Ο πόνος είναι σύμμαχος. Αυτή η επισήμανση σίγουρα θα παραξενέψει πολλούς. Έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε τον πόνο, ως κάτι εξαιρετικά δυσάρεστο. Ακριβώς σε αυτή τη θεώρηση του πόνου βρίσκεται και η βοήθεια που προσφέρει…
Ο πόνος είναι ένα σήμα, ένα μήνυμα αν προτιμάτε. Η πάσχουσα περιοχή «ειδοποιεί» τον οργανισμό για την κατάστασή της μέσω του πόνου. Η «ειδοποίηση» αυτή είναι το αρχικό μήνυμα, διότι αργότερα εφόσον δεν λυθεί το πρόβλημα, στέλνονται και άλλου είδους μηνύματα, αλλά σε κάθε περίπτωση, ο πόνος είναι το αρχικό σήμα ότι υπάρχει πρόβλημα. Από εκεί και μετά ακολουθεί μια σειρά αντιδράσεων, ανάλογα με την ένταση του πόνου και την πάσχουσα περιοχή. Οι αντιδράσεις αυτές σκοπό έχουν την μείωση της έντασης του πόνου ή και την εξάλειψή του αν είναι δυνατόν.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τραυματισμός μιας άρθρωσης σε ένα από τα τέσσερα άκρα. Το ζώο επειδή πονάει στη συγκεκριμένη άρθρωση αποφεύγει να την χρησιμοποιήσει. Έτσι, είτε δεν πατάει καθόλου το άκρο, είτε το πατάει πολύ λίγο. Με τον τρόπο αυτό θέτει την άρθρωση που πάσχει σε μια σχετική ακινησία και αφήνει άλλους φυσικούς μηχανισμούς του οργανισμού να επιδιορθώσουν την βλάβη. Αν δεν υπήρχε ο πόνος, το ζώο θα συνέχιζε να στηρίζεται στο άκρο αυτό σαν να μη συνέβαινε τίποτα επιδεινώνοντας το πρόβλημα. Αν ο πόνος ήταν μια… ευχάριστη αίσθηση, τότε το ζώο θα χοροπηδούσε πάνω στο άκρο μέχρι να διαλύσει την άρθρωση. Συνεπώς ο πόνος είναι αναγκαστικά δυσάρεστος για να πετύχει τον σκοπό του και για το λόγο αυτό είναι σύμμαχος.
Στην ιατρική, επειδή ο ασθενής μπορεί να μιλήσει, ο ιατρός μπορεί να πληροφορηθεί ακόμα και για μικρής εντάσεως πόνους και μάλιστα μπορεί με τις πληροφορίες του ασθενούς να εντοπίσει και το ακριβές σημείο, την εστία του πόνου. Στην κτηνιατρική τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα. Ο ασθενής δεν μπορεί να μιλήσει και έτσι βασιζόμαστε στην «γλώσσα του σώματος» και στην κλινική εξέταση για να ανακαλύψουμε τόσο την εστία του πόνου όσο και την έντασή του. Υπάρχει μεγάλη διαφορά στην ευαισθησία στον πόνο μεταξύ των διαφορετικών ζωικών ειδών, αλλά και από ζώο σε ζώο μέσα στο ίδιο είδος. Οι σκύλοι γενικά είναι ανθεκτικό είδος. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πονούν αλλά ότι είναι σε θέση να αντέξουν τον πόνο.
Μικρής εντάσεως πόνοι συνήθως περνούν απαρατήρητοι. Τέτοιοι πόνοι όταν εντοπίζονται σε ένα άκρο ίσως προκαλέσουν το έντονο γλείψιμο του σκύλου στο σημείο που πονάει. Αν πάλι εντοπίζονται σε κάποιο εσωτερικό όργανο τότε ίσως να εκδηλωθεί μια ανησυχία, η οποία εξελίσσεται σε επιθετικότητα αν ο πόνος παρατείνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα..
Μεσαίας έντασης πόνοι δεν περνούν απαρατήρητοι. Αν ο πόνος εντοπίζεται σε ένα από τα τέσσερα άκρα, τότε το ζώο κουτσαίνει ή δεν στηρίζεται καθόλου στο άκρο αυτό. Αν η εντόπιση του πόνου είναι εσωτερική, τότε ο σκύλος καμπουριάζει την σπονδυλική του στήλη, Συχνά συνυπάρχει μερική ανορεξία (ο σκύλος δηλαδή τρώει λίγο και μάλλον ανόρεχτα) και μειωμένη κινητικότητα του ζώου. Στην ψηλάφηση του σημείου που πονάει, το ζώο αντιδρά έντονα. Πολλές φορές παρατηρείται ταχύπνοια και ταχυκαρδία.
Ο μεγάλης έντασης πόνος εμφανίζει μια πιο δραματική εικόνα. Το ζώο συχνά κλαίει ή εκβάλλει κραυγές. Η αναπνοή του είναι πολύ γρήγορη σαν λαχάνιασμα, η κοιλιά σφιγμένη και ο σφυγμός του πολύ γρήγορος. Το πρόσωπο παίρνει μια έκφραση αγωνίας η οποία ονομάζεται Ιπποκράτειο προσωπείο. Κατά κανόνα ο σκύλος που υποφέρει πολύ δεν μετακινείται και δεν τρώει. Η θερμοκρασία του σώματος μπορεί να είναι αυξημένη και τα πέλματα ιδρωμένα. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να θυμόμαστε πως ο πόνος είναι σύμπτωμα και όχι η ίδια η ασθένεια. Συνεπώς πάντα θα συνυπάρχουν και τα συμπτώματα της ασθένειας ή της βλάβης που προκαλεί τον πόνο και αυτό μας διευκολύνει διαγνωστικά.
Η αντιμετώπιση του πόνου δεν είναι μια απλή υπόθεση. Η θεραπευτική στρατηγική που θα ακολουθήσουμε εξαρτάται από παράγοντες όπως η ένταση του πόνου, η εστία του πόνου, το αίτιο του πόνου, η ηλικία και η θρεπτική κατάσταση του ζώου κλπ. Η εξελίξεις στη φαρμακολογία έχουν οδηγήσει στην παρασκευή πολλών εξαιρετικών φαρμάκων. Τα λεγόμενα θεραπευτικά πρωτόκολλα κατά του πόνου καλύπτουν όλες τις περιπτώσεις. Η αντιμετώπιση του πόνου είναι επιβεβλημένη όταν πχ γνωρίζουμε την αιτία του ή όταν αυτός είναι πολύ έντονος. Σε άλλες περιπτώσεις όμως η χορήγηση αναλγητικών και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, πρέπει να γίνεται με περίσκεψη διότι απομακρύνεται μεν ο πόνος, αλλά δεν θεραπεύεται η ασθένεια που τον προκάλεσε. Για τον λόγο αυτό πρέπει πάντα να διερευνάται η αιτία του πόνου και φυσικά να αντιμετωπίζεται.
