Ένας σκύλος ιδίως νεαρής ηλικίας, δεν καταλαβαίνει παρά μόνο λίγες ανθρώπινες λέξεις, ενώ αντιθέτως αντιλαμβάνεται ταχύτατα την διαφορά μεταξύ επιβράβευσης και επίπληξης. Έτσι, με την ίδια άνεση, σύντομα θα αρχίσει να καταλαβαίνει από τον τρόπο που σφυρίζουμε αν έχει κάνει λάθος ή όχι.
Από τα πρώτα μαθήματα πρέπει να δίνουμε στο νεαρό σκυλί να καταλάβει την δυσαρέσκειά μας εξ΄αιτίας ενός λάθους του με φωνή δυνατή και σοβαρή, ενώ όταν εκτελεί σωστά τις εντολές θα είμαστε τρυφεροί μαζί του με χάδια και γλυκιά φωνή.
Ανταμοιβή, το αποδοτικότερο «εργαλείο»
Το αποδοτικότερο “εργαλείο” στην εκπαίδευση του νεαρού κυνηγόσκυλου είναι η ανταμοιβή. Με μπισκότα, λίγες φέτες σαλάμι, ή άλλες λιχουδιές, μπορούμε να ξεκινήσουμε το πρώτο μέρος εκπαίδευσης. Αυτό το στάδιο θεωρείται κορυφαίας σημασίας, θα καθορίσει δε το βαθμό επαφής και επικοινωνίας μας μαζί του. Περισσότερο, όμως, από τη λιχουδιά, (που σε υπερβολική χορήγηση ίσως αναγκάσει το σκυλί να την αναζητά πριν εκτελέσει την άσκηση), βασικότερο είναι το χάδι που συνοδεύεται από μεγάλη δόση στοργής, διαδοχικά και σε εναλλαγή με τον μεζέ.
Έτσι, δεν θα είναι η λιχουδιά η μοναδική αποζημίωση στο τέλος κάθε άσκησης. Αυτό το είδος της εκπαίδευσης γίνεται καλύτερα από εμάς και κατανοείται ευκολότερα από τον σκύλο, όταν γίνεται σε σχετικά περιορισμένο χώρο. Σε περιφραγμένο χώρο προκύπτουν δυο σημαντικά πλεονεκτήματα. Το πρώτο εμποδίζει την άτακτη φυγή του όταν δεν θέλει να εκτελέσει μια εντολή, ενώ το δεύτερο εγγυάται ότι τίποτα δεν θα αποσπάσει την προσοχή του.
Μαθήματα σε περιβάλλον ηρεμίας
Αν έχουμε να κάνουμε με ενθουσιώδη και προσεκτικό “μαθητή”, όλα είναι καλά. Αν αντίθετα βρεθούμε σε ανοιχτό χώρο έχοντας ένα σκύλο αφηρημένο και μέτρια προσεκτικό, θα είναι δυσκολότερο να κρατήσουμε την προσοχή του μέσα σε ένα περιβάλλον που τον ενδιαφέρει περισσότερο από αυτό που προσπαθούμε να του μάθουμε. Έχει μεγάλη σημασία λοιπόν τα πρώτα μαθήματα να γίνουν σε ένα περιβάλλον ηρεμίας. Αργότερα, όταν η εκπαίδευση προχωρήσει, αναζητάμε το αντίθετο. Ένα χώρο δηλαδή που θεωρείται κατάλληλος να αποσπάσει την προσοχή του. Στόχος μας να επιβεβαιώσουμε την απόλυτη κατανόησή του και την τέλεια υπακοή στις εντολές μας, οποιοδήποτε και αν είναι το εξωτερικό περιβάλλον.
Οι χειρονομίες
Κάποιες εντολές μπορεί να δίνονται με απλές χειρονομίες. Για να καλέσουμε το σκυλί μας φτάνει να καθίσουμε στις φτέρνες, φωνάζοντάς το με το όνομά του, ή σκύβοντας εμπρός, χτυπώντας το χέρι στο μηρό μας. Με την βοήθεια της ανταμοιβής θα το μάθει αυτό πολύ γρήγορα. Μόλις φτάσει κοντά μας πρέπει να λάβει την εντολή κάτω, να παραμείνει καθισμένο και μετά να πάρει την ανταμοιβή του, ακολουθούμενη από χάδι. Aποδεδειγμένα, πολλά νεαρά σκυλιά που αργότερα ανέπτυξαν δεσμούς εξάρτησης με τα αφεντικά τους, έχουν πολύ περισσότερη ανάγκη το χάδι, από το μεζεδάκι. Σε περίπτωση ανυπακοής ή φυγής, δεν πρέπει να τρέξουμε ποτέ πίσω του, δεδομένου ότι εκείνο ίσως το ερμηνεύσει σαν παιγνίδι, ή σαν το προμήνυμα επίπληξης. Το σωστότερο είναι να χαθούμε από το οπτικό του πεδίο, πράγμα που θα του δημιουργήσει μετά από λίγα δευτερόλεπτα αίσθημα ανασφάλειας, αναγκάζοντάς το να μας ψάξει. Όταν μας βρει θα πρέπει να του δώσουμε την αποζημίωσή του, καθώς και πολλά χάδια, υπερβάλλοντας ηθελημένα, έτσι ώστε να καταλάβει πολύ καλά την ικανοποίησή μας. Ποτέ δεν πρέπει να διορθώνουμε την ανυπακοή αμέσως μόλις επιστρέψει ο “μαθητής”, γιατί μπορεί να αφομοιώσει ότι η επίπληξη συνδυάζεται με την επιστροφή του, και πλέον να διστάζει ακόμη περισσότερο να γυρίσει. Ακολουθώντας την συνήθεια της ανταμοιβής, προχωράμε σε επόμενη άσκηση, στην εντολή φύγε. Αρχικά, όταν το λύνουμε το παρακολουθούμε να φεύγει άτακτα ή ακόμη και να τριγυρίζει επιστρέφοντας δυο τρεις φορές γύρω μας, πριν πάρει τον δρόμο της επιλογής του. Δουλειά μας είναι να διοχετεύσουμε όλη αυτή του την ενέργεια με τρόπο τέτοιο, ώστε να μάθει πως πρέπει να φεύγει μόνο προς την κατεύθυνση που επιθυμούμε. Για να γίνει αυτό, φτάνει να πετάξουμε φανερά μπροστά από τον δεμένο με λουρί σκύλο μας ένα μπισκότο, προκειμένου να απομνημονεύσει την τροχιά του. Μόλις καθησυχάσει λίγο η ανυπομονησία του, θα του δώσουμε την εντολή φύγε, υποδεικνύοντας του το σημείο που έπεσε το μπισκότο-ανταμοιβή. Με τον ίδιο τρόπο θα του μάθουμε το αριστερά, δεξιά, ρίχνοντας μπισκότα σε αντίστοιχες κατευθύνσεις, δείχνοντας με χειρονομία την κατεύθυνση που πρέπει να πάρει και συνοδεύοντας την πράξη με την εντολή φύγε.
Να συνηθίσει τον ήχο του σφυρίγματος
Το σφύριγμα είναι το μόνο μέσο που διαθέτει ο κυναγωγός για να γίνει αντιληπτός και να τον υπακούσει το σκυλί όταν είναι μακριά του. Από την αρχή της εκπαίδευσης χρειάζεται να συνηθίσει τον ήχο του σφυρίγματος, ώστε σύντομα να ανταποκρίνεται θεωρώντας τον ως κάλεσμα.
Προοδευτικά, και εφόσον διαπιστώσουμε πως το σκυλί μας είναι πανέξυπνο, μπορούμε να χρησιμοποιούμε ως και τρεις τύπους διαφορετικών σφυριγμάτων, π.χ. ένα για φύγε, ένα για ψάξε και ένα για έλα. Οι διαφορές τους θα είναι στην ένταση και στην διάρκεια. Πολλοί με ταλέντο στο σφύριγμα χρησιμοποιούν το στόμα τους. Ενδεδειγμένη λύση πάντως είναι η σφυρίχτρα που παράγει ήχο διαπεραστικό και συνήθως περισσότερο διαμορφωμένο, απ΄ότι μια αντίστοιχη με μπίλια.
Ένα απλό και κοφτό σφύριγμα “τουτ” τραβά την προσοχή του σκύλου στην εντολή που πρόκειται να δώσουμε, είτε αυτή είναι φύγε, είτε είναι ψάξε. Δύο κοφτά σφυρίγματα “τουτ τουτ” καλούν το σκυλί να αλλάξει κατεύθυνση ή να παρατήσει μια αναζήτηση, ενώ ένα παρατεταμένο σφύριγμα “τουουουουουτ” δίνει την εντολή ακίνητος, σε οποιαδήποτε απόσταση και αν βρίσκεται.
Επιλογή του καθενός
Με ποιο σφύριγμα θα εκτελεί την κάθε εντολή το σκυλί, είναι επιλογή του καθενός. Όσο όμως καλύτερα μπορέσουμε να τον μάθουμε, τότε και μόνο τότε θα είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε την ακρίβεια της επίδρασης της σφυρίχτρας, πάνω στο “μαθητή” μας. Ενώ τα στάδια εκπαίδευσης είναι ίδια για όλα τα κυνηγόσκυλα, οι τρόποι διαφέρουν ανάλογα με τις εμπειρίες και τις επιλογές του κάθε ιδιοκτήτη.
