Δεκέμβρη και Γενάρη οι νύχτες έχουν μεγάλη διάρκεια, παρέχοντας στους λαγούς την δυνατότητα να δημιουργήσουν ένα πραγματικά δαιδαλώδες δίκτυο από ντορούς δυσκολεύοντας τις… παγωμένες ιχνηλασίες.

Με πολλά σταυρώματα και διπλοπατήματα, ίχνη που περιλαμβάνουν όλες τις νυχτερινές διαδρομές, φτιάχνουν ένα λαβύρινθο την διαδρομή του οποίου καλείται να βρει το λαγωνικό μας.

Την ίδια περίοδο όμως αινιγματική παραμένει και η επιλογή του καταλληλότερου λαγότοπου. Όσο προχωρά ο χειμώνας και οι συνθήκες μετατρέπονται από αναμενόμενες ως ακραίες, οι λαγοκυνηγοί αναγκάζονται να μετακινούνται ολοένα και χαμηλότερα προκειμένου να συναντήσουν κατάλληλο περιβάλλον ιχνηλασίας. Είναι το διάστημα που στα μονοπάτια τους συχνά διασταυρώνονται με μπεκατσοκυνηγούς. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τους λαγούς οι οποίοι αποδεδειγμένα αντέχουν τον χειμώνα, και θα μετακινηθούν προς τα κάτω μόνο όταν το ύψος του χιονιού δεν τους επιτρέπει να βρουν τροφή.

Γνωρίζοντας πως το ξεροβόρι και η παγωνιά συνήθως δημιουργού συμμαχικές συνθήκες για τους αυτιάδες και εχθρικές για θηρευτές, μάλλον είναι λάθος να επιμένουμε στην αναζήτησή τους στα μεγάλα υψόμετρα, ιδίως μετά τις αλλεπάλληλες χιονοπτώσεις από Πηνελόπη, Σοφία, Τηλέμαχο και Υπατία… Είναι όμως μερικές φορές που επιλέγουμε κυνηγότοπο με το συναίσθημα και όχι με την λογική… Ψάχνοντας για ένα ζώο που επιδεικνύοντας θαυμαστή προσαρμοστικότητα, ζει από την επιφάνεια της θάλασσας μέχρι τα 2.300 μέτρα, και επιβιώνει σχεδόν σε κάθε τύπο βιότοπου, στα τελευταία κυνήγια του Γενάρη συχνά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το δίλημμα: Πουρναρότοπος ή ανοιχτός ανατολικός;

Με καιρό χιονιά και παγετό, η επιλογή ανάμεσα στους δύο αυτούς τύπους κυνηγότοπων, πάντα θα αποτελεί θέμα διένεξης μεταξύ των λαγάδων. Προσωπικά, έχοντας τις λιγότερες εμπειρίες ανάμεσα σε φίλους, διαπίστωσα ότι οι λαγοί έχουν σημαντικούς λόγους ώστε να γιατακιάσουν και στους δύο αυτούς τόπους. Σε αρκουδοπούρναρα και κουφωτά σκίνα βρίσκουν προστασία από κρύο και βροχή, όμως και τα ανοιχτά ταμπάνια με ανατολική θέση μπορούν να στήσουν γιατάκι, αφού είναι σημεία ολημερίς αντικριστά στον ήλιο. Επειδή όμως στο κυνήγι η κάθε παρατήρηση έχει τη δική της αξία, πρέπει να αναφερθεί ότι με θερμοκρασίες και περιβάλλον όπως αυτό στο δεύτερο δεκαήμερο του μήνα, το πουρνάρι έκανε την διαφορά.

Ερωτοτροπούν και απομακρύνονται…

Για τους λαγούς ο Γενάρης θα σημάνει και την έναρξη της περιόδου ζευγαρώματος. Αναζητώντας ερωτικούς συντρόφους στην μεγάλης διάρκειας νύχτα, ιδίως οι νεαροί αρσενικοί αναγκάζονται να απομακρυνθούν και σε αποστάσεις που ποτέ στον παρελθόν δεν είχαν επιχειρήσει. Κάτι αντίστοιχο προκύπτει και με την αναζήτηση τροφής. Ενήλικα και νεαρά ζώα, αρσενικά και θηλυκά, έχοντας πολλές ώρες στην διάθεσή τους και δίχως την πίεση να επιστρέψουν πριν χαράξει στο γιατάκι τους, αναζητούν νέους χώρους βοσκής. Όσο όμως περισσότερο απομακρύνονται ιδίως οι υποψήφιοι επιβήτορες, τόσο πολλαπλασιάζονται οι πιθανότητες τα πατήματά τους να διασταυρωθούν με άλλων… Αυτή η εξέλιξη δυσκολεύει την ιχνηλασία αφού τα λαγόσκυλα πρέπει να μείνουν ξωπίσω από τα ίχνη του πρώτου λαγού που πήραν… Όσα δεν καταφέρουν να το κάνουν αυτό γρήγορα και με επιτυχία, πολύ δύσκολα θα φτάσουν στο γιατάκι του μετά από καθυστέρηση… Βέβαια όπου προκύπτει συνδυασμός, χαμηλών θερμοκρασιών, νυχτερινής υγρασίας και πολλαπλών διαδρομών των λαγών, επιτρέπει και να διατηρηθούν έντονες οι μυρωδιές από τα πόδια τους, ωστόσο σε τέτοιες περιπτώσεις ενδέχεται τα λαγόσκυλα να ψάχνουν επί ώρες πάνω σε ντορούς από χώρους βοσκής, με τους αντίστοιχους να βρίσκονται πολύ μακριά από το γιατάκι.

Πολλοί από τους παλαιότερους λαγοκυνηγούς διατηρούν την άποψη ότι στα τελευταία κυνήγια του Γενάρη οι ιχνηλάτες ακολουθούν συνήθως ντορούς αρσενικών, επειδή και οι μυρωδιές αναδύονται ευκολότερα και γίνονται εντονότερες λόγω της έντονης ερωτικής διάθεσης. Σύμφωνα με την ίδια θεωρία, αυτοί οι αρσενικοί λαγοί συνηθίζουν πολλές φορές όταν ξεφωλιαστούν να ακολουθούν μια διαδρομή κατηφορική, σε αντίθεση με την συνηθισμένη και βολικότερη γι΄αυτούς ανηφορική. Άλλη πάλι λεπτομέρεια που αφορά επίσης τους αρσενικούς λαγούς της περιόδου του Γενάρη, τους φέρνει να φτιάχνουν περισσότερα γιατάκια από κάθε άλλη εποχή, αλλά και να μην είναι ιδιαίτερα τακτικοί σε κάποιο, με αποτέλεσμα από την καταδίωξη να μην κρίνεται επιβεβλημένη η επιστροφή τους σε συγκεκριμένο.

Τέτοιες περιπτώσεις έρχονται να επιβεβαιωθούν όταν μετά από επίμονες, πολύωρες καταδιώξεις, τα λαγόσκυλα καταλήγουν να αλλάζουν βουνά….

Επιβεβαιωμένη πληθυσμιακή ανάκαμψη

Οι περισσότερο γνωστοί λαγοκυνηγοί της παρέας, διατηρώντας εμπειρίες για 25 και πλέον χρόνια από τις ίδιες σχεδόν περιοχές σε Φωκίδα και Ευρυτανία, συζητώντας για τα συμπεράσματα σχετικά με την πληθυσμιακή εξέλιξη και εδαφική εξάπλωση των λαγών, λένε περίπου τα ίδια πράγματα.

“Αρχές του 2000 η παρουσία των λαγών στα ψευτοαλπικά των συγκεκριμένων περιοχών ήταν σε πολύ καλά επίπεδα. Με ασήμαντες αυξομειώσεις αυτή η κατάσταση συνεχιζόταν περίπου μέχρι το 2004. Ήταν χρονιά σημαδιακή για την νοτιοδυτική στερεά, γιατί από τότε άρχισε μια ξαφνική πτώση του πληθυσμού που μπορεί να μην ήταν απότομη, συνεχίστηκε όμως σταδιακά μέχρι και το 2009. Έχοντας πλήρη γνώση ολόκληρης της περιοχής εντός και εκτός κυνηγετικής περιόδου, αλλά και από μαρτυρίες φίλων βοσκών και υλοτόμων, η “κάμψη” εκείνης της 5ετίας παραμένει για όλους μας τελείως ανεξήγητη αλλά και αδικαιολόγητη.

Η λαθροθηρία ήταν ελάχιστη στα μέρη αυτά και ίδια με άλλες χρονιές, καλλιέργειες στην περιοχή δεν υπήρχαν το 2000 όπως και το 2009, όμως οι λαγοί τότε είχαν σχεδόν χαθεί. Από το 2000 μέχρι και την φετινή χρονιά, η εικόνα έχει και πάλι αλλάξει. Λαγοί πλέον υπάρχουν πολλοί ακόμη και σε τόπους που το 2000 δεν υπήρχαν. Απόδειξη πως κυνηγοί πέρδικας, μπεκάτσας, ακόμη και τσίχλας που ήρθαν εδώ τριγύρω, όλο και κάποιον αυτιά έβαλαν στην τσάντα…”