Η νόσος Αλτσχάιμερ εμφανίζεται και στους σκύλους. Πρόκειται για μια ασθένεια η οποία, όπως ακριβώς και στον άνθρωπο, επηρεάζει τη συμπεριφορά του σκύλου και εμφανίζεται κυρίως στην τρίτη ηλικία…
Πολλοί σκύλοι εμφανίζουν τη νόσο Αλτσχάιμερ στα γεράματά τους. Οι σχετικές επιδημιολογικές έρευνες στο εξωτερικό (πάντα) έδειξαν ότι όλες οι φυλές μπορούν να προσβληθούν. Οι ίδιες έρευνες αναφέρουν, ότι το 28% των σκύλων ηλικίας 11-12 ετών καθώς και το 68% των σκύλων 15-16 ετών εμφανίζουν ένα τουλάχιστον σύμπτωμα της νόσου. Από το αποτέλεσμα αυτό γίνεται φανερό ότι η ηλικία είναι επιβαρυντικός παράγοντας της νόσου.
Τα κλινικά συμπτώματα
Τα αίτια δεν είναι επακριβώς γνωστά. Η εργαστηριακή εξέταση εγκεφάλων νεκρών σκύλων οι οποίοι έπασχαν από την ασθένεια έδειξε την ανώμαλη συσσώρευση μιας πρωτεΐνης με αποτέλεσμα να “μπλοκάρονται” τα νεύρα. Μέχρι στιγμής δεν έχει δοθεί ικανοποιητική εξήγηση για τις αιτίες που οδηγούν στην συσσώρευση αυτή. Φαίνεται πάντως πως η κακή κληρονομικότητα και η κακή διατροφή παίζουν σημαντικό ρόλο. Η κλινική εικόνα βασίζεται κυρίως σε διαταραχές της συμπεριφοράς οι οποίες οφείλονται σε βλάβες του εγκεφάλου. Συνήθως μιλάμε για πέντε κλινικά συμπτώματα τα οποία δηλώνουν ότι ένας σκύλος πάσχει από την νόσο. Η νόσος δεν χαρακτηρίζεται από στάδια, αλλά μιλάμε για ήπιες και σοβαρές μορφές της ανάλογα με την εμφάνιση όχι όλων των συμπτωμάτων καθώς και από την έντασή τους. Τα πέντε σημεία λοιπόν είναι τα εξής:
Αποπροσανατολισμός: Είναι ίσως το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα και παρατηρείται όταν ο σκύλος βρίσκεται ακόμα και σε οικείο για αυτόν περιβάλλον. Για παράδειγμα μπορεί ο σκύλος να βρίσκεται στην αυλή του σπιτιού του ιδιοκτήτη του (εξ ορισμού δεν υπάρχει πιο οικείο περιβάλλον) και να μην μπορεί το δρόμο να για να μπει στο σπίτι ή να στέκεται σε λάθος πόρτα κλπ. Άλλες φορές ο πάσχων σκύλος φαίνεται να “εγκλωβίζεται” πίσω από τον καναπέ ή κάτω από το τραπέζι και να μην μπορεί να “απεγκλωβιστεί”. Συχνά ξαπλώνει σε μέρη και σημεία που δεν συνηθίζει ή κοιτάει έναν τοίχο για πολλή ώρα.
Διαταραχή σχέσεων με άλλα ζώα ή άλλους ανθρώπους: Σκύλοι με Αλτσχάιμερ εμφανίζουν αναιτιολόγητη επιθετική συμπεριφορά απέναντι σε άλλα ζώα με τα οποία έπαιζαν αρμονικά μέχρι πρότινος. Ζώα κοινωνικά με τους ανθρώπους και φιλικά με τα παιδιά παρουσιάζουν ξαφνικά επιθετική συμπεριφορά. Ή το αντίθετο, δηλαδή αδιαφορία. Αυτό το τελευταίο γίνεται πιο εμφανές όταν βλέπει κανείς τον σκύλο του να μην αντιδρά με τον γνωστό και αναμενόμενο ενθουσιασμό στην θέα του λουριού της βόλτας ή ακόμα της αγαπημένης του λιχουδιάς.
Αλλαγές στην ρουτίνα του ημερήσιου ρυθμού: Κάθε σκύλος έχει μια ρουτίνα διαβίωσης η οποία κατανέμεται καθ όλη τη διάρκεια του 24ωρου. Οι ιδιοκτήτες γνωρίζουν πολύ καλά πότε τρώει ο σκύλος τους, πότε κοιμάται, πότε έχει όρεξη για παιχνίδι κλπ. Σκύλοι που πάσχουν από Αλτσχάιμερ παρουσιάζουν σοβαρές μεταβολές αυτού του ημερήσιου ρυθμού. Κοιμούνται την ημέρα και παίζουν το βράδυ, δεν αγγίζουν το φαγητό τους την συνηθισμένη ώρα κλπ. Ειδικά αυτή η δραστήρια αϋπνία, θεωρείται χαρακτηριστική της νόσου.
Ούρηση και αφόδευση μέσα στο σπίτι: Ένας σκύλος 11-12 ετών έχει πια μάθει πότε και πού να κάνει την ανάγκη του. Αν αρχίσει να αφοδεύει και να ουρεί σε μέρη που δεν το συνηθίζει, τότε πιθανότατα πάσχει από τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Μειωμένα επίπεδα κινητικότητας και μειωμένη αντίδραση σε ερεθίσματα του περιβάλλοντος: Ασθενείς σκύλοι συχνά δεν ενδιαφέρονται να εξερευνήσουν έναν καινούργιο χώρο ή δεν ενδιαφέρονται να ακολουθήσουν μια οσμή. Ακόμα τα ζώα που νοσούν συνήθως δεν θέλουν να μετακινούνται παραμένοντας για ώρες ακίνητα. Μια παραλλαγή των διαταραχών κινητικότητας είναι οι απροαίρετες αναγκαστικές κινήσεις. Τέτοιες κινήσεις είναι πχ το τρέμουλο της κεφαλής ή των ποδιών και το βάδισμα σε κύκλους.
Η κλινική εξέταση
Τα πέντε παραπάνω σημεία μπορεί να εμφανίζονται ταυτόχρονα σε κάποια περιστατικά ή σε άλλα ζώα να εμφανίζονται λιγότερα. Επίσης η ένταση μπορεί να αλλάζει από περιστατικό σε περιστατικό. Η εγκατάσταση της νόσου συνήθως είναι προοδευτική αλλά πολλές φορές είναι αιφνίδια. Πολύ σημαντικός παράγοντας για την διάγνωση της νόσου είναι ο αποκλεισμός άλλων ασθενειών που μπορούν να δώσουν παρόμοιες διαταραχές της συμπεριφοράς. Τέτοια νοσήματα είναι π.χ. ο σακχαρώδης διαβήτης, διάφορες αρθροπάθειες, νοσήματα της σπονδυλικής στήλης, διαταραχές τηε νεφρικής λειτουργίας, ουρολοιμώξεις, καρκίνοι του νευρικού συστήματος και άλλα. Η κλινική εξέταση, οι εξετάσεις αίματος και οι απεικονιστικές μέθοδοι (ακτινογραφίες, υπέρηχοι) μπορούν να αποκλείσουν τις άλλες ασθένειες.
Θεραπεία δεν υπάρχει
Δεν έχει βρεθεί ακόμα τρόπος για να αναστραφούν οι βλάβες του εγκεφάλου οι οποίες οδηγούν στην εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ. Ούτε αποτελεσματική πρόληψη υπάρχει. Κανένας δεν μπορεί να σας πει τι να κάνετε για να μην εμφανίσει ο σκύλος σας τη νόσο. Μπορείτε όμως να επιβραδύνετε την εξέλιξη της νόσου. Αυτό μπορείτε να το πετύχετε με δυο τρόπους. Ο πρώτος είναι ταΐζοντας τον σκύλο με τροφές πλούσιες σε ω-3 λιπαρά οξέα και σε αντιοξειδωτικές ουσίες. Ο δεύτερος τρόπος έχει να κάνει με την συχνή άσκηση. Η συχνή άσκηση στο πάρκο της γειτονιάς καθώς και η κοινωνικοποίηση με άλλα ζώα είναι σημαντικός παράγοντας επιβράδυνσης της νόσου. Με δεδομένα τα προηγούμενα, υπάρχει η δυνατότητα υποστηρικτικής φαρμακευτικής αγωγής αλλά αυτό χρειάζεται πολλή προσοχή και την στενή συνεργασία του ιδιοκτήτη με τον κτηνίατρο.
