Η ουρά είναι ένα επιθυμητό χαρακτηριστικό, αλλά δεν πρέπει να είναι το κυρίαρχο. Όμως σε έναν κόσμο του φαίνεσθε και του δήθεν, είναι το πιο εύκολο στοιχείο για να δείξεις και να προωθήσεις μία ποιότητα που μπορεί και να μην υπάρχει τελικά…
Του Νίκου Κράλλη
Ανάμεσα στους οπαδούς των αγγλικών φυλών υπάρχει μία κυρίαρχη ψύχωση, αυτή της «ποιότητας» που εκφράζεται από το κράτημα του κεφαλιού και την ακίνητη ουρά. Αν, καλοπροαίρετα δεχτώ, ότι το κράτημα του κεφαλιού έχει μία σημαντική πρακτική αξία στο κυνήγι, η υπόθεση της κίνησης της ουράς δεν είναι παρά μία συζήτηση… «περί όνου σκιάς», που θα έλεγαν και οι αρχαίοι μας πρόγονοι.
Πριν μερικά χρόνια φιλοξένησα έναν φίλο Αμερικανό στην Αθήνα. Ήταν τις μέρες που είχε τον ανοιξιάτικο αγώνα στο Σχιστό στον οποίο πήγαμε, αφού πρώτα του εξήγησα με λεπτομέρεια τί ζητά το ευρωπαϊκό στάνταρ από την κίνηση των Σέττερ και Πόιντερ, κυρίως σε ότι αφορά την ακινησία της ουράς κατά τον καλπασμό. Με άκουσε δύσπιστα, αλλά το δέχτηκε σαν καλός ακροατής.
Αφού έτρεξαν μερικά ζευγάρια Πόιντερ και κυρίως Σέττερ στον γνωστό «σπασμένο» πετρότοπο του Σχιστού, μου άνοιξε την κουβέντα με εμφανή απορία.
-«Όλα κουνάνε την ουρά εδώ, και κάμποσα την κουνάνε περισσότερο από τα αμερικάνικα σκυλιά», μου είπε.
Γέλασα και του απάντησα:
-«Ναι, είναι το έδαφος που δεν τα αφήνει να καλπάσουν με καλό ρυθμό και πολλά κουνάνε την ουρά».
Σκύλος που κάνει σπριντ
Πίστεψε ότι τον κορόιδευα, γιατί γεμάτος απορία μου είπε, «αφού σε τέτοιο τόπο κυνηγάτε και κουνάνε όλα ουρά… πως λέτε ότι πρέπει να τρέχουν με ακίνητη ουρά;».
Μου πήρε πολύ ώρα να του εξηγήσω ξανά, πως στο επίπεδο πεδινό έδαφος που γίνονται οι αγώνες στην Ευρώπη, είναι απαραίτητη αυτή η τελείως… νεκρή και ακίνητη ουρά, έστω και αν η συγκεκριμένη εικόνα αλλάζει πολύ εύκολα. Από τότε ψιλοχαθήκαμε, αλλά κάποια στιγμή μου έστειλε ένα μήνυμα με εμφανή πειραχτική διάθεση. Επισύναπτε δύο βιντεάκια, ένα ιταλικό και ένα αμερικάνικο, και τα δύο ασπρόμαυρα της δεκαετίας του 1950. Το δηκτικό του σχόλιο ήταν:
-«…για δες πόσο όμοια ήταν τα σκυλιά μας τότε».
Tο αμερικάνικο βίντεo έδειχνε έναν επαγγελματία να εκπαιδεύει ένα ωραίο τρίχρωμο Σέττερ (εμφανώς «παλιού» τύπου), το οποίο έτρεχε με την ουρά σε κίνηση και στη φέρμα την έφερνε κομψά πάνω από την γραμμή της ράχης. Το ιταλικό βίντεο έδειχνε ένα Πόιντερ και ένα Σέττερ σε κυνήγι ορεινής πέρδικας, κάπου στην Ιταλία. Και τα δύο κουνούσαν νευρικά την ουρά στην κίνηση στο βουνό, το Πόιντερ μάλιστα πολύ πιο έντονα. Φέρμαραν και τα δύο με την ουρά στη γραμμή της ράχης και λίγο ψηλότερα.
Γέλασα και αναρωτήθηκα πόσο μελάνι χύθηκε και χύνεται γι’ αυτή τη διαφορά και κυρίως πόσοι σκύλοι κρίνονται αυστηρά, όχι για το τι κάνουν με το κεφάλι τους (και κυρίως τι έχουν μέσα σε αυτό), αλλά για το τι κάνουν με την ουρά τους! Τί είναι αυτό που κάνει το σκύλο να κρατά την ουρά ακίνητη στον καλπασμό; Ένας μεγάλος Έλληνας εκπαιδευτής μου ομολόγησε, πως κατά την άποψή του, πρόκειται απλά για σκύλο που κάνει σπριντ…
-«Δες ένα τσοπανόσκυλο που κυνηγά ένα αυτοκίνητο», ήταν το παράδειγμά του.
Αναμφισβήτητα, υπάρχει γενετικό υπόβαθρο στην κίνηση της ουράς στον καλπασμό, όπως υπάρχει και γενετικό υπόβαθρο στην κίνηση της ουράς στην προσέγγιση και την κίνηση στη φέρμα, που είναι τελείως διαφορετικές συμπεριφορές. Προσωπικά, απεχθάνομαι την κίνηση της ουράς στη φέρμα, γιατί δείχνει μεγάλη αβεβαιότητα, και εκτιμώ την μεγάλη ένταση της ουράς στην προσέγγιση. Όμως τίποτε από αυτά δεν σχετίζεται με την κίνηση ή την ακινησία στον καλπασμό. Όταν τα αγγλικά σκυλιά κατέβηκαν από τα μουρ της Σκωτίας στην Ευρώπη δεν είχαν πια να κυνηγήσουν σε έναν ορεινό τόπο με ρείκια, ούτε σε βαθιά οργώματα με πατατιές. Οι καλλιέργειες στην Ευρώπη ήταν επίπεδες και μετά την Κοινή Αγροτική Πολιτική και την απόλυτη μηχανοποίηση του 1950, μετατράπηκαν σε απόλυτα επίπεδες. Αυτή η επίπεδη καλλιέργεια έδωσε την ευκαιρία στους Ιταλούς, κυρίως, για μία συστηματική μελέτη και ανάλυση της κίνησης των Πόιντερ και Σέττερ. Το τρέξιμο των σκύλων σε επίπεδο έδαφος αφαίρεσε από την ουρά τη χρήση της σαν όργανο ισορροπίας. Αυτό δηλαδή που είναι και ο πραγματικός σκοπός της.
Το Σέττερ έμεινε… κυνηγετικό
Γράφτηκαν κάμποσες σελίδες σε αυτήν την κατεύθυνση ανάλυσης των σκύλων, και είναι γεγονός πως για αρκετά χρόνια κυριάρχησαν, κυρίως σε επίπεδο άποψης, στον ευρωπαϊκό χώρο. Το πότε η κινούμενη ουρά αντικαταστάθηκε από την ακίνητη ουρά στον καλπασμό δεν μπορούμε να το πούμε με ακρίβεια. Έγινε πάντως «απαιτούμενο», από την ώρα που η παλιά γενιά των σπουδαίων μεταπολεμικών κριτών αποχώρησε από τον μάταιο κόσμο μας. Μία παρέμβαση στην μεταπολεμική εκτροφή συζητήθηκε αρκετά για μία περίοδο. Το ζευγάρωμα Πόιντερ με Λεβριέ, από το οποίο προέκυψε η απόλυτα ακίνητη ουρά, η υπερβολική «ελάφρυνση» του σωματότυπου και η έλλειψη νοημοσύνης που χαρακτηρίζει μερικές γραμμές Πόιντερ. Το είχε ομολογήσει κάποτε ο μακαρίτης ο Ζιρόνι, αλλά υπάρχουν και μερικές πληροφορίες γι’ αυτό στο διαδίκτυο. Οι Ιταλοί δικαιολογούν σήμερα τις κατά καιρούς «δυσκολίες», αλλά και την εκφύλιση των Πόιντερ σαν κυνηγετικά σκυλιά, υποστηρίζοντας, πως το Πόιντερ ήταν πάντα ο σκύλος των αγώνων, ο σκύλος των κυνοφίλων, και όχι των κυνηγών. Αντιθέτως, το Σέττερ, που ήταν κυρίως ο σκύλος των κυνηγών, έμεινε πιο… κυνηγετικό και πιο κοντά στην πρακτική άσκηση των καθηκόντων του παρόλες τις στιλιστικές μεταμορφώσεις.
Αν στα Πόιντερ η ακίνητη ουρά προέκυψε ή ενισχύθηκε από το ιστορικά πρόσφατο ζευγάρωμα με Λεβριέ, στο Σέττερ, η ακίνητη ουρά υπήρχε αταβιστικά σε διάφορες οικογένειες. Οι μεγάλοι της φυλής δεν τα προτιμούσαν, και τα απέφευγαν σαν ζευγαρώματα, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως ιστορικά δεν εμφανίζονταν Σέττερ με ακίνητη ουρά. Ο μεγάλος και… πονηρός Χάμφρεϋ έκοβε λοξά την άκρη της ουράς στα Σέττερ του κι αυτό έκανε τις ουρές τους πολύ πιο κινητικές στον καλπασμό, αφού αυτό ήταν της… μόδας τότε.
Αυτά μέχρι, περίπου, την δεκαετία του 1980, που και οι τελευταίες παλιές γενελογικές γραμμές επηρέαζαν ακόμα γενετικά τη φυλή. Από τότε, και πάνω στον ανταγωνισμό με το Πόιντερ, επιβλήθηκε η ακίνητη ουρά και στο Σέττερ.
Στο Σέττερ υπάρχει μία παράξενη εικόνα: Υπάρχουν σκυλιά που αν καλπάσουν σε επίπεδο έδαφος, η ουρά σέρνεται πίσω τους σαν σκοινάκι και όταν… ακουμπήσουν σε ελάχιστο ανήφορο ή σε ανισόπεδο έδαφος, η ουρά… παίρνει φωτιά και κινείται σε κάθε κατεύθυνση με ένταση. Φαίνεται σαν να ενεργοποιούνται κάποιοι μύες κίνησης που στην ευθεία είναι αδρανείς. Το γιατί είναι έγκλημα να χρησιμοποιεί ένας σκύλος την ουρά του σαν όργανο ισορροπίας, δεν μπορώ να το καταλάβω. Πολύ θα ήθελα κάποιος πιο ενημερωμένος από εμένα να μου έδινε μία πιο πειστική εξήγηση…
Εκεί που το φαινόμενο είναι εντονότερο, είναι στα σκυλιά που κόβουν την ταχύτητά τους γιατί κουράστηκαν και περνούν πια σε κίνηση πιο αργή και ρυθμική και όχι το γνωστό σπριντ των ιταλικών σκυλιών. Τότε αποκαλύπτεται όλη η υπερβολή των στυλιστών και των εκτροφέων. Γιατί τότε οι ουρές ανεμίζουν, κινούνται, χτυπιούνται σε κάθε κατεύθυνση και η στυλιστική περιγραφή του προτύπου εργασίας πάει περίπατο.
Τυπική «ευρωπαϊκή» διαδρομή
Σε ένα ταξίδι μου στην Σερβία, πριν κάποια χρόνια, είδα τα Σέττερ από δύο επαγγελματίες Ευρωπαίους που τα εκπαίδευαν στις καμπίσιες πέρδικες. Ευγενέστατοι τύποι, και οι εκτροφές τους, Σέττερ από κυρίαρχες ιταλικές γραμμές, από τα μεγαλύτερα ονόματα των στίβων της κυνοφιλίας. Τα σκυλιά έκαναν μία τυπική «ευρωπαϊκή» διαδρομή με ακίνητη ουρά, επίπεδο ρευστό καλπασμό για ένα εικοσάλεπτο, βρήκαν και πέρδικες, φέρμαραν ωραία, ένα – δύο μάλιστα ξαπλωμένα. Μοντέρνα εικόνα που μπορεί και να σε πείθει για την ποιότητα των σκύλων. Τους παρακολούθησα από πιο δίπλα και το απόγευμα κατά την ώρα της εκπαίδευσης. Τα σκυλιά με την εντυπωσιακή στυλιστική διαδρομή ήταν πιο κουρασμένα από τη ζέστη, τις κολιτσίδες και τα οργώματα και έτρεχαν… αγνώριστα! Ουρές κινούμενες έως και χαρούμενες πέρα-δώθε, ο επίπεδος καλπασμός είχε γίνει… κουβάρι και το κράτημα του κεφαλιού είχε πάει περίπατο. Και όλα τα Σέττερ από το καμιόνι τους είχαν την ίδια συμπεριφορά…
Το βράδυ τους έθεσα προσεκτικά το θέμα, γιατί οι επαγγελματίες παρεξηγούνται εύκολα όταν κάποιος τους αμφισβητεί. Ο ένας που ήταν Ισπανός ήταν πιο ειλικρινής, λέγοντας:
-«Η παρουσίαση είναι μία υπόθεση. Η εικόνα του σκύλου που τρέχει όλη μέρα είναι μία άλλη, τελείως διαφορετική υπόθεση».
Τότε θυμήθηκα πως πάλι σε ένα ταξίδι μου, ένας γέρος ρέντνεκ στο Τενεσί, μου είπε με την μακρόσυρτη προφορά των παλιών Ιρλανδών… αυτών που περιμένουν να ωριμάσει το γνωστό ουίσκι…
-«Γιε μου πολύ σκοτίζεσαι για την ουρά των σκύλων… Να ξέρεις πως δεν φερμάρουν με τον… κώλο τους, φερμάρουν με το κεφάλι και τη μύτη».
Αν γράφουμε ξανά και ξανά πάνω σε αυτό το πολυσυζητημένο θέμα, είναι γιατί ακόμα πολλά σκυλιά με μεγάλη ψυχή, με μεγάλο πάθος και με μεγάλες ικανότητες, κρίνονται άδικα από την άκρη της ουράς και όχι από όλα τα άλλα πραγματικά εντυπωσιακά τους χαρακτηριστικά.
