Για να μιλήσουμε για ορτυκόσκυλα πρέπει να δεχτούμε ότι υπάρχουν ειδικότητες στα διάφορα θηράματα. Έτσι ένας σκύλος εξειδικεύεται στο κυνήγι της μπεκάτσας, άλλος στο κυνήγι της πέρδικας, ένας τρίτος σ’ αυτό του ορτυκιού κ.ο.κ. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε δύο παράγοντες. Είτε ο σκύλος έχει κάποια κλίση, κάποιο ταλέντο για ένα συγκεκριμένο θήραμα, είτε αποκτάει μια μεγαλύτερη εμπειρία σ’ αυτό, λόγω του ότι ο ιδιοκτήτης τους το κυνηγάει περισσότερο απ’ όλα. Βέβαια, μπορεί να υφίστανται και οι δύο παράγοντες ταυτόχρονα.
Του Απόστολου Αποστολάτου
Κατά την γνώμη μου λοιπόν υπάρχουν σκύλοι και κατά συνέπεια φυλές, καταλληλότερες για να κυνηγούν συγκεκριμένα θηράματα, όπως υπάρχουν κυνηγοί οι οποίοι αρέσκονται να κυνηγούν περισσότερο κάποιο θήραμα. Προσοχή, με αυτό δεν θέλω να πω ότι υπάρχει μια συγκεκριμένη φυλή για ένα συγκεκριμένο θήραμα. Όλοι οι σκύλοι φέρμας, οποιασδήποτε φυλής, μπορούν να βρουν και να φερμάρουν όλα τα εδαφόβια θηράματα. Υπάρχουν όμως φυλές, οι οποίες λόγω του εργασιακού τους προτύπου είναι καταλληλότερες για ορισμένα κυνήγια. Αυτός είναι και ο λόγος που πριν από 15 χρόνια περίπου αποφάσισα να πάψω να κυνηγώ ορτύκια. Όντας λάτρης του Αγγλικού σέττερ, συνειδητοποίησα ότι αυτή η φυλή για να κυνηγήσει με αξιώσεις ορτύκια, πρέπει να αλλάξει το εργασιακό τους πρότυπο και να εκφυλίσει τα χαρακτηριστικά τους. Όχι ότι δεν μπορεί να το κάνει. Αντιθέτως έχω δει πόιντερ και σέττερ στα χέρια φανατικών ορτυκόφιλων να κυνηγούν ορτύκια με εξαιρετικά αποτελέσματα, αλλά προσφέροντας απογοητευτικό θέαμα.
Ας κάνουμε όμως ένα βήμα πίσω για να δούμε ποια πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά του ορτυκόσκυλου. Για το κυνήγι λοιπόν αυτού του μικρού εδαφόβιου πτηνού, χρειάζεται ένας σκύλος μαθημένος και οξυδερκής, ο οποίος να κινείται με μικρή έως μεσαία ταχύτητα για να μην αφήνει πίσω του θηράματα, μεγάλη αντοχή για να μπορεί να κυνηγάει στις υψηλές θερμοκρασίες του Αυγούστου και του Σεπτεμβρίου, εξαιρετική μύτη για να μπορεί να αντιλαμβάνεται την περιορισμένη αναθυμίαση του ορτυκιού, σταθερή φέρμα, αλλά ταυτόχρονα, ικανότητα να ποντάρει αυθόρμητα και να παρακολουθεί το ορτύκι, το οποίο απομακρύνεται ποδαρώνοντας. Επίσης, λόγω του ότι πολλές φορές το κυνήγι του ορτυκιού πραγματοποιείται είτε σε υψηλή βλάστηση, είτε σε ξερό περιβάλλον, είναι απαραίτητες αρκετές φάσεις ιχνηλασίας και λεπτομέρειας.
Καταλαβαίνουμε λοιπόν, ότι οι Αγγλικές φυλές με τις μεγάλες ταχύτητες, τη μύτη ψηλά στον αέρα για να κυνηγήσουν ορτύκια αποτελεσματικά πρέπει να αλλάξουν πρέπει να αλλάξουν το εργασιακό τους πρότυπο. Αντιθέτως οι Ηπειρωτικές φυλές είναι πιο κοντά στον τρόπο εργασίας που χρειάζεται το συγκεκριμένο θήραμα.
Έτσι λοιπόν, για να επιστρέψω στους λόγους που εγκατέλειψα το κυνήγι του ορτυκιού, τους εστιάζω στο ότι οι σκύλοι μου έπρεπε να αλλάξουν τον τρόπο εργασίας τους για να μπορούν να είναι αποτελεσματικοί, κάτι που ομολογουμένως δεν μου άρεσε καθόλου. Θεωρώ πολύ άσχημο ένα πόιντερ ή ένα σέττερ να ψάχνει τροχάζοντας με τη μύτη χαμηλά στο έδαφος και την ουρά πέρα-δώθε. Και όλα αυτά γίνονται αυτόματα και σχεδόν αναγκαστικά, όταν ο σκύλος αντιληφθεί ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να μπορεί να εντοπίσει και να φερμάρει ορτύκια.
Κάποιοι συνάδελφοι ενδιαφέρονται μόνο για το αποτέλεσμα και δεν τους ενδιαφέρει η ποιότητα και το στυλ του σκύλου. Για τους λάτρεις όμως της εκάστοτε φυλής νομίζω ότι το εργασιακό πρότυπο έχει μεγάλη σημασία. Γιατί λοιπόν, αν δε με ενδιαφέρει ο τρόπος εργασίας αλλά μόνο το αποτέλεσμα, να επιλέξω ένα σέττερ για να κυνηγήσω ορτύκια, ενώ μπορώ να διαλέξω ένα σκύλο που ν’ ανήκει σε κάποια Ηπειρωτική φυλή και να έχω το τερπνόν μετά του ωφελίμου. Γιατί πρέπει να αναγκάσω ένα σκύλο να «εκπορνεύεται», ενώ ένας άλλος μπορεί να κάνει την ίδια δουλειά, χωρίς να χρειαστεί να αλλάξει όλο του το είναι; Υπάρχουν βέβαια και τα περασματιάρικα ορτύκια όπου εκεί τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά και ακόμα και ένας βρετανικός δείκτης μπορεί να εργαστεί με «αξιοπρέπεια». Όμως, ίσως εδώ δεν μιλάμε για εξειδίκευση, αφού το συγκεκριμένο κυνήγι γίνεται για λίγες ημέρες σε μια κυνηγετική σεζόν.
Η εξειδίκευση σ’ ένα συγκεκριμένο θήραμα επέρχεται μετά από πολλαπλές και επαναλαμβανόμενες εμπειρίες σ’ αυτό. Ένας ευφυής σκύλος αντιλαμβάνεται ότι ο ιδιοκτήτης του δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ότι του αρέσει περισσότερο απ’ ότι το κυνήγι άλλων πουλιών. Χρησιμοποιεί την εξυπνάδα του μαζί με τα φυσικά του προσόντα για να αναπτύξει όλες εκείνες τις στρατηγικές, που θα τον οδηγήσουν στην εύρεση περισσότερων τέτοιων θηραμάτων και στην κάρπωση όσο το δυνατόν πιο πολλών από αυτά. Σιγά-σιγά το θήραμα αυτό γίνεται εμμονή και καρφώνεται στο μυαλό του, έτσι ώστε σε κάθε του έξοδο να το αναζητά απεγνωσμένα. Έτσι, και το ορτυκόσκυλο αποκτά μια σχέση εξάρτησης με το ορτύκι, μια σχέση πάθους, της οποίας η ολοκλήρωση συνίσταται στην εναπόθεση του άψυχου σώματος του φτερωτού θηράματος στα χέρια του κυνηγού-ιδιοκτήτη του.
Επειδή δεν μου αρέσει το κυνήγι του ορτυκιού, δεν σημαίνει ότι το σνομπάρω. Αντίθετα, πιστεύω ότι πρόκειται για ένα δύσκολο και απαιτητικό κυνήγι και τα κυνηγόσκυλα που αφιερώνονται σ’ αυτό πρέπει να διαθέτουν ιδιαίτερα προσόντα. Απλά, νομίζω ότι δεν είναι όλα τα κυνήγια για όλους τους κυνηγούς και όλους τους σκύλους. Όπως κάποιοι κυνηγοί προτιμούν κάποια συγκεκριμένα κυνήγια, έτσι και κάποιες φυλές είναι καταλληλότερες για αυτά.
