Οι πραγματικοί ιχνηλάτες στα χρόνια της φτώχειας
Αφιερωμένο σε αυτούς που έμαθαν να κυνηγούν για να επιβιώσουν
Μία ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στάθηκε αφορμή για ένα άρθρο αφιερωμένο στους απανταχού κυνηγούς τους αγριόχοιρου.
Τέλη Σεπτέμβρη, ο Βασίλης Καλύβας ανάρτησε στο προφίλ του στο fb ένα “αφιέρωμα” στον πατέρα του. Κάτω λοιπόν από την φωτογραφία του έγραψε:
– «Πατέρα, όσα χρόνια κι αν περάσουν, εσύ θα είσαι πάντα πολύ μπροστά. Είσαι πραγματικός ιχνηλάτης, και αυτό γιατί έμαθες να κυνηγάς όχι για χόμπι, αλλά για επιβίωση στα δύσκολα χρόνια της φτώχειας…»
Δεν θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερη αφορμή για τούτο το άρθρο. Ο Βασίλης το αφιέρωσε στον πατέρα του, κι εμείς από την εφημερίδα σε όλους τους «γουρουνάδες».
Ξεχωριστή κατηγορία
Το κυνήγι αγριόχοιρου αποτελεί ξεχωριστή «κατηγορία», αφού οι γουρουνάδες, πέρα από εμπειρία χρειάζονται και εξειδίκευση. Εξελίσσεται σε συνθήκες δύσκολες και επικίνδυνες, με ιδιομορφίες, στρατηγικές και τεχνικές που δεν γίνονται εύκολα κτήμα του καθενός, αν δεν έχει τα κατάλληλα προσόντα.
Υπήρξαν κυνηγοί που πήγαν μία-δύο φορές και μετά τα παράτησαν… Άλλοι πάλι, αναγκάστηκαν να τα παρατήσουν, αφού για κάποιους λόγους η ομάδα υποχρεώθηκε να τους απομακρύνει. Τέτοια περιστατικά συμβαίνουν, γιατί το συγκεκριμένο κυνήγι απαιτεί προσόντα και ψυχικά αποθέματα που δεν διαθέτουν όλοι.
Ο «δόκιμος» γουρουνάς πρέπει μπαίνοντας σε αυτή τη διαδικασία να έχει ξεπεράσει τα όριά του, και πριν πει πως είναι φτιαγμένος για αυτό το κυνήγι, οι εμπειρότεροι να τον έχουν αποδεχτεί… Είναι μακράν το πλέον επικίνδυνο είδος κυνηγιού, γι’ αυτό και ακούγοντας για ατυχήματα το μυαλό πηγαίνει αμέσως σε γουρουνάδες, αφού κανένα άλλο θήραμα δεν έχει τόσους νεκρούς λάτρεις.
Δεν κινδυνεύουν μόνο από ζώο πληγωμένο που επιχειρεί να τους “μουντάρει”, αλλά και από συναδέλφους που λόγω απειρίας, βιασύνης, ή πανικού, σηκώνουν εύκολα όπλο.
«Κόψιµο»
Είναι το σπουδαιότερο μέλημα, αφού ο εντοπισμός κάθε ίχνους απαιτεί τεράστια εμπειρία. Πριν οργανωθεί κυνήγι πρέπει να προηγηθεί ιχνηλασία. Πρέπει τα ίχνη να “διαβαστούν” σωστά, από ποια κατεύθυνση και προς τα που πάνε, αν μπαίνουν ή βγαίνουν στο πυκνό, αν είναι κοπάδι, πόσα μέλη έχει, αν είναι “μονιάς”… Ένας άριστος ιχνηλάτης, καλείται γρήγορα να διαπιστώσει:
• Πόσο φρέσκα είναι τα ίχνη.
• Πόσα γουρούνια αποτελούν το κοπάδι.
• Πόσο όγκο περίπου έχουν αυτά τα ζώα.
Όλα αυτά τα ίχνη που πρέπει να διακρίνει και να “διαβάσει” στο έδαφος, πάνω σε φλοιούς δέντρων και σε κλαδιά σκληρών θάμνων, χωρίζονται σε ίχνη διαμονής και μετακίνησης.
Ίχνη διαμονής
Σε δέντρα όπως οξιές, καστανιές, αριές και έλατα, συνήθως παρατηρούνται ξυσίματα της φλούδας. Λένε πως το κάνουν επειδή ο φλοιός περιέχει ουσίες που απομακρύνουν τα παράσιτα από το δέρμα τους, ενώ άλλη άποψη λέει, πως το κάνουν οι κάπροι ορίζοντας το ζωτικό τους χώρο. Περισσότερα ίχνη διαμονής εντοπίζονται στα “κουμάσια”. Αυτά τα ίχνη μαρτυρούν πόσο διάστημα παραμένουν
εκεί. Το χώμα ανακατεμένο και περισσότερο πατημένο δείχνει με βεβαιότητα, ότι εκεί παρέμεναν ή παραμένουν πολύ καιρό. Ενδέχεται όμως μία εκτεταμένη “αναστάτωση” στο έδαφος να οφείλεται σε διαμονή μιας μόνο νύχτας, και προέκυψε σαν αποτέλεσμα παρουσίας κοπαδιού μεγάλου σε αριθμό και όγκου ζώων.
Τέτοιες «λεπτομέρειες» γνωματεύει ο ιχνηλάτης δίχως περιθώρια λάθους… Οι “σκαφτουριές” είναι ίχνη ευκολότερα στον εντοπισμό. Βρίσκονται σε χώρους βοσκής και προκαλούνται από μουσούδι και χαυλιόδοντες, ανασκαλεύοντας χώμα. Συνήθως καταλαμβάνουν χώρο λιγότερο των 10 τ.μ. και πιθανότατα είναι συνεχόμενες. Οι “λούτσες” είναι σημεία με νερό, διατηρώντας γύρω άφθονη λάσπη. Ειδικά τους ζεστούς μήνες “μαγνητίζονται” από τέτοιους χώρους, παραμένοντας για ώρες στα λασπόλουτρα.
Ίχνη μετακίνησης
Τα ίχνη μετακίνησης, τα γουρούνια, τα αφήνουν στο έδαφος, καθώς μετακινούνται. Ευκολότερα διακρίνονται πάνω σε χιόνι ή βρεγμένο χώμα. Δυσκολότερα σε έντονη βροχή, αφού τα ίχνη διαβρώνονται, και σε περιόδους με υψηλές θερμοκρασίες και ξηρασία, όπου τα ίχνη εξαφανίζονται. Το πάτημα αποτελείται από δύο νύχια μπροστά και δυό σημάδια πίσω σαν χαρακιές.
Όλη η διαδικασία “μελέτης”, που παραπέμπει σε αλλοτινές εποχές, είναι ιδιαίτερα συναρπαστική υπόθεση και πάντα ανατίθεται σε κυνηγό με εμπειρία συνδυασμένη με πηγαίο ταλέντο, ενώ παρακολουθείται “στενά” από νεότερους, αποδεδειγμένα ταλαντούχους…
Στο… χαρτί και στην ανάγνωση όλα φαίνονται εύκολα κι ευχάριστα. Στην πραγματικότητα όμως, η συμμετοχή σε μία άρτια οργανωμένη ομάδα, η αποδοχή και η παραμονή, μόνο εύκολη δεν είναι.
Μπορεί για όλους αρχικός σκοπός να είναι ο εντοπισμός ζώων και απώτερος στόχος η θηραματική επιτυχία, όμως σε μία συγκροτημένη ομάδα, όλοι ξέρουν καλά τι σημαίνει συντροφικότητα, και πάνω απ’ όλα, αρχηγοί και μέλη ξέρουν καλά πως όλοι πρέπει να επιστρέψουν γεροί, πίσω στις φαμίλιες τους.
«Κουµάσια» και συνήθειες
Ενδημικό θήραμα με παρουσία από την αρχαιότητα. Στην Οδύσσεια υπάρχουν μαρτυρίες από τον Όμηρο για την επικινδυνότητα του αγριόχοιρου, από βαθύ τραύμα που είχε στο πόδι ο Οδυσσέας, όταν τον κυνηγούσε μαζί με τον παππού του Αυτόλυκο στον Παρνασσό. Άλλη αναφορά γίνεται στον κάπρο του Ερύμανθου, που συγκαταλέγεται στους 12 άθλους του Ηρακλή.
Σε μετρήσεις όγκου, έρχεται μετά από το ελάφι, με κάποια ζώα να ξεπερνούν τα 200 κιλά. Οι βασικοί βιότοποι βρίσκονται σε δασωμένους όγκους της κεντρικής και βόρειας χώρας, όπου εκτός από ημιορεινά, εξαπλώθηκε ταχύτατα και σε πεδινά. Ιδιαίτερα πυκνός πληθυσμός εμφανίζεται στην Πελοπόννησο (απ΄ όπου είχαν εξαφανιστεί), καθώς και στην Εύβοια, μετά από απελευθερώσεις.
