Η εξέλιξη του ανθρώπου και η ενασχόλησή του με το κάθε μορφής κυνήγι, είχε ως λογικό επακόλουθο την δημιουργία του σκύλου φέρμας η οποία περίπου χρονολογείται από τον 14ο αιώνα.
Από τότε μέχρι σήμερα πολλά πράγματα έχουν αλλάξει και ο σκύλος φέρμας εξελίχθηκε σε πολύτιμο πλέον βοηθό για την κυνηγετική δραστηριότητα. Τα σκυλιά φέρμας εξελίχθηκαν και αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι για κάποιον που ασχολείται με το κυνήγι εδαφόβιων θηραμάτων.
Η εξέλιξη του σκύλου φέρμας ήταν τόσο μεγάλη μέχρι που κάποια στιγμή, η οποία χρονολογικά τοποθετείται στον 18ο αιώνα, θεσπίστηκαν μέχρι και αγώνες κυνηγετικών ικανοτήτων από τους οποίους έβγαιναν οι καλύτεροι προς επιλογή κυνηγετικοί σκύλοι και οι οποίοι χρησιμοποιούνταν στην αναπαραγωγή για την βελτίωση των υπολοίπων ατόμων της φυλής. Αυτές οι δραστηριότητες έχουν πλέον φθάσει μέχρι τις μέρες μας εξαρτώμενες όμως από πολλούς και διάφορους παράγοντες. Ας δούμε όμως τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται ανάλογα με την εργασία που καλείται να επιτελέσει ο σκύλος φέρμας δηλαδή στο κυνήγι και στους αγώνες.
Στο κυνήγι…
Στο κυνήγι ο σκύλος φέρμας πρέπει να υπερισχύει σε πονηριά από το θήραμα. Σε αυτή την «μάχη» ο καθένας αγωνίζεται με τα μέσα που διαθέτει και ειδικότερα το θήραμα του οποίου ο σκοπός είναι να αποκρύπτει την παρουσία και την ανίχνευσή του από τον σκύλο. Η άγρια φύση έχει προικίσει με την ακοή και την όραση τα θηράματα για να μπορούν να αποφεύγουν τους διώκτες τους, στοιχεία τα οποία χρησιμοποιούν πάντοτε σε συνδυασμό με την ενίοτε βλάστηση. Ο σκύλος φέρμας πάντοτε έχει να κάνει με έναν ατελείωτο λαβύρινθο αναθυμιάσεων χρησιμοποιώντας μόνο την μύτη του. Φανταστείτε λοιπόν πόσο δύσκολο είναι για ένα σκύλο, όταν ένα ορτύκι ξεγλιστρά, περπατώντας ανάμεσα σε χορταριασμένες αυλακιές ή όταν μια μπεκάτσα που μπορεί και βλέπει πίσω της τρέχει διαβολεμένα ανάμεσα στην άγρια δασώδη βλάστηση ή πολλές φορές πόσο δυσκολεύει τον σκύλο όταν χρησιμοποιεί ένα από τα αναρίθμητα κόλπα της για να τον αποφύγει. Φανταστείτε την δυσκολία του σκύλου όταν το μπεκατσίνι με τρομερά γρήγορη ταχύτητα διασχίζει το ανάχωμα και με ένα σύντομο άλμα “χορεύοντας” στην πτήση του, εγκαταλείπει το πεδίο αφήνοντάς τον να κοιτάζει από μακριά. Ακόμη περισσότερο φανταστείτε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο σκύλος φέρμας όταν στο κυνήγι της πέρδικας, αυτής που με το τραγούδι της προκαλεί ρίγος σε όλους τους κυνηγούς, ποδαρώνει γρήγορα και ανοίγοντας τα φτερά της με δύναμη πετάει προς την χαράδρα φωνάζοντας για να προειδοποιήσει τα νεαρά πουλιά και σε ελάχιστο χρόνο βρίσκεται στην απέναντι πλαγιά. Αυτή η πονηριά όμως που διαθέτει το θήραμα είναι και το αλατοπίπερο που χαρίζει πλούσια “γεύση” στην μονομαχία με τον σκύλο φέρμας.
Στον αγώνα…
Στον αγώνα μέσα στο τερέν ο σκύλος πρέπει να ανταγωνίζεται σε πονηριά και πανουργία και ταυτόχρονα να έχει την δυνατότητα να εντοπίσει πρώτος το θήραμα πριν τον ανταγωνιστή. Θεωρείται δεδομένο ότι δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα όρια και να υπερασπίζεται τις επιλογές του, πόσο μάλλον δε ακόμη και να ξεπερνά τις εντολές του εκπαιδευτή του και μερικές φορές με πολύ επιδέξιο τρόπο να μπορεί να «ξεφεύγει» και από τους κριτές. Φυσικά η πράξη πολλές φορές μας έχει δείξει, ότι ορισμένοι σκύλοι που αναλαμβάνουν τα ρίσκα εκ των υστέρων αποδεικνύονται νικητές. Αλήθεια το ίδιο δεν συμβαίνει άλλωστε και σε μερικούς σκύλους, όταν κατά την διάρκεια του κυνηγίου οδηγούνται από μόνοι τους στην φέρμα σε μερικά απίστευτα σημεία, τα οποία εμείς δεν θα κάναμε τον κόπο να τα ψάξουμε ποτέ, επειδή βρίσκονται πολύ μακριά από το δραστικό βεληνεκές του όπλου μας ή εκτός της πορείας που έχουμε χαράξει; Στον αγώνα ο σκύλος πράγματι υποφέρει από το αχαλίνωτο κυνηγετικό του πάθος, το οποίο καλείται να τιθασεύσει και από την έντονη κόντρα με αποτέλεσμα η δυσκολία να είναι διπλή. Αυτό φυσικά διεγείρει τις περισσότερες από τις ψυχολογικές αντιδράσεις και δημιουργεί μια σκληρή δοκιμασία για την αναστολή των φυσικών αρμοδιοτήτων ενός σκύλου, παράλληλα όμως έχει δημιουργήσει ένα υπόβαθρο πολύ υψηλής εκπαίδευσης το οποίο θεωρείται σε μεγάλο βαθμό μεταβιβάσιμο στους απογόνους εφόσον μιλάμε για επιλογή χαρακτηριστικών.
Τα σκυλιά που ειδικεύονται στο κυνήγι και τα σκυλιά που εξειδικεύονται στους αγώνες ακόμα και αυτά που διαθέτουν σε μεγάλο βαθμό όλα τα σωματικά στοιχεία που περιγράφει το στάνταρ, δεν μπορούν να ισχυριστούν ότι εκπροσωπούν άτομα φυλής φέρμας, από την στιγμή που απουσιάζει η ελάχιστη χρήση του ταλέντου, η οποία δεν είναι τίποτε άλλο από αυτό που ονομάζουμε επαρκή οσφρητική ισχύ, ικανή να συλλάβει την αναθυμίαση του θηράματος και να οδηγήσει το άτομο στην αντίδραση της φέρμας. Η μύτη είναι ίσως το μοναδικό στοιχείο που αξιολογείται περισσότερο από κάθε άλλο και στον κυνηγότοπο αλλά και στο τερέν διότι αν απουσιάζει αυτό, όλο το έργο μοιάζει σαν μια σαπουνόπερα χωρίς ευτυχή κατάληξη. Στο τερέν ο σκύλος που διαθέτει ισχυρή μύτη δεν μπορεί να παραβλεφθεί από κανέναν και ας υστερεί σε κάποιο από τα υπόλοιπα στοιχεία. Ίσως να μην φθάσει ποτέ του ψηλά σαν τράιαλερ. Υπάρχουν όμως σκύλοι οι οποίοι πραγματικά διαθέτουν όλα τα στοιχεία σε υπέρμετρο βαθμό. Αυτοί είναι οι πραγματικοί τράιαλερ. Φανταστείτε λοιπόν να είχαμε ως μοναδικό κριτήριο επιλογής την άψογη κίνηση ή τον υψηλό βαθμό εκπαίδευσης. Αλήθεια όμως μήπως είναι κάποια στοιχεία που με την πρώτη ματιά μας συνεπαίρνουν και κατά βάθος χάνουμε τον αρχικό μας στόχο που δεν είναι άλλος από την φέρμα. Θα ισχυριστεί κανείς είναι δυνατόν να μιλάμε για σκυλιά φέρμας και να απουσιάζει το κυρίαρχο στοιχείο δηλαδή η φέρμα; Ιεροσυλία θα ακουγόταν αυτό κάποιες δεκαετίες πριν αλλά δυστυχώς στην σημερινή εποχή το φαινόμενο υπάρχει. Αν λοιπόν λείπει κάποιο από τα βασικά προνόμια ενός σκύλου φέρμας, είναι προτιμότερο να αφαιρείται παντελώς από τα επίσημα βιβλία εγγραφών ούτως ώστε να αποφεύγονται οι κακοτοπιές και να απομακρύνεται η δημιουργία απάτης. Επομένως τόσο η επίσημη έκθεση για την διατήρηση της φυλετικής ακεραιότητας, αλλά και το πιστοποιητικό ικανότητας εργασίας θα πολλαπλασιάζουν τα αποδεικτικά στοιχεία στο τερέν και οι έλεγχοι θα περιορίζονται μόνο στην εξέταση των μορφολογικών προτύπων. Και εδώ όμως υπάρχει ένα πρόβλημα διότι πολλά σκυλιά που ανταμείβονται στις εκθέσεις μορφολογίας αποκαλύπτονται αρνητικά όταν καλούνται να επιτελέσουν εργασία οπότε μια παράλληλη εξέταση όλων των προσόντων μας εξασφαλίζει περισσότερες πιθανότητες για την αύξηση των εξαιρετικών ατόμων. Άτομα που χρησιμοποιούνται στο κυνήγι και άτομα που χρησιμοποιούνται στους αγώνες κυνηγετικών ικανοτήτων, είναι δυο παράλληλες “δεξαμενές” που ενίοτε η μια τροφοδοτεί την άλλη και που η λειτουργία τους μοιάζει με αυτή των συγκοινωνούντων δοχείων. Κυρίως όμως και επί το πλείστον για την αναπαραγωγή και την βελτίωση των σκύλων που χρησιμοποιούνται στο κυνήγι, επιλέγονται άτομα τα οποία διαπρέπουν στους αγώνες κυνηγετικών ικανοτήτων και στις εκθέσεις μορφολογίας. Αυτό είναι το θεώρημα και αυτό είναι το σωστό όμως αρκετές φορές δυστυχώς, είτε θέλω να πιστεύω κυρίως από άγνοια, είτε ηθελημένα στον βωμό του κέρδους χρησιμοποιούνται και άτομα από τα οποία απουσιάζουν παντελώς βασικά χαρακτηριστικά που χαρακτηρίζουν ένα σκύλο φέρμας.
Το βασικότερο δε από αυτά είναι η φέρμα στοιχείο που συνδέει άμεσα όσο κανένα άλλο την ονομασία της κατηγορίας του. Αυτή είναι και η βασική αιτία κατά την ταπεινή μου άποψη η οποία έχει δημιουργήσει τα προβλήματα που εντοπίζονται στα σκυλιά φέρμας. Οι αγώνες κυνηγετικών ικανοτήτων αποτελούσαν και θα αποτελούν τον βασικό πυρήνα από τον οποίο θα μπορούμε να αντλούμε άτομα για την βελτίωση των σκύλων που χρησιμοποιούνται στο κυνήγι με την προϋπόθεση να γνωρίζουμε που ακριβώς πατάμε και τι ακριβώς ζητάμε. Η πράξη έχει αποδείξει ότι ο κυνηγός είναι ο αυστηρότερος κριτής.
Η έλλειψη σωστής κίνησης κατά την εργασία στο κυνήγι ή η λιγότερο τυπική του μορφολογία είναι στοιχεία τα οποία ενίοτε παραβλέπονται από τον κυνηγό.
Κανείς μα κανείς όμως δεν κρατάει έναν σκύλο που δεν φερμάρει όσο καλός και αν είναι στα υπόλοιπα στοιχεία του. Το επιθυμητό βέβαια είναι να ψάχνουμε και να έχουμε τον σκύλο που όλα τα στοιχεία θα συνδυάζονται με αρμονικό τρόπο. Κακά τα ψέματα το να έχεις ένα σκύλο φέρμας στο κυνήγι, ο οποίος εκτελεί την εργασία του άψογα και βρίσκει τα πουλιά με μεγάλη ευκολία είναι κοινός πόθος όλων των κυνηγών. Φανταστείτε όμως που μπορεί να οδηγηθεί μια φυλή φέρμας από την στιγμή που μιλάμε για σκύλους που δεν φερμάρουν. Προσοχή λοιπόν γιατί ότι λάμπει δεν είναι χρυσός.
