Στον κυνηγετικό κόσμο και όχι μόνο, υπάρχει ένα ποσοστό σκύλων που παρουσιάζει φοβίες κάθε είδους. Η φοβία στον κυνηγετικό σκύλο είναι ένα ιδιαίτερο πρόβλημα που αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, τον καθιστά σχεδόν ακατάλληλο για… εργασία.

Η φοβία είναι ξεχωριστή έννοια από τον φόβο, ο οποίος είναι μια φυσιολογική αντίδραση σε κάθε ζώο κατά κάποιο τρόπο ένας αμυντικός μηχανισμός, όμως όταν ο φόβος γίνεται συνεχής, έντονος και επίμονος, τότε μιλάμε για φοβία. Για να παγιωθεί ο φόβος και να μετατραπεί σε φοβία δεν χρειάζεται πληθώρα καταστάσεων. Αρκεί μόνο μια λάθος σύνδεση από πλευράς του σκύλου ή μάλλον καλύτερα μια αρνητική σύνδεση ενός γεγονότος από το σκύλο και η φοβία μπορεί να εγκατασταθεί μόνιμα στο σκύλο, σε τέτοιο βαθμό που είτε δεν θα αποβληθεί ποτέ ή θα υποβόσκει σε χαμηλό βαθμό με κίνδυνο την εκ νέου επιδείνωση του προβλήματος.

Ποιες φοβίες αντιμετωπίζει ένας κυνηγετικός σκύλος;

Υπάρχουν αρκετοί φόβοι που μπορεί να παγιωθούν σε φοβίες, όμως αυτός που προκαλεί ένα μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι σκύλοι κυνηγίου, έχει να κάνει γενικά με τον θόρυβο ή τον κρότο. Αυτό το γεγονός το ονομάζουμε κροτοφοβία και είναι κάτι που μπορεί να συμβεί σε όλους τους σκύλους ανεξαρτήτου ράτσας. Από εκεί και πέρα, στον κυνηγετικό σκύλο δύναται να αναπτυχθούν και άλλου είδους φοβίες, όπως η ανθρωποφοβία, η φοβία για τη μεταφορά με το αυτοκίνητο, η θηραματοφοβία, η φοβία στο δέσιμο με το λουρί και πολλές άλλες ακόμη. Σε πολύ μεγάλο ποσοστό, όλες αυτές οι φοβίες έχουν την πηγή τους και αυτή στην συντριπτική πλειοψηφία δεν είναι άλλη από την παντελή ή ελλιπή κοινωνικοποίηση και εκπαίδευση σε αυτού του είδους τις καθημερινές καταστάσεις που καλείται να βιώσει ένας σκύλος σε όλη την διάρκεια της ζωής του.

Επίκτητη ή κληρονομική;

Αν και σε μεγάλο βαθμό οι ειδικοί έχουν τοποθετηθεί επί αυτού του προβλήματος, δηλαδή ότι οι περισσότερες φοβίες είναι επίκτητες και όχι κληρονομικές, σε ορισμένες φυλές (κυρίως ποιμενικών) σκύλων, όχι κυνηγετικών, υπάρχει μια γενετική προδιάθεση για την κροτοφοβία. Από τη στιγμή που χαρτογραφήθηκε το γονιδίωμα του σκύλου για τους επιστήμονες, ήταν πιο εύκολο να ερευνήσουν αν αυτού του είδους οι φοβίες που είναι πιο κοινές συνδέονται με κάποιο γονίδιο. Ήδη εδώ και πολλά χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι σε πλήρη εξέλιξη αρκετές τέτοιες έρευνες. Επίσης, οι πρόωρες στειρώσεις έχουν συνδεθεί επιστημονικά με την εμφάνιση κροτοφοβίας και μερικά είδη φοβιών, μιας και πολλά ζώα δεν προλαβαίνουν να ολοκληρώσουν πλήρως την ψυχοσωματική τους ανάπτυξη. Πέραν όμως της κληρονομικής προδιάθεσης, μια σειρά από ανθρώπινες ενέργειες που δημιουργούν φοβίες, δηλαδή ιδιότητες που αποκτώνται εκ των υστέρων, δεν είναι δυνατόν να κληρονομηθούν.

Ο ρόλος των γραμμών αίματος

Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, οι περισσότερες φοβίες αποκτώνται από την λάθος ανθρώπινη συμπεριφορά και μπορούν να εκδηλωθούν πολύ πιο εύκολα όταν σε μερικές γραμμές αίματος κυριαρχεί ένα είδος «μαλακού» χαρακτήρα. Οι λεγόμενοι αυτοί «μαλακοί» χαρακτήρες εντοπίζονται κυρίως στη φυλή του αγγλικού σέττερ και είναι κυρίως συνδεδεμένοι με το εργασιακό πρότυπο της φυλής που μαρτυρά ένα καχύποπτο ζώο από την έρευνα ως την προσέγγιση του θηράματος. Οι γραμμές αίματος όταν «κοινωνικοποιηθούν» στη σωστή ηλικία και εκπαιδευτούν στα συναφή με το κυνήγι αντικείμενα (θόρυβος όπλου, αυτοκίνητο, παρουσία κόσμου κ.λπ.) αποβάλλουν εντελώς το κάθε τι αρνητικό. Πολλές φορές οι κυνόφιλοι και κυρίως κάτοχοι αγγλικών φυλών που διαθέτουν τέτοια μαλακά και ιδιαίτερα θηλυκά σκυλιά, ακούγονται να λένε χαρακτηριστικά: «θέλω να την ζευγαρώσω με έναν σκληρό σκύλο (δηλαδή με δυνατό χαρακτήρα και άφοβο) γιατί είναι πολύ μαλακός χαρακτήρας». Αυτός ο σχεδιασμός έχει μια λογική βάση όταν υπάρχει και ένας βαθμός συνάφειας μεταξύ των γραμμών αίματος των δύο γεννητόρων, διότι σε ξεχωριστή περίπτωση το πρόβλημα λύνεται πρόσκαιρα και επανεμφανίζεται μετά από μια –δυο γενιές. Οπότε λοιπόν όταν σχεδιάζουμε να ζευγαρώσουμε δυο σκυλιά ο εκτροφικός πρέπει να περιλαμβάνει και αυτές τις μικρές αλλά ουσιώδεις.

Ο ανθρώπινος παράγοντας

Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι αυτός που τις περισσότερες φορές επιδεινώνει τις καταστάσεις και ο ίδιος που τις θεραπεύει. Πριν λίγο καιρό θαύμασα την ικανότητα ενός εκπαιδευτή (μη κυνηγετικών σκύλων), όπου αντιμετώπιζε πρόβλημα με σκύλο που αρνούταν παντελώς το λουρί. Ο λόγος προφανής και κανείς άλλος από την παντελή έλλειψη εκπαίδευσης από τον ιδιοκτήτη του στο να συνηθίσει το λουρί. Ο εκπαιδευτής λοιπόν έλυσε το πρόβλημα πηγαίνοντας τον σκύλο σε ένα χώρο όπου μια θηλυκιά ήταν σε οίστρο και ιδιαίτερα τις ημέρες της ωορρηξίας, όπου η επιθυμία είναι πολύ πιο έντονη κρατώντας τον σκύλο συνεχώς από το λουρί και πηγαίνοντας διαρκώς πίσω από τη σκύλα. Σε λίγες μέρες το πρόβλημα είχε εξαφανιστεί δια παντός από το σκύλο και ασφαλώς θα είχε αποφευχθεί αν στην κατάλληλη ηλικία είχε εκπαιδευθεί επαρκώς. Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν, να πούμε, ότι η κοινωνικοποίηση και η εκπαίδευση στην σωστή ηλικία ελαχιστοποιεί σε πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό τις πιθανότητες να εμφανιστούν προβλήματα φοβιών όσο μεγαλώνει ο σκύλος μας και ασφαλώς ένας τέτοιος σκύλος σε ασφαλές και ήρεμο περιβάλλον θα είναι τελείως ελεύθερος να ξεδιπλώσει όλες τις πτυχές του DNA του.