Κάθε φορά που (όπως τούτες τις ανοιξιάτικες μέρες) βλέπω το χιόνι να κατεβαίνει κατά το χωριό του γνωστού γιαννιώτη λογοτέχνη και φίλου Τάσου Κανάτση, το Ελληνικό, αναρωτιέμαι τι απέγινε εκείνος ο άγνωστος που περιπλανιόταν μέσα στο χιονιά και τη θύελλα ένα δύσκολο χειμωνιάτικο βράδυ του Δεκέμβρη. Τάσο, ανοίγω ξανά το βιβλίο σου και προσπαθώ άλλη μια φορά να καταλάβω ποιος ήταν και αν τελικά κατάφερε να βρει…
«Στη χιονισμένη μνήμη, εκείνος χόρευε…
Σούρουπο Δεκεμβρίου. Χαμηλός ουρανός και κρύο. Τα λυχνάρια άναψαν στα χαμόσπιτα. Φωτίτσες αναδεύουν στο σκοτάδι που πέφτει. Από μακριά αλυχτήματα σκυλιών.
Χιόνι φλύαρο μετά και σιωπή. Από φράχτη σε φράχτη το πληγωμένο κοτσύφι. Στάλα – στάλα το αίμα στο χιόνι, τούφες – τούφες το χιόνι στη γη, τούφες – τούφες κι ο καπνός απ’ τα μπουχαριά στον κρεμασμένο ουρανό.
Στη στράτα μυρίζει κυδώνι. Τυλιγμένη η νύχτα στην άσπρη χλαίνη απαγκιάζει στο παραγώνι. Μες στου παραμυθιού την ευρύχωρη αγκάλη θα ησυχάσει… Το χιόνι πέφτει πυκνό. Κλείσαν οι δρόμοι…
Ποιος είν’ αυτός, που μέσα σε τέτοιο χαλασμό βαδίζει μονάχος; Ποιος είν΄αυτός που τραβάει για τ’ απόμερο σπίτι; Όλα κλειστά. Λιθοσωροί τα πεζούλια, σκεβρά τα πατζούρια. Και το κλειδί; Σε μια εσοχή στο ανώφλι. Εκεί ήταν πάντα. Από χρόνια παλιά ξεχασμένο, όπως τότε, παιδί που γυρνούσε και το βρισκε, όταν οι άλλοι αργούσαν να γυρίσουν.
Ανοίγει… Το παραγώνι σβηστό, όχι όπως τότε… Και το κρύο διαπεραστικό. Το λυχνάρι στο σοφρά, έτοιμο ν΄ανάψει. Άναψε. Και το ρακί στο ερμάρι. Γεμίζει το γυαλί ως απάνω και πίνει μονάχος. Μονάχος; Γύρω του οι σκιές των πραγμάτων απάνω στους τοίχους. Το γραμμόφωνο γυρίζει ένα δίσκο. Όλα γυρίζουν στα μάτια του. Οι σκιές σαλεύουν στο μυαλό του. Απλώνει τα χέρια του, ακουμπάει το σώμα του σε κάποια σκιά. Ακουμπάει στη μνήμη του ένα άλλο σώμα. Χορεύει με το άλλο σώμα. Η νύχτα προχωράει. Το χιόνι γίνεται πυκνότερο. Κι αυτός χορεύει, ολοένα χορεύει, κι οι σκιές χορεύουν μαζί του. Απ’ τα κρεμασμένα κάδρα στον τοίχο, κατεβαίνουν αθόρυβα χαμογελαστοί συνδαιτημόνες. Κάθονται στο τραπέζι ολόγυρα. Όπως τότε που παιδί… Όπως τότε με τη χαρά στο τραπέζι.
Κι η νύχτα προχωρεί κι όλοι σ’ αυτό το σπίτι ευωχούνται αυτή τη νύχτα, κι αυτός ολοένα στροβιλίζεται σ’ ένα βαλς που φαίνεται πως ποτέ δεν τελειώνει.
Μα πότε μπήκε αυτό το φως απ’ τις χαραμάδες του χρόνου; Και πού εξαφανίστηκε το άλλο σώμα; Γιατί τα χέρια του μένουν άδεια στο χορό; Και ποιος είναι αυτός σ’ αυτό το σπίτι το ακατοίκητο χρόνια;
Μερικοί είπαν πως είδαν φως όλη τη νύχτα, κι άλλοι πως είδαν μόνο χνάρια, από κάποιο αδέσποτο σκυλί, στο χιόνι.
Όμως, αυτός ήξερε καλά, πως περπάτησε πολλά χιλιόμετρα αυτή την ατέλειωτη νύχτα, μέσα στη χιονισμένη μνήμη του για να συναντήσει τον εαυτό του…»
