Το γενετικό υλικό του κάθε οργανισμού αποτελείται από το περίφημο DNA, το οποίο με τη σειρά του αποτελείται από πολλές μικρότερες μονάδες οι οποίες ονομάζονται “βάσεις”. Αν και οι βάσεις αυτές είναι μόνο τέσσερεις, η αλληλουχία τους μπορεί να σχηματίσει αναρίθμητους συνδυασμούς, αρκετούς για να αποθηκευτούν όλες οι πληροφορίες που αφορούν τον οργανισμό.
Στην αλληλουχία αυτή, στην πολύ μακριά αυτή σειρά των βάσεων, κάθε τρείς συνεχόμενες βάσεις σχηματίζουν μια πληροφορία. Αν σκεφτείτε ότι μιλάμε για εκατομμύρια βάσεις σε ένα μόριο DNA, τότε είναι απόλυτα ρεαλιστικό να κάνουμε λόγο και για χιλιάδες γονίδια. Για να γίνει πιο κατανοητό αυτό, θα φέρουμε ένα παράδειγμα με αριθμούς. Με τους μονοψήφιους αριθμούς 1, 2, 3 και 4 μπορούμε να σχηματίσουμε πολλούς τριψήφιους αριθμούς όπως πχ 221, 341, 121, 244 και αρκετούς ακόμα. Ή αν προτιμάτε ας πάρουμε για παράδειγμα τα γράμματα Α, Β, Γ και Δ, τα οποία επίσης συνδυαζόμενα ανά τρία σχηματίζουν πολλούς συνδυασμούς του τύπου ΑΑΓ, ΒΔΑ, ΓΓΑ, ΔΒΒ κλπ. Κατά τον ίδιο λοιπόν τρόπο οι τέσσερεις βάσεις συνδυαζόμενες ανά τρεις, σχηματίζουν μια τριπλέτα, η οποία όπως λέμε κωδικοποιεί μια πληροφορία. Τι λέει αυτή η πληροφορία όμως και σε ποιόν απευθύνεται; Για να απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση ας πάμε “να ρίξουμε μια ματιά” σε ένα κύτταρο. Σε ποιο κύτταρο; Δεν έχει τόση σημασία αφού σε όποιο από τα τρισεκατομμύρια κύτταρα του οργανισμού και αν “κοιτάξουμε”, θα διαπιστώσουμε περίπου τα ίδια. Στο κέντρο κάθε κυττάρου βρίσκεται ένας μικρό οργανίδιο, ο πυρήνας του κυττάρου. Εκεί μέσα στον πυρήνα βρίσκεται το DNA, τυλιγμένο, συμπυκνωμένο και κουβαριασμένο και φυσικά με τα εκατομμύρια βάσεις του.
Κάθε τριπλέτα όταν έλθει η ώρα να εκφράσει την πληροφορία της, δημιουργεί μια άλλου τύπου τριπλέτα (όχι από DNA αλλά από RNA, ένα συγγενικό μόριο), η οποία μαζί με άλλες τέτοιες ως ενιαίο σύνολο, βγαίνει από τον πυρήνα και κατευθύνεται σε κάποιες πολύ συγκεκριμένες θέσεις του κυττάρου. Στις θέσεις αυτές κάθε τριπλέτα δίνει το σήμα για την δημιουργία ενός αμινοξέος. Αυτή είναι η πληροφορία: το αμινοξύ. Και τι κάνουν τα αμινοξέα; Πολλά μαζί δημιουργούν μια πρωτεΐνη. Και τι κάνουν οι πρωτεΐνες; Περίπου τα πάντα στον οργανισμό. Οι πρωτεΐνες ως δομικά συστατικά δομούν πχ τις μυϊκές ίνες των μυών, ως ένζυμα ελέγχουν όλες τις χημικές αντιδράσεις, ως ορμόνες ρυθμίζουν τον μεταβολισμό, την αναπαραγωγή και πολλές ακόμα λειτουργίες, ενώ ως αντισώματα προστατεύουν τον οργανισμό από τους επικίνδυνους εισβολείς. Για την σημασία και τους πολλούς και σημαντικούς ρόλους των πρωτεϊνών στον οργανισμό έχουν γραφτεί τόμοι και η έρευνα συνεχίζεται. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι αποτελούνται από αμινοξέα, τα οποία είναι γραμμένα στο γενετικό υλικό με την μορφή τριπλέτας βάσεων DNA. Όποτε χρειάζεται το (όποιο) κύτταρο μια πρωτεΐνη, δεν έχει παρά να επιτρέψει την έκφραση του συγκεκριμένου γονιδίου, το οποίο με τη σειρά του αποτελείται από τις τριπλέτες των αντίστοιχων αμινοξέων. Κάθε γονίδιο λοιπόν εκφράζεται μέσω της δημιουργίας μιας πρωτεΐνης. Τι γίνεται στην περίπτωση που το αρχικό μήνυμα της τριπλέτας δεν είναι σωστό; Τότε είτε η πληροφορία δεν αναγνωρίζεται (σαν μια ξένη προς τον οργανισμό γλώσσα), είτε το λάθος περνάει στην πρωτεΐνη με συνέπεια να εκδηλώνεται κάποια ασθένεια. Το λάθος αυτό μπορεί να αφορά αποκλειστικά τον συγκεκριμένο οργανισμό λόγω “κακής κατασκευής” ή λόγω κάποιων φαρμάκων που πήρε η μητέρα του κατά την εγκυμοσύνη ή ακόμα και λόγω έκθεσης σε κάποιες ακτινοβολίες ή τέλος αυτόματα (σα να λέμε στα καλά καθούμενα). Μπορεί όμως το λάθος να έχει κληρονομική προέλευση οπότε μεταδίδεται από γενιά σε γενιά και μιλάμε για κληρονομικό νόσημα. Ένας από τους στόχους της σύγχρονης επιστημονικής έρευνας, είναι η λεγόμενη “γονιδιακή θεραπεία”, η οποία συνίσταται στον εντοπισμό των γονιδίων με λάθη και στην αντικατάστασή τους με τα σωστά. Αυτό φυσικά δεν είναι τόσο εύκολο όσο ίσως φαίνεται ή γράφεται, αλλά όταν κάποτε γίνει πραγματικότητα, θα είναι ίσως το κορυφαίο επίτευγμα των ιατρικών επιστημών.
Προς το παρόν η γνώση της λειτουργίας και της σημασίας των γονιδίων βρίσκει άλλες εφαρμογές, όπως πχ στην διάγνωση ασθενειών όπως η λεϊσμανίαση (καλααζάρ) ή όπως στην καταπολέμηση των μικροβίων (κάποια από τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται στην κλινική πράξη, μπλοκάρουν την έκφραση των γονιδίων των μικροβίων και έτσι τα εξουδετερώνουν, αφού το μικροβιακό κύτταρο δεν μπορεί να λειτουργήσει). Πώς τώρα σχετίζονται όλα αυτά με το κυνήγι; Ολόκληρος ο οργανισμός του σκύλου ελέγχεται από γονίδια. Κάθε ένα από αυτά βρίσκεται στον πυρήνα του κάθε ενός κυττάρου και προάγει την δημιουργία μιας συγκεκριμένης πρωτεΐνης. Δεν θα πέφταμε και πολύ έξω αν λέγαμε ότι κάθε γονίδιο είναι στον … κόσμο του, με την έννοια ότι κάνει μια συγκεκριμένη “δουλειά” χωρίς να ενδιαφέρεται για το τι γίνεται παραέξω. Το άθροισμα όμως όλων των δράσεων, όλων των γονιδίων όλων των κυττάρων είναι αυτό που βλέπει ο κυνηγός στο βουνό. Χιλιάδες γονίδια ελέγχουν την οσφρητική ικανότητα, την μυϊκή ανάπτυξη, τη λειτουργία του νευρικού συστήματος και όλα τα υπόλοιπα στοιχεία του οργανισμού πολλά από τα οποία δεν φαίνονται στο μάτι αλλά είναι εκεί μέσα στον σκύλο και συντελούν με τον τρόπο τους και στο τμήμα που τους αναλογεί στην δίωξη, στην φέρμα στον καλπασμό, στο απόρτ, στο κούνημα της ουράς και σε όλα αυτά που μας έρχονται στο μυαλό όταν λέμε σκύλος. Προσοχή όμως γιατί δεν τελειώσαμε εδώ. Τα γονίδια για να εκπληρώσουν την αποστολή τους χρειάζονται ορισμένες προϋποθέσεις οι οποίες δεν είναι διαπραγματεύσιμες.
Πρώτο και κύριο είναι η υγεία του οργανισμού. Φλεγμονές, παρασιτώσεις και λοιμώξεις, ειδικά αν είναι χρόνιες δημιουργούν δυσμενές περιβάλλον για την εκδήλωση των γονιδίων. Το ίδιο αποτέλεσμα έχει και η κακή διατροφή. Τα αμινοξέα που δομούν τις πρωτεΐνες και που αποτελούν την βασική πληροφορία που κρύβει στη δομή της η κάθε τριπλέτα, πρέπει να παρέχονται από την διατροφή, ώστε να υπάρχουν στο κύτταρο ως πρώτη ύλη. Η εκπαίδευση είναι αυτή που δίνει την δυνατότητα στο συνολικό αποτέλεσμα της γονιδιακής δράσης να εκφραστεί και να συντονιστεί. Τέλος η καλή κληρονομικότητα εξασφαλίζει την απουσία “κακών” γονιδίων και την συσσώρευση “καλών” ώστε όχι μόνο να μην εκδηλώνονται κληρονομικά νοσήματα αλλά και για να έχει ο σκύλος πολλές εργασιακές αρετές.
