσιμο αυτής της σχέσης θα φανεί ιδιαίτερα ωφέλιμο σε μία κλασσική περίπτωση κακής συνεργασίας στο κυνήγι. Πολλά, κυρίως πληθωρικά σκυλιά, παρασυρμένα από το πάθος τους προσπερνάνε κάποια ύποπτα σημεία του κυνηγότοπου. Η ελεγχόμενη επανάκλιση του σκύλου υποδεικνύει στον άπληστο σκύλο το σημείο ενδιαφέροντος που προσπέρασε και έτσι καλύπτονται τα κενά που μοιραία αφήνει. Είναι βέβαιο ότι η προσπάθεια σας δεν θα στεφθεί με επιτυχία από την πρώτη φορά. Ο σκύλος πολλές φορές θα δυσκολευτεί να κατανοήσει την επιθυμία σας και το που πρέπει να εστιάσει την έρευνα του. Παραμείνετε ακίνητοι έχοντας μπροστά σας τον τόπο για όση ώρα χρειαστεί, ώσπου ο σκύλος να ψάξει την επιθυμητή περιοχή. Σταδιακά θα αρχίσει ο σκύλος να κατανοεί τις νέες οδηγίες και φυσικά θα αρχίσει να συνεργάζεται ακόμα καλύτερα και να γίνεται πολύ αποτελεσματικότερος.
Εάν τελικά ακόμα και μετά από την ορθή τήρηση ενός σταθερού πρωτοκόλλου επικοινωνίας με τον σκύλο, αυτός αρνείται να συνεργαστεί σωστά κυρίως σε συνθήκες πραγματικού κυνηγίου, τότε καλό είναι να κάνετε ένα βήμα πίσω. Επιστροφή σε προηγούμενα στάδια και ενδεχομένως η συμπλήρωση νέων εντολών και την δημιουργία ακόμα πιο πολύπλοκων σεναρίων σε περιβάλλον πολύ πιο ελεγχόμενο από αυτό του βουνού. Μία αυλή ή έστω ο κάμπος, είναι πολύ καταλληλότερα περιβάλλοντα για διορθώσεις δίχως να υπάρχει μεγάλο ρίσκο διάρρηξης της σχέσης εμπιστοσύνης με τον σκύλο. Η χρήση κολλάρου μέσα στο βουνό που με ευκολία και περίσσεια άγνοιας καταφεύγουν πολλοί -κυρίως νεότεροι- συνάδερφοι, είναι απολύτως εσφαλμένο. Δεν τιμωρούμαι ποτέ έναν σκύλο εάν δεν είμαστε απολύτως βέβαιοι για το τι ακριβώς κάνει. Ένας σκύλος που δεν επιστρέφει ενώ έχετε ξελαρυγγιαστεί, μπορεί απλώς να μην φτάνει η φωνή σας εκεί που βρίσκεται ή αντίλαλοι να τον μπερδεύουν. Η χρήση του κολλάρου σε μία τέτοια περίπτωση όχι μόνο δεν θα λύσει το πρόβλημα, θα δημιουργήσει και νέα.
Η αλήθεια είναι ότι το χτίσιμο μία σωστής σχέσης συνεργασίας μεταξύ κυνηγού και σκύλου για τις ανάγκες του κυνηγίου, είναι κάτι σχετικά απλό και δεν χρειάζονται ιδιαίτερα πολλές ειδικές γνώσεις ή τεράστια εμπειρία. Μπορούν οι περισσότεροι συνάδερφοι τηρώντας απλούς και βασικούς κανόνες συμπεριφορές που κατανοούν οι σκύλοι, να πετύχουν εξαιρετικά αποτελέσματα με την συντριπτική πλειοψηφία των σκύλων. Εάν πάλι κάποιοι συνάδερφοι αισθάνονται ότι τους είναι πολύ δύσκολο ή διαθέτουν σκυλιά με πολύ δύσκολη προσωπικότητα, τότε ενδεχομένως η προσφυγή σε έναν επαγγελματία εκπαιδευτή να αποτελεί την καλύτερη λύση.
