Η γρίπη των πτηνών είναι ένας… «παλιός γνώριμος». Τα στελέχη του ιού της γρίπης των πτηνών τα οποία απομονώθηκαν από τα επιβεβαιωμένα κρούσματα ανήκουν στον τύπο Η5Ν8 και θεωρούνται υψηλής παθογονικότητας σε ότι αφορά τα πτηνά. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι είναι ένας ιός ο οποίος μεταδίδεται ταχύτατα και προκαλεί πολύ υψηλά ποσοστά θανάτων στα πτηνά σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα. Η προέλευση του ιού είναι η Βόρεια Ευρώπη, όπου έχουν ήδη εμφανιστεί κρούσματα της νόσου τόσο σε άγρια πτηνά, όσο και στην συστηματική-παραγωγική πτηνοτροφία και μάλιστα σε μεγαλύτερη συχνότητα. Φορείς του ιού είναι τα μεταναστευτικά υδρόβια πτηνά, τα οποία διασπείρουν τον μολυσματικό τους φορτίο σε όλο το μήκος της διαδρομής τους.
Η νόσος στα πτηνά έχει ταχεία εξέλιξη. Ο θάνατος επέρχεται σε λίγες ώρες ή εντός 24ώρου. Συνήθως τα ομαδικώς εκτρεφόμενα πτηνά ασθενούν μαζικά. Επίσης, στα άγρια πτηνά μπορούν να ασθενήσουν ακόμα και σμήνη των ευαίσθητων ειδών.
Τα συμπτώματα
Κάθε προσβεβλημένο πτηνό εμφανίζει κατάπτωση, κατήφεια, ανορεξία, αναπνευστική δυσχέρεια (αναπνέει με ανοιχτό ράμφος), ρινικό και οφθαλμικό έκκριμα, καθώς και διόγκωση της κεφαλής (οφειλόμενη σε οίδημα). Μπορεί να συνυπάρχουν συμπτώματα από το πεπτικό, όπως π.χ. διάρροια (χαρακτηριστικά λερωμένο το πτέρωμα γύρω από την αμάρα) ή και νευρολογικά συμπτώματα (σπασμοί, ασταθές βάδισμα, αδυναμία πτήσης κ.λπ.). Πολλές φορές όμως τα πτηνά πεθαίνουν ταχύτατα και χωρίς συμπτώματα. Τα καλά νέα είναι, ότι ο ιός δεν ζει για πολύ στο περιβάλλον.
Δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο
Κίνδυνος για την Δημόσια Υγεία δεν υπάρχει. Ο ιός δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο, ούτε σχετίζεται με τον ιό της κοινής εποχιακής γρίπης. Επίσης ο ιός δεν μεταδίδεται σε άλλα θηλαστικά οικόσιτα (σκύλος, γάτα, αιγοπρόβατα, βοοειδή, ίπποι κ.λπ.) ή άγρια (αγριόχοιροι, ζαρκάδια, ελάφια, αρκούδες κ.λπ.). Το νόσημα αφορά αποκλειστικά και μόνο τα πτηνά. Στο σημείο αυτό πρέπει να γίνει μια διευκρίνηση. Οι ιοί (και όχι μόνο αυτοί) εμφανίζουν μερικές φορές ένα φαινόμενο το οποίο ονομάζεται μετάλλαξη και συνίσταται σε μια μικρής έκτασης αλλαγή του γενετικού τους υλικού. Αυτή η αλλαγή μπορεί να δώσει στον ιό κάποιο νέο χαρακτηριστικό που να αφορά π.χ. τη μεταδοτικότητά του ή την ισχύ του. Επίσης, αν τύχει και βρεθούν δύο διαφορετικοί ιοί μέσα στον ίδιο οργανισμό, υπάρχει μια πιθανότητα να «ανταλλάξουν» γενετικό υλικό μεταξύ τους και έτσι να προκύψει ένας νέος ιός, ο οποίος να έχει χαρακτηριστικά και από τους δύο ιούς (θεωρία του δοχείου ανάμειξης).
Μικρή πιθανότητα μετάλλαξης
Ο συνδυασμός των ανωτέρω σημαίνει ότι υπάρχει μια πολύ μικρή πιθανότητα (απειροελάχιστη και αμελητέα) να μεταλλαχθεί ο ιός της γρίπης των πτηνών και να αποκτήσει μεταδοτικότητα στον άνθρωπο ή να βρεθεί ο ιός της γρίπης των πτηνών και της γρίπης του ανθρώπου μέσα στον ίδιο οργανισμό (π.χ. ένα γουρούνι) και να ανταλλάξουν γενετικό υλικό δημιουργώντας ένα πραγματικά επικίνδυνο στέλεχος. Η πιθανότητα είναι πολύ μικρή και κάτι τέτοιο μέχρι στιγμής έχει θέση μόνο στα σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Φυσικά, επειδή ζούμε στην Ελλάδα της παράνοιας και επειδή όλοι θυμόμαστε τι είχε γίνει την περίοδο 2005-2006 με το θέμα αυτό, δεν αποκλείεται κάποιος δημοσιογράφος να ξεθάψει την ιστορία με την γρίπη των πτηνών και να ζήσουμε ξανά τις τραγελαφικές στιγμές της εποχής εκείνης. Ας ελπίσουμε πως δεν θα εξελιχθούν έτσι τα πράγματα.
Oι οδηγίες είναι απλές:
Εμβολιαστείτε κατά της κοινής γρίπης (ειδικά όσοι είστε άνω των 60). Αν είστε “γριπιασμένος” μη κυκλοφορείτε για λίγες ημέρες.
Αν δείτε στον κυνηγότοπο ή στην βόλτα σας νεκρά πτηνά, να μην τα πλησιάσετε, να μην τα αγγίξετε (ο σκύλος δεν πειράζει) και να ειδοποιήσετε άμεσα την Αστυνομία, το Λιμενικό ή την Θηροφυλακή.
Αν εκτρέφετε πτηνά (κότες, γαλοπούλες κ.λπ.) τότε θα πρέπει να εφαρμόσετε τα μέτρα βιοασφάλειας, τα οποία μάλιστα είναι υποχρεωτικά εάν το κοτέτσι σας βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των 2 χιλιομέτρων από ποτάμι, φράγμα, λίμνη ή όποια άλλη υδατοσυλλογή. Τα μέτρα αυτά προβλέπουν τον εγκλεισμό των πτηνών σε κλειστό καλά προστατευμένο χώρο. Η οροφή να μην έχει ρωγμές και ανοίγματα. Τα πλευρικά τοιχώματα (αν έχουν ανοίγματα) και τα παράθυρα να είναι καλυμμένα με συρματόπλεγμα («κοτετσόσυρμα»). Τα μέτρα βιοασφάλειας αποσκοπούν στην αποτροπή της τυχαίας συνεύρεσης των οικόσιτων πτηνών με τα μεταναστευτικά και συνεπώς στην ελαχιστοποίηση της πιθανότητας μετάδοσης του ιού.
Να ενημερώνεστε έγκυρα για την εξέλιξη του θέματος. Η έγκυρη γνώση είναι δύναμη και αποτρέπει τον αδικαιολόγητο και συχνά επιζήμιο πανικό.
