Η μύτη είναι απλώς ένας “σένσορας” εντοπισμού των μορίων οσμής που εκπέμπονται από το θήραμα, αλλά δεν μπορεί από μόνη της να κάνει τη μεγάλη διαφορά στην απόδοση του σκύλου
Του Αχιλλέα Γιάππου
Άπειρες “δοξασίες” έχουν ειπωθεί και γραφτεί για την αξία της “μύτης” στα κυνηγόσκυλα, γιατί δεν υπάρχει κυνηγός που να μην ονειρεύεται έναν σκύλο πιο… “μυταρόλα” από όλους τους άλλους! Σίγουρα, μία σπουδαία μύτη, μπορεί να δώσει ένα σημαντικό πλεονέκτημα στο σκύλο απέναντι στο θήραμα. Στην πραγματικότητα, όμως, οι οσφραντικές διαφορές μεταξύ των κυνηγόσκυλων δεν είναι πολύ μεγάλες, με εξαίρεση κάποιες πολύ σπάνιες περιπτώσεις.
Μικρές οι διαφορές
Όλοι, σχεδόν, οι κυνηγετικοί σκύλοι διαθέτουν επαρκή οσφρητική ικανότητα για να εντοπίσουν θηράματα, χωρίς αυτές τις τεράστιες διαφορές… οσφραντικής δύναμης, που συχνά περιγράφονται στα καφενεία…
Κυνηγάω και “δουλεύω” με σκύλους φέρμας για περισσότερο από 30 χρόνια, αλλά όλο αυτό το διάστημα μόνο ένα ζώο έχω ξεχωρίσει για την πραγματικά ξεχωριστή και ανεπανάληπτη δύναμη της μύτης του, σε σύγκριση με τα εκατοντάδες άλλα που έχουν περάσει από τα χέρια μου: ήταν η “Βέττα”, ένα θηλυκό Πόιντερ του 1994, που η μύτη της πραγματικά ξεχώριζε μέ έναν τρόπο τόσο προφανή και κραυγαλέο, που όλοι όσοι την γνώρισαν το αναγνώριζαν αμέσως!
Προσωπικά, όμως, ποτέ δεν συνάντησα κανένα σκύλο που να μην μπορεί να μυρίσει επαρκώς. Κατά καιρούς έχω ακούσει κυνηγούς να αναφέρουν τέτοιες περιπτώσεις, αλλά εγώ δεν το είδα να συμβαίνει σε κανένα σκύλο, οποιασδήποτε ράτσας κι αν ανέλαβα να δουλέψω…
Χαμένα… στις λεπτομέρειες
Έτσι, δημιουργείται το εύλογο ερώτημα: γιατί κάποιοι κυνηγετικοί σκύλοι αποδίδουν πολύ καλύτερα από κάποιους άλλους, αφού τα περισσότερα κυνηγόσκυλα κινούνται γύρω από έναν ψηλό μέσο όρο όσφρησης;
Ο λόγος απλός. Ο εντοπισμός του θηράματος είναι προϊόν ενός πολύ πιο πολύπλοκου μηχανισμού, που ελέγχεται… από το μυαλό και εμπλέκει, σχεδόν, ολόκληρο τον οργανισμό του σκύλου.
Η μύτη είναι απλώς ένας “σένσορας” εντοπισμού των μορίων οσμής που εκπέμπονται από το θήραμα, αλλά δεν μπορεί από μόνη της να κάνει την μεγάλη διαφορά στην απόδοση του σκύλου.
Και, δυστυχώς, δεν έχουν όλα τα σκυλιά την ίδια ικανότητα να επεξεργαστούν τα μηνύματα που συλλαμβάνουν από τη μύτη τους, αφού πολλά… χάνονται στις λεπτομέρειες!
Η έλλειψη συγκέντρωσης, η χαμηλή ευφυΐα, η ανωριμότητα, η απειρία και η έλλειψη πάθους, είναι κάποιοι από τους λόγους που κάνουν πολλούς κυνηγετικούς σκύλους να μην αποδίδουν αντίστοιχα καλά με κάποιους άλλους…
Οι υποπεριπτώσεις είναι πολλές, αλλά δεν έχει ιδιαίτερη σημασία να αναλυθούν μία-μία. Ωστόσο, η δυσκολία κάποιων σκύλων να βρουν θήραμα, πηγάζει, κυρίως, από ένα “φτωχό” μυαλό και όχι από μία “φτωχή” μύτη!
Δια της επαναλήψεως…
Στους χαρισματικούς σκύλους, ακόμα και ένα απειροελάχιστο μόριο οσμής του θηράματος, είναι αρκετό για να κινητοποιήσει ολόκληρη την προσοχή τους, ώστε να οδηγηθούν… στην “πηγή” της αναθυμίασης. Κάποιοι, ακόμα πιο αποτελεσματικοί, έχουν συνδέσει την παρουσία του θηράματος με την παρουσία συγκεκριμένων περιβαλλοντικών και κλιματολογικών συνθηκών.
Και με έναν τρόπο που στους κυνηγούς φαίνεται “μαγικός”, βρίσκουν το ορτύκι ή την μπεκάτσα, επειδή πρώτα έχουν “μυρίσει” τα σημεία που κρύβονται τα πουλιά…
Η εμπειρία του κάθε σκύλου αποκτάται μέσα από την επανάληψη. Γι’ αυτό και όσο μεγαλώνει και κυνηγάει περισσότερο ένας κυνηγετικός σκύλος, τόσο περισσότερο αυξάνει και την αποτελεσματικότητά του, αν και η οσφραντική ικανότητά του διατηρείται στα ίδια επίπεδα.
Όταν μυρίζουν αλλά δυσκολεύονται να εντοπίσουν…
Υπεύθυνη για την ικανότητα των σκύλων να συλλαμβάνουν με ακρίβεια την πηγή της αναθυμίασης μέσα στο χώρο, είναι η υγρή εξωτερική επιφάνεια της μύτης τους!
Αυτή είναι που αντιλαμβάνεται τις “λεπτές” διαφορές σε μία αναθυμίαση που διαχέεται στο χώρο, παρέχοντας στο σκύλο τη δυνατότητα του ακριβούς εντοπισμού του θηράματος και της απόστασης που το χωρίζει από αυτόν.
Θα έλεγε κανείς ότι, η υγρή μύτη λειτουργεί σαν… “πυκνόμετρο” της μυρωδιάς!
Κάθε αιτία που προκαλεί την εξωτερική ξηρότητα της μύτης, κάνει το σκύλο να χάνει την ικανότητα του σαφούς εντοπισμού, αλλά όχι και τη δυνατότητα της όσφρησης.
Γι’ αυτό και κάθε αιτία που προκαλεί ξηρότητα στη μύτη ενός κυνηγόσκυλου (ασθένεια, πυρετός, υπερβολική θερμότητα στο περιβάλλον, σωματική εξάντληση, αφυδάτωση), επηρεάζει τη δυνατότητά του να εντοπίσει, όχι, όμως, να μυρίσει… Μία ύπουλη κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την οσφραντική δύναμη των κυνηγόσκυλων, είναι…οι φλεγμονές των ούλων και των δοντιών της άνω γνάθου, που συσχετίζονται άμεσα με το όργανο της όσφρησης! Μία ουλίτιδα – κάτι εξαιρετικά συνηθισμένο σε ηλικιωμένα σκυλιά – αποτελεί την πιο συχνή αιτία απώλειας, ή μείωσης της όσφρησης… Η φλεγμονή επηρεάζει όλους τους ιστούς, και μαζί τη δυνατότητα των βλεννογόνων να προσλαμβάνουν την “πληροφορία” της μυρωδιάς.
