Ιχνηλασία αίματος με σκύλο ιχνηλάτη – Διαχωρισμός των ιχνών – Εκπαίδευση
Σε αυτό το άρθρο θα αναπτύξουμε ορισμένα εξειδικευμένα τεχνικά χαρακτηριστικά που αφορούν την αναζήτηση ενός τραυματισμένου αγριόχοιρου, τον διαχωρισμό των ιχνών και την εκπαίδευση ενός σκύλου για αυτό το εγχείρημα.
Διαχωρισμός των ιχνών
Αρχικώς θα αναλύσουμε τα «ίχνη» και τους δύο τύπους εκπομπών που εμφανίζονται στην πρακτική αναζήτηση και τη γλώσσα που χρησιμοποιείται στην «ανάκτηση». Κάτι που στη δική μας χώρα έχει παρερμηνευτεί και μεταφράζεται από αρκετούς διαφορετικά απ’ ότι στην πραγματικότητα. Ας εξετάσουμε, λοιπόν, την ορθότητα που αναφέρεται διεθνώς σχετικά με
τον διαχωρισμό των ιχνών.
Ζεστό και κρύο ίχνος
Το «ζεστό ίχνος» παράγεται κυρίως από την εκπομπή του σώματος του ζώου και το ίχνος που αφήνει καθώς περπατά, αφήνοντας πολύ πιο έντονη οσμή και έκκριση από το «κρύο ίχνος». Το «κρύο ίχνος» είναι το σημάδι που αφήνει το ζώο και αναφέρεται μόνο στη μυρωδιά που αφήνουν οι οπλές ή τα «μαξιλάρια» του ποδιού στο έδαφος και είναι συνήθως μια «παλαιότερη χρονική διάρκεια».
Το ζώο πέρασε εκεί λίγα λεπτά πριν λίγα έως 60 ώρες, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και το έδαφος. Εξήντα (60) ώρες είναι η μέγιστη διάρκεια που ελέγχεται από ανακτητές και ειδικούς στην παρακολούθηση με σκύλους στο κυνήγι και την ανάκτηση χαμένων ατόμων (ανθρώπων) δια τις ιχνηλασίας.
Το ρεκόρ κρύου ίχνους λέγεται πως το κατέχει ένας σκύλος Μπλάντχαουντ με παλαιότητα ιχνών 330 ωρών στο Όρεγκον των Ηνωμένων πολιτειών. Και πράγματι τα σκυλιά αυτής της ράτσας είναι ιδιαιτέρως διάσημα για την ισχυρή οσφρυντική τους ικανότητα και τις ιδιότητες στο να ακολουθούν «κρύα» ίχνη. Άλλωστε για εκείνα έχουν δημιουργηθεί ορισμένοι θρύλοι κατόπιν περιστατικών στο κυνήγι όπως και στη σύγχρονη εποχή και μάλιστα πρωταγωνιστούν σε αρκετές αμερικάνικες ταινίες όπου ψάχνουν για χαμένους ανθρώπους ή φυγάδες.
Οι παλαιότεροι θα θυμάστε την θρυλική εκείνη ταινία του 1967 με τον διάσημο Πωλ Νιούμαν, με τίτλο «ο Μεγάλος Δραπέτης»…Όπου ο ίδιος ως φυγάς καταδιώκεται για ημέρες και χιλιόμετρα από κάποιους σκύλους Μπλάντχαουντ και που τελικά, για να απαλλαχθεί από εκείνους, έριξε πιπέρι στο έδαφος κι εκείνοι ιχνηλατώντας το εισέπνευσαν και «εξουδετερώθηκαν».
Για να επανέλθουμε λοιπόν, στη διαδικασία αναζήτησης, το «κρύο ίχνος» είναι αυτό που είναι ενδιαφέρον και θέλουμε τη βοήθεια του σκύλου ιχνηλάτη -πέρα από τις έμφυτες ικανότητές του, να εκπαιδεύεται στο να ακολουθεί κυρίως «κρύα» και όχι «ζεστά» ίχνη.
The Matrix of the Trace – Ο πίνακας του ίχνους
Ο εξειδικευμένος όρος στην αναζήτηση τραυματισμένου θηράματος αποκαλείται «The Matrix of the Trace, δηλαδή «ο πίνακας του ίχνους», ο οποίος προκύπτει από ένα άθροισμα στοιχείων. Το «matrix» στην ουσία αναφέρεται ως η «μήτρα του ίχνους» καθώς προέρχεται από τη λέξη «Matrice η οποία είναι γαλλικής προελεύσεως. Ωστόσο για εμάς πιο εννοιολογική σημασία έχει ως «ο πίνακας του ίχνους».
Η αναζήτηση ενός ζώου με σκύλο είναι συχνά παρεξηγημένη έννοια και πολλοί πιστεύουν ότι τα κυνηγόσκυλα ή άλλοι σκύλοι παρακολούθησης, χρησιμοποιούν τη μυρωδιά του χαμένου αίματος του ζώου για να το βρουν. Στην πράξη αυτό ωστόσο δεν ισχύει με παραδείγματα ζώων που δεν χάνουν καθόλου αίμα.
Η πληγή μπορεί να καλύπτεται αμέσως με λίπος ή δέρμα (ειδικά σε ζώα που τρέχουν) ούτως ώστε δεν αφήνουν αίμα. Ένα άλλο παράδειγμα είναι τα ζώα που χτυπήθηκαν από αυτοκίνητα και τα οποία ανακτώνται με τη βοήθεια σκύλων ιχνηλατών χωρίς να αφήνουν πίσω τους αίμα, έχοντας στην ουσία εσωτερική αιμορραγία.
Οι ειδικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ένας σκύλος – ιχνηλάτης δεν ακολουθεί μόνο την απελευθέρωση μυρωδιάς των θηραμάτων ή του αίματος, αλλά ακολουθεί επίσης έναν συνδυασμό παραγόντων και οσμών που συνθέτουν τον «πίνακα του ίχνους».
Ο πίνακας του ίχνους είναι ένα μοναδικό αποτύπωμα που δημιουργείται από το τραυματισμένο ζώο και δύο ίχνη ζώων, του ίδιου είδους, έχουν διαφορετικές μυρωδιές-εκπομπές μεταξύ τους. Το ζώο αφήνει μια συγκεκριμένη οσμή ανάλογα με τη φυσική του κατάσταση, το φύλο, την ηλικία και την ποσότητα της αδρεναλίνης στο σώμα. Ένα ζώο που δεν είναι τραυματισμένο και χαλαρό δεν θα αφήσει σημάδι, ακόμα κι αν έχει το ίδιο βάρος, φύλο και ηλικία.
Η έκκριση που αφήνει το ζώο αποτελείται από λίπη, τρίχες, αδρεναλίνη από τους αδένες, αίμα (εάν υπάρχει), σάλιο σε συνδυασμό με την υποβάθμιση του εδάφους (υποβάθμιση εννοούμε την διαδικασία με την οποία το έδαφος χάνει ορισμένα χαρακτηριστικά και γίνεται όλο και λιγότερο κατάλληλο για συγκεκριμένους σκοπούς), συν της βλάστησης όπου το ζώο διανύει. Όλα αυτά τα στοιχεία σχηματίζουν το «Trace Matrix – Πίνακας του ίχνους».
Ο όρος Anschuss (σημείο -πρώτης- βολής)
Το Anschuss είναι ένας όρος στα γερμανικά και έχει χρησιμοποιηθεί σε άλλες γλώσσες από σκύλους – οδηγούς στην Ιταλία, τη Γαλλία και άλλες χώρες με μακρά παράδοση στη χρήση σκύλων αναζήτησης. Το Άνσας (Anschuss) είναι το σημείο όπου βρισκόταν το ζώο όταν πυροβόλησε ο κυνηγός και είναι ένα πολύ σημαντικό σημείο για να ξεκινήσουμε να ψάχνουμε για αυτό, αλλά και που μπορεί να μας δώσει στοιχεία για το που ακριβώς χτύπησε η σφαίρα.
Έτσι, είναι πολύ σημαντικό για τον κυνηγό να θυμάται το μέρος όπου βρισκόταν το ζώο και εάν είναι και με έναν συνκυνηγό, εκείνος μπορεί να βοηθήσει στο να θυμηθεί το μέρος
και να σημαδέψει το ακριβές εκείνο σημείο. Στο «άνσας» (σημείο πρώτης βολής) τα ίχνη του χτυπημένου ζώου, ορατά ή όχι με το ανθρώπινο μάτι, είναι πιο έντονα από αυτά που ακολουθούν στα αμέσως επόμενα λίγα μέτρα. Συνήθως τα ίχνη των οπλών ή των πελμάτων του ζώου «αποτυπώνονται» πιο βαθιά και το έδαφος είναι πιο «ανακατωμένο».
Επιπλέον η αδρεναλίνη που απελευθερώνεται από το σώμα του ζώου σε κλάσματα του δευτερολέπτου μετά τον πυροβολισμό σηματοδοτεί το πιο έντονο σημείο. Στο σημείο εκείνο μπορεί να εντοπίσουμε σημάδια από πτώση τριχών ή και οστών, λίπους ή αίματος. Ωστόσο δεν υπάρχει πάντα αίμα στο «σημείο της πρώτης βολής» καθώς εξαρτάται από το πού χτύπησε η σφαίρα.
Το ζώο στο επίμαχο σημείο συνήθως πέφτει, «παλεύει» να ορθοποδήσει για λίγα δευτερόλεπτα και μετά σηκώνεται και φεύγει. Για αυτό, λοιπόν, το μέρος που έμεινε για λίγο κάτω το ζώο είναι πολύ σημαντικό ακόμα κι αν ο κυνηγός δεν δει τα σημάδια που αποτυπώνονται. Όμως, η «λεπτή» μύτη του σκύλου θα βρει τις μικρές εκείνες ενδείξεις και θα σχηματίσει τoν «πυρήνα» της οσμής, δηλαδή ένα μοναδικό αποτύπωμα για κάθε ίχνος και ζώο.
Εκπαίδευση σκύλου για αναζήτηση με ιχνηλασία
Μπορούμε κάλλιστα να εκπαιδεύσουμε τους σκύλους μας πάνω σε αυτό το κομμάτι της ιχνηλασίας φτιάχνοντας κάποιες τεχνητές διαδρομές. Κάθε ζώο έχει μια συγκεκριμένη μυρωδιά και εκπομπή, γι’ αυτό συνιστάται σε σκύλους που εκπαιδεύονται για αυτό το εγχείρημα κατά την εκπαίδευση να φτιάχνεται ένα τεχνητό ίχνος που θα χρησιμοποιούνται τα ίδια στοιχεία από το ίδιο ζώο.
Δηλαδή δέρμα, πόδια με οπλές και αίμα για να μην παραπλανηθεί ο σκύλος όταν κατά τις πραγματικές συνθήκες κυνηγίου οδηγηθεί στο σημείο βολής και αρχίζει να «αποτυπώνει» τον πίνακα οσμής.
Όταν ο σκύλος φτάσει στο τέρμα της τεχνητής διαδρομής και μυρίζει τις απελευθερώσεις αυτών των σωματιδίων στον περιβάλλοντα χώρο, αποθηκεύει τα συγκεκριμένα στοιχεία του ίχνους και απομνημονεύει το «matrix». Ωστόσο, προκειμένου να έχουμε έναν «πίνακα» όσο το δυνατόν πιο κοντά στις πραγματικές συνθήκες, όταν φτιάχνουμε τεχνητές πίστες για εκπαίδευση είναι ιδανικό να χρησιμοποιούμε στοιχεία από το ίδιο ζώο, για να έχουμε την πιο στοχευμένη εκπομπή σωματιδίων.
Εάν δεν υπάρχουν στοιχεία του ίδιου ζώου, δηλαδή διαθέσιμες οπλές ή δέρμα αίματος τότε τα στοιχεία θα πρέπει να είναι του ίδιου είδους. Για παράδειγμα να μην χρησιμοποιούνται πόδια αγριόχοιρου, αίμα λαγού και στο τέλος…δέρμα αλεπούς (λέμε τώρα…) διότι αυτό θα παραπλανήσει τον σκύλο και θα έχει προβλήματα στις πραγματικές συνθήκες κυνηγίου.
Όταν ο σκύλος μεταφερθεί στο σημείο βολής, θα πρέπει να αφεθεί αρκετός χρόνος για να απομνημονεύσει τον «πίνακα», δηλαδή το άθροισμα των απαιτούμενων στοιχείων. Ωστόσο υπάρχουν σκύλοι που απομνημονεύουν το «matrix» πιο γρήγορα και άλλοι σκύλοι πιο αργά.
Ο σκύλος θα πρέπει να ακολουθήσει από μόνος του δίχως να βιαστεί από τον χειριστή. Παρόλο που το matrix (ο πίνακας) είναι μοναδικό, υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ αυτών και ενός σκύλου με πλούσια εμπειρία που θα θυμάται και θα ακολουθήσει ένα ίχνος πολύ πιο εύκολα από έναν σκύλο με λιγότερη εμπειρία.
Τα ίχνη ωστόσο διατηρούν συγκεκριμένες εκπομπές και οσμές ανάλογα με τις ατμοσφαιρικές συνθήκες και την εξωτερική θερμοκρασία. Επομένως ένα ίχνος σε ξηρό αμμώδες έδαφος στον ήλιο, θα χάσει τις εκπομπές πολύ πιο γρήγορα από ένα ίχνος σε υγρό έδαφος στη σκιά, ωστόσο «ο πίνακας του ίχνους» θα παραμείνει ο ίδιος ακόμη και αν οι εκπομπές είναι εντονότερες ή πιο αδύναμες.
Κατά την διαδικασία της εκπαίδευσης
Χρησιμοποιούμε ένα μακρύ σκοινί 6 έως 12μέτρων κατά προτίμηση από δέρμα ώστε να μην προκαλεί θόρυβο καθώς σέρνεται καθώς ο σκύλος προχωρά. Όταν ο σκύλος κινείται μπροστά, το σκοινί καθώς τεντώνει παραμένει κάτω από τα πόδια του με συνέπεια να ακολουθεί την τροχιά του και κρατά επίσης χαμηλά στο έδαφος το κεφάλι του σκύλου. Σε νεαρούς και άπειρους σκύλους το σκοινί μπορεί να είναι πιο κοντό ούτως ώστε ο άπειρος σκύλος να καθοδηγείται σε κάποια σημεία από τον χειριστή στα ίχνη που έχουν δημιουργηθεί.
Σε εμπειρότερους σκύλους το μακρύ σκοινί χρησιμοποιείται μόνο για τον έλεγχο του σκύλου κατά την αναζήτηση ενός τραυματισμένου θηράματος και μπορούμε επίσης να τοποθετήσουμε ένα πιο φαρδύ περιλαίμιο. Έτσι ο σκύλος συνδέει το φαρδύ λουρί και το μακρύ σκοινί με την αναζήτηση τραυματισμένων ζώων.
Είναι πολύ σημαντικό ο κυνηγός να μην βιάζεται ή να «σπρώχνει» το σκύλο μπροστά διατηρώντας γρήγορο ρυθμό ή να προσπερνά μπροστά από το σκύλο δημιουργώντας έτσι πίεση στον δεύτερο που θα χάσει τη συγκέντρωση βάρους και θα στραφεί σε ένα ίχνος φυγής.
Εν κατακλείδι, για να εκπαιδεύσουμε έναν σκύλο για ένα τέτοιο ή οποιοδήποτε άλλο εγχείρημα είναι σημαντικό να κατανοούμε το πώς επικοινωνούν οι σκύλοι μεταξύ τους και μετά με εμάς τους ιδίους.
Διαβάστε επίσης: Ο ιχνηλάτης κυνηγός
