Ο καρκίνος είναι μία σχετικά συχνή αιτία ασθένειας και θανάτου στους σκύλους. Αν και λείπουν οι επιδημιολογικές μελέτες που θα το επιβεβαίωναν, η αίσθηση που υπάρχει μεταξύ των Ελλήνων Κτηνιάτρων είναι, ότι τα περιστατικά διαφόρων μορφών καρκίνου έχουν αυξητική τάση…
Του Γιώργου Ρόζου
Ο καρκίνος οφείλεται στον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων του σώματος. Όχι όλων των κυττάρων φυσικά αλλά κάποιων συγκεκριμένων κυττάρων. Το ποιά θα είναι αυτά τα κύτταρα καθορίζει και την μορφή και την εξέλιξη του κάθε περιστατικού καρκίνου. Έτσι, π.χ., μιλάμε για καρκίνο του δέρματος ή για καρκίνο του μαστού ή για καρκίνο του πνεύμονα, όταν τα αντίστοιχα κύτταρα του δέρματος, του μαστού ή του πνεύμονα ξαφνικά «τρελαίνονται» και αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα. Σε φυσιολογικές συνθήκες ο οργανισμός ανανεώνει τα κύτταρά του σε έναν κανονικό για αυτόν ρυθμό. Στα περιστατικά καρκίνου αυτός ο ρυθμός επιταχύνεται, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται όγκοι κυττάρων μέσα στα προσβεβλημένα όργανα. Αυτοί οι όγκοι ονομάζονται και κακοήθη νεοπλάσματα. Η κακοήθεια των νεοπλασμάτων αυτών σχετίζεται με τον έντονο, «επιθετικό» και εκτός ελέγχου πολλαπλασιασμό τους.
Οι αιτίες και οι μεταστάσεις
Που οφείλονται όλα αυτά; Για ποιο λόγο «τρελαίνεται» το γενετικό υλικό και σχηματίζεται το νεόπλασμα; Γίνεται πολύ έρευνα γύρω από αυτό το ζήτημα και υπάρχουν εξελίξεις, αλλά φαίνεται πως απέχουμε ακόμα κάμποσο από την ακριβή γνώση των μηχανισμών που προκαλούν καρκίνο. Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι οι ακτινοβολίες, κάποιες χημικές ουσίες, κάποια φάρμακα, η κακή διατροφή και η κληρονομική «προδιάθεση», είναι αιτίες που προκαλούν καρκίνο σε πολλούς σκύλους. Ενδέχεται να υπάρχουν και άλλες αιτίες οι οποίες δεν έχουν ακόμα εντοπιστεί αλλά η έρευνα συνεχίζεται. Είναι πάντως πολύ ενδιαφέρουσα η παρατήρηση των ειδικών, ότι καρκίνος εκτός από τους ανθρώπους και τα θηλαστικά, εμφανίζεται και στα πτηνά και στα ψάρια και στα έντομα και ακόμα και στα φυτά.
Όποια και αν είναι η αρχική αιτία, ο καρκινογόνος παράγοντας επιτίθεται στο γενετικό υλικό των κυττάρων και προκαλεί την κακοήθη εξαλλαγή, όπως λέγεται.
Σε μία τέτοια περίπτωση το κύτταρο ξεκινάει να διαιρείται στα δύο παράγοντας δύο ίδια καρκινικά κύτταρα, τα οποία με τη σειρά τους διαιρούνται εκ νέου και τώρα προκύπτουν τέσσερα καρκινικά κύτταρα και πάει λέγοντας. Σε σύντομο χρονικό διάστημα τα κύτταρα αυτά συσσωρεύονται σε όγκους. Οι όγκοι αυτοί συμπιέζουν τα φυσιολογικά κύτταρα με συνέπεια να διαταράσσεται η λειτουργία τους..
Επίσης καθώς αναπτύσσονται μέσα στα όργανα καταστρέφουν κάποια αιμοφόρα αγγεία με συνέπεια να εμφανίζονται και αιμορραγίες. Λόγω της μη φυσιολογικής λειτουργίας των καρκινικών κυττάρων, παράγονται από αυτά κάποιες ουσίες οι οποίες προκαλούν πυρετό και άλλα συμπτώματα όπως πχ ναυτία, ανορεξία κ.λπ. Η συμπίεση των νεύρων από τους όγκους προκαλεί πόνο.Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό του καρκίνου είναι οι μεταστάσεις. Τα καρκινικά κύτταρα δεν περιορίζονται μόνο στα όργανα που δημιουργούνται αρχικά, αλλά «μολύνουν» και κύτταρα άλλων οργάνων τα οποία ξεκινούν τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό. Το ποιες θα είναι οι μεταστάσεις, σε ποια όργανα και με ποιο ρυθμό είναι κάτι σχετικό.
Ο καρκίνος στον μαστό της σκύλας για παράδειγμα, θεωρείται ότι δίνει μεταστάσεις στον πνεύμονα. Κάποιες μορφές καρκίνου στον εγκέφαλο, δίνουν μεν μεταστάσεις αλλά με σχετικά «βραδύ» ρυθμό.
Τα συμπτώματα των καρκίνων περιλαμβάνουν τον πυρετό, τις αιμορραγίες, τον πόνο, την ανορεξία, την προοδευτική απώλεια βάρους, την μείωση της σωματικής αντοχής και την κακή διάθεση. Μαζί με αυτά, εμφανίζονται και συμπτώματα από τα όργανα στα οποία εντοπίζεται ο καρκίνος. Για παράδειγμα αν ο καρκίνος εντοπίζεται στα οστά, τότε το ζώο θα κουτσαίνει (χωλότητα). Αν ο καρκίνος εντοπίζεται στα έντερα, τότε θα υπάρχουν συχνές διάρροιες με αίμα και βλέννα στα κόπρανα.
Η εγκαίρη διάγνωση
Η θεραπεία του καρκίνου είναι πάντα δύσκολη και σε πολλές περιπτώσεις ακατόρθωτη. Τα καλά νέα είναι ότι σήμερα έχουμε πολύ καλύτερες διαγνωστικές μεθόδους, ώστε να μπορούμε να κάνουμε εγκαίρως την διάγνωση. Ταυτόχρονα έχει ενισχυθεί και το θεραπευτικό μας οπλοστάσιο και μπορούμε να είμαστε πιο αποτελεσματικοί στην θεραπεία. Όσο πιο έγκαιρη είναι η διάγνωση, τόσο πιο πολλές είναι οι πιθανότητες της θεραπείας. Η έμφαση όμως πρέπει να δοθεί την πρόληψη.
Η σωστή διατροφή και η τακτική άσκηση θεωρούνται βασικά στοιχεία πρόληψης, αλλά η ετήσια εξέταση του ζώου είναι ίσως ο πιο καθοριστικός παράγοντας, αφού επιτρέπει την έγκαιρη διάγνωση.
